In een seculier-liberale meritocratie (VVD-mentaliteit) is 1 van de grootste taboes het uitspreken van de Olifant in de Kamer; dat ‘het leven’ rationeel gezien zinloze trekken heeft, dat je helemaal niets voorstelt en dat al je streven vruchteloos is.

Het beste kun je dus maar niet te rationeel zijn. Dat kost de meeste mensen gelukkig geen enkele moeite.

Alles is IJdelheid
Een merite betekent ‘verdienste’. Meritocratie betekent ‘geregeerd worden door degenen die dat verdienen’.Maar wat is een ‘verdienste’? En wie bepaalt of iemand dat ‘verdient’? Je herkent de mentaliteit alvast wel; mensen die ‘verdiensten’ aan zichzelf toeschrijven, terwijl ze de eigen geboorte al niet aan zichzelf dankten.

Om bovenstaande stelling, leven is zinloos/alles is ijdelheid – die vaak op een ongekende agressie als afweer kan rekenen- te onderbouwen citeren wij De Bijbel, het aan Koning Salomo toegeschreven Prediker. En dan natuurlijk niet in die ondraaglijk lichte modernistische vertaling, maar lekker ouderwets.

Er zijn al genoeg Powerpoint-predikanten en mantelpak-miepen die voor een scherm met een wereldbol zo’n Ted-talk houden over ‘duurzaamheid’  en ‘bie zie tjeeensj joe wont toe sie in ozzer piepel‘. Allemaal hebben ze een obsessie met ‘change‘. Uit hun mond klinkt dat vaak een beetje onheilspellend.

Ook als zij in hun graf zouden liggen ging die verandering wel door, want dat heet ‘De Tijd’. De wereld is afgelopen miljoenen jaren geen eeuw het zelfde geweest.  Bij al dat gelul waarin je tegenwoordig kunt wonen, daar past geen beter Bijbelboek dan Prediker. Toen ik een mede-reiziger trakteerde op de stelling dat leven volledig zinloos is, schrok die daarvan.

Voor mij als Schopenhaueriaan, liefhebber van Requiems, tragische flamenco en doommetal is dat gesneden koek. Maar dan besef je weer, dat wat je zelf als nuchtere constatering ziet en (zelf-)relativering , ja zelfs troostend, op anderen schokkend kan overkomen.

Pessimist tot in de kist
Als professionele Bullshit-Detector geloof je meer in schade-beperking dan hemelbestormers die ‘de wereld’ gaan beteren. Die hebben iets verontrustends. Idealen en ‘het goede doel’ bestaan niet, enkel ‘belangen’. Bij ‘idealisme’ bedoelt men hooguit dat men met overheidsgeweld/subsidie het eigenbelang wenst te bekostigen.

Wij willen geloven dat je ook zonder jezelf voor de gek te houden een vorm van welbevinden kunt behalen. Een kwestie van perspectief, je bent meer historisch geboeid dan geobsedeerd door ‘de toekomst’.

Ook als je de realiteit tot het bot stript, het liefst een beetje genadeloos, ook jezelf, dan hoeft dat je vitaliteit niet aan te tasten; en dat is toch waar ’t om draait. Je moet er ‘zin in’ houden, ook in het volle besef van Memento mori… En dus vandaag; Prediker, het meest pessimistische Bijbelboek, wanneer we de slachtpartijen in Jozua, Richteren enz even laten voor wat ze zijn.

Het boek Prediker is door Benedictus- als ik me niet vergis- aangehaald als rechtvaardiging voor de Monastieke traditie in het christendom. Wereldverzaking en afzondering, maar ook voor de zwijgordes van de Benedictijnen.

Vanuit de positie van ‘ik heb alles wel gezien en gedaan’ legde Salomo het fundament voor de doorsnee-tekst van een Doommetal-band

Want wat de kinderen der menschen wedervaart, dat wedervaart ook den beesten, en eenerlei wedervaart hen beiden; gelijk die sterft, alzoo sterft deze, en zij allen hebben eenerlei adem, en de uitnemendheid der menschen boven de beesten is geene, want allen zijn zij ijdelheid.

zij gaan allen naar eene plaats, zij zijn allen uit het stof en zij keren allen weder tot het stof.

Wie merkt dat de adem van de kinderen der menschen opvaart naar boven en de adem der beesten nederwaarts in de aarde? Dies heb ik gezien dat er niets beters is dan dat de mensch zich verblijde in zijne werken, want dat is zijn deel; want wie zal hem daarhenen brengen dat hij zie hetgene dat na hem geschieden zal.

Wedijver, je virtuele apenrots-positie
In het vierde hoofdstuk gaat Salomo dan echt goed los;

Daarna wendde ik mij en zag aan alle onderdrukkingen die onder de zon geschieden; en zie daar waren de tranen der verdrukten en dergenen die geen trooster hadden; en aan de zijde hunner verdrukkers was macht, zij daarentegen hadden geen vertrooster. Dies prees ik de dooden die alreede gestorven waren boven de levenden die tot nog toe levend zijn

Ja, hij is beter dan die beiden die nog niet geweest is, die niet gezien heeft het boze werk dat onder de zon geschiedt.

Verder zag ik al den arbeid en alle geschiktheid des werks, dat het den mensch nijd van zijnen naaste aanbrengt; dat is ook ijdelheid en kwelling des geestes.

Veel menselijk streven komt tot stand omdat mensen zich laten opjutten door wat anderen ‘bereikt’ lijken te hebben. Iedereen herkent dat wel. Heb ik net weer een ‘nieuwe’ door anderen uitgereden auto gekocht  (tweedehands) als Zelfstandige Zonder Perspectief (ZZP’er), die ga je automatisch bewust/onbewust vergelijken met anderen in die (midden-)klasse.

Op tijd betrap je jezelf op piemeltje-vergelijken, maar toch, ’t zit er in…

Vanuit de positie ‘ik weet wat leven is’
Die positie als Koning die alles heeft gehad, gedaan en genoten is heel strategisch gekozen door de schrijver. Salomo kan niet verweten worden dat hij geen ‘succes’ heeft gekend, wat je in een seculiere meritocratie ‘loessserr’ noemt. Ook had Salomo meer ‘wijven en bijwijven’ dan Mick Jagger, dus dat je ‘m niet verwijten kan dat ’t aan de lustbeleving lag.

De zin ‘van’ het leven is zin IN het leven, alsof het je aan vitaliteit zou ontbreken. Het is aan de andere kant toch ook eenvoudig om door materieel bezit te prikken, mits basisbehoeften zijn voldaan.

Wat heb je aan een kast van een huis als je continue zorgen moet maken over veel meer spullen die je kwijt kunt raken, dat je een huis moet omzomen met bewakingscamera’s? Aan de andere kant; als je in een dikke Porsche kan rijden naar Berlijn met 200km-gemiddeld, dan is dat comfortabeler dan in een tweede-hands burgermanskarretje.

Vakmanschap, de ontwerper van zo’n karretje moet daar plezier in gehad hebben. En dat plezier was zijn loon, want als je ‘lekker bezig’ bent vergeet je de rest, ga je neuriën en zingen. Net als toen ik onder aan de krijtrotsen op Rugen liep, in element in de natuur, fotograferen. Lekker bezig.

Dat gebrek aan vitaliteit is wat Bertrand Russell ook aan Prediker toeschrijft in ‘The Conquest of Happiness’; een vermoeide ouwe man, die Prediker… Of bij de laag-intelligente medemens: Dat deze of gene dierlijke proleet je toebitst vanuit een positie van animale zelfverheffing ‘ga’t-wulgoe- mehjuh-huhuh‘ in zijn onbewuste streven op de virtuele apenrots te klimmen om zo endorfine-prikkels te krijgen.

Het hellehol van meritocratie; Linkedin
Aanleiding om dit bericht te schrijven is een rondje Linkedin- het digitale hellehol van meritocratie. Als iets je een depressie kan bezorgen, dat je denkt, knoop dat touw maar aan de zoldering. Al die pseudo-beroepen waar men niets-zeggendheid maar Ver-Engelst omdat Nederlanders geloven dat iets in ’t Engels dan professioneler klinkt.

Dat je ‘impact-entrepreneur’ bent in plaats van ‘zinloze leuteraar’ of ‘Kwartiermaker Biodiversiteit/Programma-Manager’ in plaats van ‘academisch overschot’. Of gewoon ‘de zoveelste ambtenaar die het mes der bezuinigingen ontsprong’. Al die mensen die geen problemen oplossen (ingenieurs), maar ze verzinnen om ze in stand te houden.

Een ambachtsman die echt iets kan, daar heb je bewondering voor. Een bakker, slager, schilder, bouwvakker, visser, meubelmaker, documentairemaker, mensen met een echt beroep die iets creëren. Maar al die meritocraten die iets academisch deden, ze zijn allemaal ‘mannudjur‘, doen mennutjsmunt en doen een liedership-training zodat de lamme de blinden kan leiden naar de ‘Change’.

Hier moet je zien wat deze Harvard-negerin op haar Palmares heeft

I am an enterprise development consultant, gender specialist, civil society champion, International award winner

Hoe kun je nu ‘gender-specialist’ zijn? Wat doe je dan? Je kunt piemeltjes vergelijken maar ook gleufjes, en dan in technotaal om je academische studie-kosten te rechtvaardigen?

Hoe kun je nu ‘kwartiermaker biodiversiteitsherstel’ zijn, als ‘biodiversiteit’ niets betekent. Ja het betekent alles dat je er in de biologie aan wilt toekennen. Zolang daar subsidie voor is, marketing en voldoende onkritisch publiek/ambtenaren.

Prediker eindigt als volgt:

IJdelheid der IJdelheden, zegt de Prediker het is al ijdelheid. En voorts, dewijl de Prediker wijs geweest is, zoo leerde hij het volk nog wetenschap, en merkte op en onderzocht, hij stelde vele spreuken in orde;

de Prediker zocht aangename woorden uit te vinden, en het geschrevene is recht, woorden der waarheid (Kwartiermaker Biodiversity Change-Maker Entrepreneur; ‘joh dot is jauw woarhait’)

De woorden der wijzen zijn gelijk prikkelen, en gelijk nagelen, diep in geslagen van de meesters der verzamelingen, die gegeven zijn van den eenigen Herder.
En wat boven dezelve is, mijn zoon, wees gewaarschuwd; van vele boeken te maken is geen einde, en veel lezen is vermoeiing des vleesches.

Van alles dat gehoord is, is het einde van de zaak; Vrees God en houd zijne geboden, want dit betaamt alle mensen. Want God zal ieder werk in het gericht brengen, met al wat verborgen is, hetzij goed of het zij kwaad.

De zegeningen van pessimisme
Van pessimisme kun je juist vrolijk worden als Schopenhaueriaan. Mensen zonder masker, daar hoef je geen toneel bij te spelen en je kunt zonder gedoe in korte tijd tot elkaar komen. Net als wanneer je ging liften of backpacken. Mensen bij wie dat niet kan, die kun je ook niet vertrouwen, want die snappen zichzelf en het leven niet en sluiten zich daar ook voor af. Net als mensen die niet drinken.

Op reis kun je in 1 uur nader tot iemand komen- die je op reis tegenkomt- dan iemand die je al jaren ‘kent’.

Niets te verliezen.

En dan scheiden je wegen weer, ga je verder op reis. Als tegenwerping bij Prediker kun je de filosofie van Ludwig Klages en andere ‘heidense’ vitalisten brengen. Die zou in Prediker de werking van ‘Geist’ zien (rede, hokjesgeest/’mind’), die ‘Seele onderdrukt.

Het is inderdaad waar, dat als je ‘teveel’ denkt, je aan vitaliteit en souplesse inboet. Daarom kun je ook beter een hond in huis hebben, en/of kinderen die je ontroeren door hun onbevangenheid. Misschien is mediteren daarom ook zo ‘in’, wat ze dan maintfoelnus noemen Je verstand op nul zetten.

Maar misschien is dat soms wel verstandig.