Христо Ботев (1848-1876): valk ‘vogel der rebellen’

Djendema (Een Turks woord voor De Hel) met uitzicht op de Botev-piek

Dit zaterdagse reisverhaal trekken we de Centrale Balkan in om inspiratie op te doen voor opstand tegen technocratische tirannie. 

De rebelse dichter Hristo Botev wordt in het 1878 van de Ottomanen bevrijde Bulgarije nog steeds als nationale held vereerd, nadat hij als revolutionair in 1876 werd ge-executeerd door die Turken. De naar hem vernoemde berg in staat in ‘de Hel’: ‘Djendema’.

De verwijzingen naar het eigen natuurlijke – deels betoverde- landschap spelen bij hun patriottisme een belangrijke rol, zoals we vandaag zien. ‘De valk is de vogel der rebellen’, zo dichtte Botev.

De Musala, hoogste berg van Bulgarije is vernoemd naar ‘De Wind van Allah’

Wind van God
De hoogste berg van Bulgarije heeft nog een Mohammedaanse naam, Musala (‘Wind van God’) die herinnert aan eeuwen Ottomaanse overheersing van de Balkan. Bulgarije werd namelijk al eerder door de Islam veroverd, dan de hoofdstad van het Oost Romeinse Rijk, Constantinopel. Dat ‘Tweede Rome’ viel pas een eeuw later in 1453 door aanvallen van de Turken. Over de aanval van de Islam op Zuidoost Europa schrijft Wikipedia:

The advance of the Ottomans in the central parts of the Balkan peninsula caused serious anxiety not only for Ivan Shishman but also in Serbia and Bosnia. The Serbian Prince Lazar and the Bosnian King Tvardko organized an anti-Ottoman coalition and the Bulgarian Emperor joined them but was unable to send troops. In 1387 the united forces of Bosnians and Serbs defeated the Ottomans in the Battle of Pločnik.

However, while the Christian states did not make any attempt to exploit the victory, the Turks’ reaction was swift. In 1388 a 30,000 strong army commanded by Ali Pasha passed through the eastern Balkan Mountains and struck deep into Bulgaria’s north.

The Bulgarians were completely surprised and the invaders seized Ovech, Shumen, Madara and other towns.[41] Due to the surprise campaign at first the towns and the castles were unable to organize proper defence but after the initial shock the Bulgarians took precautions. When the army of Ali Pasha besieged Varna, the defenders stiffly resisted and the Turks were forced to abandon the siege and march northwards.

Het mislukte beleg van de door de Ottomanen bezette Nicopolis in 1396

Verloren Kruistochten
Al in 1389 had de Islam het grootste deel van de christelijke Balkan veroverd. De Paus riep op tot diverse Kruistochten om de aanvallers van het christendom te verdrijven uit Zuid Oost Europa. Dat resulteerde ondermeer in de ‘Slag om Nicopolis’ in 1396. Daar namen ridders uit Duitsland, Bourgondie, Engeland, Kroatie en Frankrijk aan deel. Maar het Pausdom was toen verdeeld in twee kampen, met 1 Paus in Rome en 1 in Avignon.

Ook waren de Fransen en Engelsen met elkaar in de 100 jarige oorlog verwikkeld. Dus er was een onderling Frans-Engels bestand nodig, om hen gezamenlijk tegen de Turken te mobiliseren. Toch verloor het christelijk leger de slag, en als vergelding liet de Sultan duizenden naakte mensen onthoofden en de armen afhakken. Jean Colombe beelde in 1475 die gruweldaad nog af op een laat-Middeleeuwse propagandaposter. (zie hieronder)

Andere Kruistochten tegen de aanhoudende aanvallen van de Islam vonden in het Bulgaarse Varna plaats in 1444. Maar de Ottomanen wonnen steeds, en domineerden zo na de inname van Constantinopel een half duizend jaar de regio.. Het tij zou pas keren voor christelijk Europa nadat de Ottomanen bij Wenen (1689) werden tegengehouden.

De Slag om Nicopolis aan de Donau (1396) een kruistocht die poogde de Ottomanen te verdrijven, door Jean Colombe (1475)

Botev, de rebelse natuurdichter
In het Bulgaars nationale bewustzijn speelt die uiteindelijke bevrijding tot vandaag een grote rol. De hoogste piek van de Centrale Balkan in Bulgarije -de Stara Planina- in het Djendema (= Hel) Reservaat vernoemden zij daarom naar de rebelse dichter Христо Ботев. Dat is cyrillisch schrift voor de door de Turken in 1876 ge-executeerde Hristo Botev. Dus twee jaar voordat de Turken daadwerkelijk het veld moesten ruimen, verzwakt door de Russisch-Turkse oorlog.

Die bergen van de Centrale Balkan zijn 19de eeuws slagveld, en het schuiloord van revolutionairen als Botev. Maar ook van 1 van zijn inspiratoren, de orthodoxe monnik die revolutionair werd: Vasil Levski. Die werd om zijn rebellie al in 1873 opgehangen door de Turken. Botev zou daar een tragisch gedicht over maken, vlak voordat hij zelf werd ge-executeerd.

De combinatie van Verlichting, Jacobijnisme van de Franse Revolutie en de Romantiek, zou de voedingsbodem geven, voor wat eeuwenlang onbereikbaar leek: bevrijding van 500 jaar Ottomaanse overheersing. Al sinds eind 17de eeuw taande de Ottomaanse macht, zodat zij ‘de zieke man van Europa’ werd genoemd. Tegelijk veranderde het intellectuele klimaat en de kijk op de (legitimatie van) grote Keizerrijken. De moderne tijd stond voor de deur.

Door de nationalistische bewegingen van de 19de eeuw, en de verzwakking van dat Ottomaanse Rijk- ‘de zieke man van Europa’ genoemd- ontstonden barsten. Botev is hier als 28-jarig gestorvene wel de ultieme tragische held van de Romantiek. Hij liet zich zowel door Romantische natuurverwijzingen inspireren, als door de meer Jacobijnse idee van de Franse Revolutie (1789) en de Parijse Commune.

Zo weet ik nu dankzij wat Wikipedia-kennis, maar wie meer over de persoon en zijn poëzie kan vertellen: wees welkom…

Botev: De archetypische Romantische held, op 28 jarige leeftijd gedood

De valk, ‘vogel der rebellen’
Je hebt dus mogelijk geleerd de Verlichting en Romantiek als tegenpolen te zien. Maar je kunt ze ook als twee modernistische kanten van 1 medaille beschouwen. Die Romantiek kent net als de militante Verlichting ( = Illuminati, waaruit de Franse Revolutie voortkwam) een sterke individualistische component. Individualistische natuurbeleving ( = Romantiek) en de bevrijding van het ‘individu’ van traditionele structuren en geloven. (Liberalisme)

Daarin is dan natuurlijk geen plaats meer voor een overheerser die zich door een religie laat legitimeren. Op die wijze sneuvelde ook Lodewijk 16 al op het schavot van Franse Revolutionairen in 1794, als kleinzoon van de Zonnekoning Lodewijk 14. Het Jacobijnse revolutiebloed bleef sindsdien opborrelen. Zoals in de Parijse opstand (met de Parijse Commune) tegen het nieuw ingestelde koninklijk gezag van 1871, een gebeurtenis die ook Botev beïnvloedde.

Bij Botev zie je natuurverwijzingen, waarmee de bezongen held van de revolutie met het landschap van de Balkan wordt verbonden. Hij vertelt hoe een gewonde held van de revolutie, in de bergen door zowel de arend bewaakt wordt, als door de valk- vogel der rebellen’ wordt verzorgd.

In de berghut op de Botev-piek (2376 mtr) kun je propagandaposters van het nieuw nationalisme zien: de rebels orerende Botev met geheven zwaaiende arm, die in opstandige poëzie aan de besnorde Ottomanen vertelt, dat hij ze een stel Freddy Mercury’s vindt.

Neem het gedicht Hadji Dimiter. Een soort Bulgaarse versie van het Fries Bloed Tsjoch op! dat Poemhunter in het Engels vertaalde met veel verwijzingen naar de eigen natuur. Hierin voert Botev de valk op als ‘vogel der rebellen’…

He lives, still he lives! In the mountain fast,
soaked in blood, he lies and groans,
a rebel, wounded in the chest,
a rebel, young and with a manly strength.

Het rebelse landschap van de Stara Planina waar de opstandelingen zich schuil hielden

De dieren in de natuur steunen de romantische rebel die met zijn bloed aan vaderlandse bodem verbonden is. Een motief als bij Karel en de Elegast die met dieren kon praten, een Heidens motief:

By day he’s shaded by an eagle,
a wolf licks gently at his wounds,
above, a falcon – bird of rebels –
tends to this rebel as a brother would.

Over Levski’s ophanging dichtte Botev:

O you, my Mother, my Native Land,
Why is your cry so sad and heart-rending!
And you, O Raven, accursed bird,
On whose grave croak you of ill impending?

I know, ah I know, you weep, my Mother,
Because you’re a slave in bondage lying,
You weep because your sacred voice
Is a helpless voice in a desert crying.

Weep on, weep on! Near Sofia town
A ghastly gallows I have seen standing,
And your own son, Bulgaria,
There with dreadful force is hanging.

De Rayskoto Praskalo, de Paradijs-waterval die 124 meter omlaag stort

De herkomst van de Croissant: een halve maan-broodje eten
De Ottomaanse overheersing van Bulgarije begon dus al in 1396 nadat de slag bij Nicopolis was verloren. De Orthodoxe christenen werden zo tweederangs burgers gemaakt, de ‘dhimmi’. Zoals dat bij Mohammedanen gewoon is wanneer ze de meerderheid zijn. Maar christenen mochten wel hun geloof behouden, tegen extra belastingen.

De Turken bleven proberen het christelijke Europa verder onder de voet te lopen. Pas in 1683 werden de Ottomanen bij Wenen in 1683 tot staan gebracht door een verenigd Christelijk leger. Daarbij speelden vooral de Poolse Kruisridders een heldhaftige rol.

De Fransen zouden die overwinning op de Ottomanen met ‘zonnekoning’ Lodewijk de 14de op gepaste wijze vieren. Hij was namelijk de zoon van ‘Anne van Oostenrijk’, door de eeuwen heen zijn de grote vorstenhuizen altijd familie van elkaar geweest.

Om de victorie van de christelijke wereld te vieren in 1683 bakten de Fransen toen halvemaan-broodjes, die je nu nog kent als croissant. Dan eet je dus het logo van de Islam op, de wassende maan als manier om ze te ‘dissen’… Al dien je te begrijpen, dat de Islam dat logo op haar beurt weer stal van de Byzantijnen.

…en de heeeerlijke WC

Halve maan en ster Islam = Heidens symbool
De christelijk-Romeinse Keizer Constantijn verplaatste zijn zetel van Rome naar de Grieks-sprekende stad Byzantium aan de Bosporus. Dat ‘Nieuwe Rome’ zou na zijn dood in 330 Constantinopel heten. De halve maan met ster was een Heidens symbool, dat het stads-embleem was van die Grieks-sprekende stad Byzantium. Dat embleem zou al uit de 2de eeuw voor Christus stammen, het werd op Grieks-Romeinse munten gebruikt.

Constantinopel bleef dat embleem als stadswapen behouden. De Mohammedanen namen dat embleem na de verovering van Constantinopel in 1453 toen over als eigen symbool.

De Mohammedanen kopieerden ook de typische vormen van hun gebedshuizen van de Byzantijnse christenen, nadat ze hun Byzantijnse  (Oost Romeinse) rijk van Turkije tot Egypte en Tunesie onder de voet liepen. Ook de wijze van bidden van de Mohammedanen, het op de grond knielen, kopieerden ze van de Byzantijnse (orthodoxe) christenen.

Tom Holland beschrijft in ‘Het Vierde Beest’ hoe die Islamitische verovering een einde aan ‘De Oudheid’ maakte, de klassieke wereld. De Islam kan zijn ontstaan als christelijke sekte in de woestijn. De exacte origine is een academisch debat, dat bij gebrek aan betrouwbare bronnen alle kanten op vliegt.

Wat de Islam – letterlijk ‘onderwerping’- wel meebracht was dus militair succes en motivatie daartoe. Eeuwenlang leken de Ottomanen (en Moren) onoverwinnelijk, een constante dreiging voor de Middeleeuwse christenheid. Die christenen waren op hun beurt ook continue met elkaar in oorlog.

Orthodoxe Kerk in Karlovo, 500 jaar lang waren christenen onder Ottomaanse overheersing 2de rangs burgers

Conclusie: Romantiek + Verlichting sloopten grote machtsbolwerken
In Zevenmijlslaarzen rennen we dan even door de geschiedenis naar voren, totdat Botev in 1876 wordt ge-executeerd, waarna Bulgarije in 1878 van het Ottomaanse juk verlost raakte.

De Verlichting bracht barsten in de goddelijke legitimatie van grote Keizerrijken. Vervolgens kwam de Amerikaanse Declaration of Independence, de Franse Revolutie (1789) en de Verklaring van de Rechten van de Mens.  Die Verlichting en haar ontgoddelijking van de wereld, ook op gewelddadige wijze (Franse Revolutie), kreeg met de Romantiek een meer spirituele tegenbeweging.

Ook die beweging gaf inspiratie tot opstand tegen grote machtsbolwerken.

1876, het jaar van de opstand in Kalofer

De verering van de natuur, het landschap en de eigen natuurlijke afkomst vierden toen hoogtij in heel Europa. De combinatie van Verlichtings-Liberalisme en Romantiek werkten als dialectisch breekijzer tegen grote Rijken. Niet alleen verloren heersers hun morele legitimatie, ook ontstond een voedingsbodem voor versplintering.

Grote Rijken als van de Habsburgs en de Ottomanen waren zo gedoemd uiteen te vallen in afscheidings-ambities en onafhankelijkheids-denken. Oftewel: Romantiek + Onafhankelijkheids-bewegingen – ‘Zieke man van Europa’ = einde Ottomaanse overheersing van Bulgarije in 1878.

Nog zo’n gesneuvelde held van de Revolutie

Revolutie begint bij creatie van en inspiratie door cultuur
Maar voor het zover was, moesten er dus wel een aantal ‘helden van de revolutie’ sneuvelen, zoals Botev en Nevski die als nationale helden tot de dag van nu in Bulgarije geëerd worden. En je moest een culturele voedingsbodem hebben, ideologie en ideeën waarvoor je dan zelfs bereid bent om te sterven.  Dat zal niet zijn ‘1 % salarisverhoging’, of ‘een huis met nieuwe afwasmachine en warmtepomp’.

Maar meer iets als het zeer Romantische Friese volkslied, in de tijd van Botev (1878) geschreven. Ook pure bloed en bodem, gezongen op de wijs van de Duitse Romantische dichter: ‘Frysk Bloet tsjoch op, wol no ris bruzje en siede’, voor ‘it beste lan van ‘d Ierde’…

Een valk verschijnt aan de hemel, de ‘vogel der rebellen’

Dus wanneer Friesland zich van het Rutte-Juk zal afscheiden, de bankiersdictatuur van zich afwerpt en hun klimaatfantasieën. Dan moet dat dus bij Romantische gedichten beginnen. Als we eenmaal hebben gewonnen gaan we Jodenkoeken bakken, als verwijzing naar het Uitverkoren Volk dat de banken grotendeels beheerst.

De onderdrukking door de Globalisme-Keizers in Europa is nu totaal. Sinds gisteren is er nu voor het eerst sinds 1945  een ‘noodverordening’ ingesteld, met ‘samenscholingsverbod’:, boete 400 euro als je met vrienden op straat loopt. Maar ehh, oh ja, dat is voor onze eigen bestwil. 🙂

 

3 Replies to “Христо Ботев (1848-1876): valk ‘vogel der rebellen’”

  1. Hallo Rypke,
    Dank voor je artikel.
    Wel eens een Bulgaars klaslokaal binnengelopen? Ik wel, dagelijks. Geef er les nameliijk. In elk lokaal hangen de portretten van Levski en Botev. En gedurende het jaar wordt hun geschiedenis verhaald. Er is hier ook niemand de ze niet kent. Nog een leuk weetje, ik ken een knulletje van nu bijna twee jaar oud die -theoretisch, want hoe krijg je de Turken weg- recht kan doen gelden op de Byzantijnse troon. Nou ja, die bestaat niet meer, maar als dan…
    Geschiedenis is hier nog bijzonder levend. Wel eens in Etere geweest? Een openluchtmuseum. Zeer inzichtelijk over het letterlijk onderdrukte leven tijdens de Ottomaanse bezetting. De kerk bijvoorbeeld mocht niet hoger zijn dan een Turk te paard. Dat ‘liever Turks dan paaps’ wordt hier niet echt begrepen.

  2. Heb genoten Rypke,
    Een inkijkje in een wonderschoon deel van Europa dat hier wel eens als achterlijk beschouwd wordt. De slag bij Nicopolis wordt uitvoerig toegelicht in ‘de Bourgondiërs’ van Bart van Loo; maar dan van de andere kant. Een smadelijke nederlaag van de praalzuchtige Bourgondiërs tegen de geharde mannen van sultan Bayezid. Diens zware vergelding was ook een reactie op het gedrag van de kruisvaarders die eerder hun Turkse gevangenen hadden vermoord. Jan van Bourgondië bleef gespaard, maar moest de ‘vernederende dodenmars naar huis barrevoets afleggen’. Dixit Bart.

    De Bulgaren kennen hun recente geschiedenis tenminste nog. Wij zijn onze oude geschiedenissen vergeten en worden ‘geleid’ vanuit Brussel, waar de mythe van een Europees volk hardnekkig stand houdt.

    Bedankt voor deze welkome afwisseling in barre coronatijden!

  3. Goed dat je de ook these van de grote Belgische historicus Henri Pirenne aanhaalt. Hij gooide al decennia terug de knuppel in het hoenderhok met zijn onderbouwde stelling dat niet de Slaven en Goten (barbaren) maar de mohammedanen de Romeins-Griekse beschaving hebben weggeveegd.
    Meer daarover is te lezen in: John J. O’ Neill (aka Emmet Scott) Holy Warriors Islam and the Demise of Classical Civilization & Emmet Scott Mohammed & Charlemagne Revisited The history of a controversy .

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *