‘De mens ziet wat voor ogen is’… (Samuel 16)

Kloosterkerk Jannum

Op de zondag geen profane boodschappen. Dan lezen we uit de Heilige Schrift, DE historische basis van de nu gedoemd lijkende (‘Great Reset’) Westerse cultuur in haar eindtijd-fase. Een tijd waarin je straks niet mag ‘koopen of verkopen zonde het teken’ (Openbaringen 13:17) van de vaccinazi’s te dragen (vaccin met nanotech er in + didi-ID).

Niets te zien hoor, gewoon doorlopen en ‘je bek houden’ (Rutte et al 2020), geloven dat een publieke corporatie met gigaschuld bij een bankenkartel (‘de overheid’) je zal beschermen (…)

De Bijbel is al millennia verbazend actueel! Na een korte onderbreking met Psalmen lezen we weer verder in het Bijbelboek Samuel.

Hier komen we aan bij misschien wel het meest beroemde verhaal uit het Oude Testament: De strijd van kleine David tegen de Filistijnse reuzenkrijger Goliath in Samuel 17. Maar eerst moet de priester Samuel David nog opzoeken en tot koning zalven. Dat doet hij in Samuel 16. Daarin word je andermaal uit je menselijke ‘ik’-perspectief gedwongen.

Voor het zingen de kerk uit…

Het Onnoembare is niet corrumpeerbaar
In de vorige hoofdstukken zagen we hoe Samuel als priester en profeet van de Israëlieten functioneert. Hij is een voortzetting van de ‘Richteren’, een geestelijke die de geestestoestand van de twaalf stammen bewaakt. Zo lang zij zich aan de van God gegeven wetten houden, dan kunnen ze ook hun vijanden van zich afslaan. Maar op geestelijk verval met afgodendienst volgt automatisch ook een militaire ramp.

De Richteren komen dan om geestelijk orde op zaken te stellen.Vervolgens volgen ook militaire wonderdaden. In dat Bijbelboek lazen we al over bijvoorbeeld Gideon met zijn Gideonsbende en natuurlijk Simson. Steeds vervalt het volk van de Israelieten tot de afgodendienst, en steeds herhaalt zich dan die cyclus.

De belangrijke oorzaak van geloofsafval is steeds; het onzichtbare karakter van hun God. Behalve wetten van Mozes hebben ze geen beelden, visuele schijnzekerheden.

De Israelieten hebben geen veelgodendom, met tastbare beelden die deze goden uitbeelden. Ze aanbidden de eeuwige, onbenoembare Ene die niet een ‘geschapene’ is maar die zelf Schepper is. Dat was ook de clou van de Psalm die we vorige week bespraken.

De kracht van dat idee van JHWH was, dat mensen er niet aan kunnen komen. Sterker nog, zodra mensen van die God een karikatuur willen maken is dat ten strengste verboden. Je mag geen gesneden beelden maken van die God, en je mag Zijn Naam ook niet ijdel gebruiken. Zelfs Het Woord van de Bijbelse verhalen is God zelf niet, protestanten kunnen hier het gevaar lopen van Idolatrie.

De Sint Nicolaaskerk van Blija

Zo maak je van het allerbelangrijkste in Het Leven dus iets dat niet corrumpeerbaar is.

De basis van onze Bijbel-lezingen is steeds: lees Het Boek niet met de arrogantie van de Moderne Tijd. Alsof jij nu intellectueel hoger op de ladder zou staan en zelfs beschaafder zou zijn dan zij toen, dankzij ‘De Vooruitgang’. Die liberale illusie. En alsof alleen je individuele perspectief telt.

De Bijbel gaat over het Universele en kent de mensen vaak beter dan zij zichzelf. Daarom lees je Bijbel. Als het alleen maar verhaaltjes waren, die niet slaan op hoe de wereld in het algemeen werkt, kon je ook wel Roodkapje lezen of het VVD-verkiezingsprogramma.

‘Geschiedenis herhaalt zich’, zegt men wel. Omdat mensen volgens wetmatigheden handelen, ook (of juist) als ze zichzelf daar op dat moment niet bewust van zijn. Je hoeft dus al helemaal niet ‘vroom’ te zijn om Bijbel te lezen. Mensen die vroom zijn geloven al in zichzelf. Die hebben God niet nodig, zij menen zelf al beter dan anderen te zijn. Deugmensen zijn de tegenpolen van Bijbelse helden, namelijk farizeeërs.

Friese kerk in Sleeswijk Holstein, met mijn honden-engeltjeTrudy

God verwerpt Saul
In het bijbelboek Samuel lezen we uiteindelijk hoe de Israelieten hun eerste koningen krijgen, Saul en zijn opvolger David.

Verrassing voor mij als protestants opgegroeid ventje, was dat die God helemaal pissig was dat die Israelieten een koning wilden. Net als de volken om ze heen. Dat vatte God op als afwijzing van zijn hemels Koningsschap, en hij liet zijn profeet Samuel alle nadelen opsommen. Verplichte militaire dienst, belastingen, noem maar op.

Nog steeds wilden ze een koning. Ze tonen de zelfde zwakte als moderne mensen, die hun geloof in ‘De Politiek’ stellen. Terwijl politici hen enkel beliegen en bestelen.

De eerste koning Saul doet best aardige dingen, nadat Samuel hem met olie heeft gezalfd. Maar hij begaat ook blunders met als grootste zonde: ongehoorzaamheid. Hij voert een militaire order die hij van Samuel als God’s spreekbuis krijgt niet nauwgezet genoeg uit, de genocide van een volk was niet compleet genoeg. We lazen als eind van Samuel 15 ‘het berouwde den Heere dat Hij Saul tot Koning over Israel gemaakt had.’

Abdijkerk Prum

Dus trekt Samuel er in hoofdstuk 16 op uit om een nieuwe kandidaat te vinden, en dat wordt David. Samuel moet stiekem op weg, want als Saul hoort dat het koningschap onder zijn ogen vandaan afgepakt wordt. Samuel kan als profeet nog rechtstreeks met God converseren. Hoofdstuk 16 begint:

Toen zeide de Heere tot Samuel: Hoe lang draagt gij leed om Saul, dien Ik toch verworpen heb dat gij geen Koning zij over Israel? Vul uwen hoorn met olie en ga henen: Ik zal u zenden tot Isai den Bethlehemiet, want Ik heb Mij eenen Koning onder zijne zonen uitgezien.

Maar Samuel zeide: Hoe zoude ik henengaan? Saul zal het toch hooren en mij dooden. Toen zeide de Heere: Neem een kalf van de runderen met u, en zeg: Ik ben gekomen om den Heere offerrande te doen. En gij zult Isai ten offer noodigen, en Ik zal u te kennen geven wat gij doen zult. en gij zult Mij zalven dien Ik u zeggen zal.

Kerk Westerland torent uit

De kleinste onder de groten
Bij aankomst in Bethlehem reageren de mensen angstig, maar Samuel stelt ze gerust. Hij doet wat hem is opgedragen, en nodigt Isai met zijn zonen uit. Zodra Samuel de zoon Eliab binnen ziet komen denkt hij: ‘Zekerlijk is deze voor den Heere, zijn gezalfde.’ Maar daar is God het niet mee eens:

De Heere zeide tot Samuel: Zie zijne gestalte niet aan noch de hoogte zijner statuur, want Ik heb hem verworpen. Want het is niet gelijk de mensch ziet; want de mensch ziet aan wat voor oogen is, maar de Heere ziet het hart aan.

Bijbelser dan deze omkering krijg je ze niet. Of het moet zijn als bij Jozef tegenover zijn grote broers, als hij van door hen verkochte slaaf tot Farao-hoveling is geworden. Zeven zonen gaan voor Samuel’s aangezicht voorbij, maar ze zijn het allemaal niet. Dus lezen we:

Voorts zeide Samuel tot Isai: Zijn dit alle de jongelingen? En hij zeide: De kleinste is nog overig, en zie, hij weidt de schapen. Samuel nu zeide tot Isai: Zend henen en laat hem halen, want wij zullen niet rondom aanzitten totdat hij hier zal gekomen zijn.

Toen zond hij henen en bracht hem in (hij nu was roodachtig, mitsgaders schoon van aanzien) en de Heere zeide: Sta op, zalf hem, want deze is het. Toen nam Samuel den oliehoorn, en hij zalfde hem in het midden zijner broederen: en de Geest des Heeren werd vaardig over David van dien dag af en voortaan.

Parrega, de Johanneskerk uit 1300

De boze geest van den Heere
Vervolgens stapt Gods gunst dus over van Saul op David, en dat heeft direct geestelijk effect.

Daarna stond Samuel op en hij ging naar Rama. En de Geest des Heeren week van Saul, en een boze geest van den Heere verschrikte hem.

Die laatste passage is bepaald duister, maar je komt ‘m vaker tegen in de Bijbel. De ‘Geest des Heeren’ kun je zien als de Heilige Geest van het Nieuwe Testament. Corrigeer mij als dat theologisch onjuist is. Maar die ‘boze geest van den Heere’…

Dat klinkt als bij Job, waarin God met de satan een weddenschapje houdt over de vraag of Job na onmenselijke kwelling in zijn geloof standhoudt… Wanneer God van je wijkt, dan heeft het kwade vrij spel over je. Zo kun je dat lezen. Die beweging zie je ook bij Richteren. Zodra Israelieten overgaan tot afgodendienst, dan krijgt meteen het kwade de vrije loop.

Zo kun je het rondje om de kerk afleggen met een hogere omloopsnelheid, die bj de moderne tijd past

De humeur-verandering bij Saul is ook direct zichtbaar bij zijn hovelingen. Die noemen dan het motief om David het hof binnen te halen:

Toen zeiden Sauls knechten tot hem: Zie toch, een booze geest Gods verschrikt u: onze heer zegge toch uwe knechten, die voor uw aangezicht staan, dat zij eenen man zoeken die op de harp spelen kan: en het zal geschieden als de booze geest Gods op u is, dat hij met zijne hand spele, dat het beter met u worde.

Toen zeide Saul tot zijne knechten: Ziet mij toch naar eenen man ut, die wel spelen kan, en brengt hemtot mij. Toen antwoorde een van de jongelingen en zeide: Zie, ik heb gezien eenen zoon van Isai den Bethlehemiet, die spelen kan en hij is een dapper held en een krijgsman en verstandig in zaken, en een schoon man en de Heere is met hem.

Saul nu zond boden tot Isai, en zeide: Zend uwen zoon David tot mij die bij de schapen is.

Goddelijk, de Sint Vituskerk van Finkum, ook uit de 12de eeuw

Huh, hoe kan dat nu weer…
Andermaal kun je afvragen: David was toch zonet enkel een klein schaapherdertje, hoe kan hij dan nu al een ‘dapper held en een krijgsman’ zijn…? Net als bij de boze geest van den Heere struikel je hier al even. Maar we gaan gewoon door, wie weet snap je later hoe dat kan. Je komt de gekste dingen tegen in de Bijbel, en plots kan iets op zijn plek vallen.

Als David voor Saul komt, is die laatste meteen aan hem verkocht ‘en hij beminde hem zeer en maakte hem tot zijn wapendrager’.

Dus hij houdt hem aan het hof. Dan keert blijkbaar de Geest Gods ook terug over Saul:

En het geschiedde als de geest Gods over Saul was, zoo nam David de harp en hij speelde met zijne hand: dat was Saul eene verademing, en het werd beter met hem en de booze geest week van hem.

Zo word je van Bijbellezen dus niet beslist ‘vroom’ of ‘gelovig’, wat dat ook betekenen mag. Sterker nog, de beste manier om van ‘geloof’ verlost te raken, dat is veel Bijbel lezen vanuit een modern kritisch perspectief. Hoe je daarmee omgaat? Dat gewoon eerlijk zeggen, ik hoef het niet voor de Bijbel of voor God op te nemen.

Er staat wat er staat. Stoei er maar mee. En hou de mogelijkheid open dat je eigen eerste kortzichtigheid niet de juiste hoeft te zijn. Want dat was wat de boodschap ook is van Samuel 16: ‘De mens ziet wat voor ogen is.’ En dat is samengevat ook de moderne theologie sinds de 19de eeuw, alleen willen ‘zien wat voor ogen is’.

De kerk van de Abdij van Averbode.Na de Franse Revolutie in 1794 werd deze abdij opgeheven en verkocht

God als gedomesticeerd huisdiertje (PKN) voor deugmensen
Worstelen met God als onnoembare, ongrijpbare is ook het motief wanneer Jacob met God worstelt, zodat hij Isra-El wordt, hij die met de onzichtbare worstelde. Als je de Bijbel weggooit bij de eerste de beste hobbel, dan worstel je niet: dan vlucht je.

Of dat je alleen de verhalen leest waarvan je ‘een goed gevoel’ krijgt. Zeikwijf.  Met die wollige PKN-afgod, die je tot ‘godje’ maakt, als afgericht huisdier dat een spuitje krijgt (‘inslapen’) als hij in opstand komt tegen de door jou toebedichte onderdanige rol in je leven.

Hoeveel grootser is de wereld wanneer je het ‘ik’-perspectief loslaat en het ondenkbare voor mogelijk houdt.

Volgens mij heeft alleen dan de Bijbel een functie. Anders kun je andermaal beter Roodkapje lezen of een VVD-verkiezingsprogramma. Of welk geschrift vol leugens en valse beloften van welke andere barbaarse stam ook (andere politieke partijen), die claimt dat De Overheid je leven zal verbeteren.

De antieke Statenbijbel, voortaan Iedere Zondag

Het geloof dat De Overheid je zelfs beschermt, je ‘rechten’ verdedigt, die publieke corporatie met gigaschuld bij een bankenkartel. Waarop is dat geloof gebaseerd?

En zo komen we dan volgende week-preek vanzelf aan bij het verhaal, dat bij mijn bekering tot christen werd voorgelezen: David tegen Goliath. In de komende tijd van- in de historie van de mensheid- ongekend grootschalig bedrog en ontmenselijking, hoeveel meer heb je dan een Bijbels perspectief nodig. Nee, ik heb ook geen zin om te geloven wat ik net opschreef: in een tijd van ongekend grootschalig bedrog en ontmenselijking.

Waarom is ‘waar ik zin in heb’ het zelfde als ‘wat mogelijk is’? Kan de wereld zoals je die meende te kennen niet op zijn kop komen staan?

Heb een goede zondag en voel je vrij om na de preek in deze internetkerk mee te praten. Zolang het maar niet over ‘jezelf’ gaat, maar dat je een waardevol universeel inzicht deelt…Bid en verwonder.. Wees niet ‘origineel’ maar universeel.

4 Replies to “‘De mens ziet wat voor ogen is’… (Samuel 16)”

  1. Met alle respect. Het bijbels gebod wordt steeds door Bijbelvertalers verkeerd vertaald. Het Hebreeuwse woord betekent niet ‘doden’ maar ‘moorden’.
    Dit maakt een groot verschil. Iemand die wordt overvallen en ter verdediging daarbij de overvaller dood is dus geen moordenaar en valt dus niet onder het Bijbelse verbod.

  2. Jesaja 64:8
    Doch nu, Heere, Gij zijt onze Vader, wij zijn leem en Gij zijt onze Pottenbakker, en wij allen zijn Uwer handen werk.
    Romeinen 9:20
    Maar toch, o mens, wie zijt gij, die tegen God antwoordt? Zal ook het maaksel tot degene die het gemaakt heeft, zeggen:Waarom hebt gij mij alzo gemaakt?

    Het was weer een genoegen van uw pennenvrucht te proeven.
    Groet van een manke.

  3. Dank je Gershom.
    Zo had ik het nog niet gezien.
    Het moet/zou dus zijn: Gij zult niet moorden.
    Mijn tekst kwam overigens niet uit de Bijbel maar uit mezelf.
    Iedereen kent de ongeschreven waarheid.
    Er naar handelen is het moeilijkst.

Laat een reactie achter aan Remco Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *