Als in dit tijdsgewricht 1 sentiment tekenend kan heten dan is dat Asebeia, ‘oneerbied tegenover God en goden’, zoals predikant en Bijbelvertaler Pieter Oussoren dat omschrijft in de toelichting van zijn eigen vertaalde ‘Naardense Bijbel’. De naamgeving stamt van de gewelfschilderingen uit de vroege Zestiende Eeuw in de Naardense kerk, die op het grensvlak van Middeleeuwen (sereniteit, berusting) en Humanisme (mens kan worden wat hij wil) werden gemaakt.

Een halve eeuw preken
De oorlog tegen de geest heeft haar definitieve victorie gevestigd in Homo nonsapiens iphonensis. Interessante Tijden is als Studiecentrum een witte raaf, waar ‘het nieuws’ (de media-industrie) niet de gedachte van de dag bepaalt, tenzij dit betekent ‘wat je eerder nog niet zo gezien had’…

We voelen ons hier balling in de verkeerde tijd. Er is niets aan het moderne dat mij ook maar enigszins enthousiasmeert. Wie kent dat gevoel, gij oude zielen?

Oussoren is ook iemand die gehecht is aan het oude taalgebruik, maar die ook best een knieval voor vernieuwing wil maken. Na kundig beraad, dat je dan ‘voortschrijdend inzicht’ noemt. Hier voel ik verwachtschap, want Modern Life is Rubbish. Hoe ver kun je taal populariseren en vervlakken, van ontstaanshistorie ontdoen, ver-angelsaksen tot je bij het niveau van dierengeluiden en basale dierlijke behoeftes bent beland.

Vet cooool.  Wie bedacht ooit dat je ‘met je tijd mee’ moet gaan, wanneer dat degeneratie inhoudt, stupidificering, de strijd om attentie van de nog kortere aandachtspanne. ‘De Tijd’ dwingt tot niets, om half tien voelde ik me niet anders dan om tien uur. Andere mensen dwingen wel.

Maar hoe je twee jaar eerder over een tekst dacht, kan geheel verschillen van hoe je er nu tegenaan ziet. Het beste kun je gewoon geen ‘mening’ hebben, een voorbarige conclusie gebaseerd op gebrekkige informatie. Meningsvrijheid betekent ‘weldadige stilte verbreken’…

Oussoren’s monnikenwerk om zelf opnieuw de hele Bijbel te vertalen, ontstond vanaf 1972. Hij ging ter voorbereiding van zijn weekpreek iedere maal zelf naar de grondtekst, en door die te vertalen kwam hij zo nader tot ‘Het Woord’. Zijn Naardense Bijbel kwam in 2004 uit, ik ontving van lezers gisteren de alweer elfde druk uit 2015.

Plof op de deurmat, als studiekado.

Wanneer je vijftig jaar lang iedere week bijbelgedeeltes vertaalt, kom je dus vanzelf het hele Oude testament door in het Hebreeuws. Wanneer je talig bent, en de ‘tale kanaans’ verstaat, meer nog dan de taal van de Canadees Justin Trueau met z’n regenboog-woke. En dan moet je nog het Grieks door waarin het Nieuwe Testament is vertaald.

De Bijbel van Oussoren is daarnaast niet compact,

maar met veel lucht in de tekst, net als poezie zijn zinnen onder elkaar

gezet, van elkaar af, woorden afgebroken, zoals je een lied

of gedicht kunt lezen.

Bij Oussoren is er geen HEERE zoals in de Statenvertaling. Wel ‘De Ene’, hoewel de Hebreeers bij ‘De Naam’ bewust een gat laten. Voor dat wat onnoembaar groot is. Ook zijn er geen Goddelozen meer, de Asebeia van D66 zijn nu gewoon booswichten, of bozen. Dat rolt toch iets minder lekker over de tong, wanneer je de Psalmzin leest

‘Welzalig de man die niet wandelt naar de raad der Goddelozen….maar die in Des Heeren wetten zijn welgevallen vindt’

Let op, dit is een persoonlijke verdichting van Psalm 1.

Van de Statenvertaling. Dat kun je lekker vermanend bulderen vanaf de kansel voor een verschrikte gemeente, die van ongemak nog eens in de zakken ritselt voor een pepermuntje. Goddelozen, welgevallen. Een goddeloze hoeft ook niet continue boos te zijn. Boosaardigheid uit zich immers in harteloosheid, niet in het continue ontvlammen in toorn.

Psalm 1 wordt in de Naardense Bijbel van Oussoren dan meer, dat de ‘Goddelozen’ van de Statenvertaling in het kamp van ‘de boze’ zitten:

Zalig is de man

Die niet meeging in het beraad van bozen…

…Nee in het onderricht van de Ene

heeft hij behagen, diens onderricht spelt hij…

IJdelheid wordt ijlheid
Zelf van de kansel bulderen lijkt me onmogelijk geworden, wanneer je ‘de bozen’ van hun weg wilt keren. Omdat je zelf boos klinkt. En met boosheid hoeft niets mis te zijn, wanneer van gerechtvaardigde woede sprake is, of gewoon existentiele woede, jezelf voelen als Job. De woede der machtelozen in het aanschijn van Hem wiens wegen ondoorgrondelijk zijn.

Zie daartoe ook mijn verhandeling over Death Metal in het tweede hoofdstuk van mijn Magnum Opus Liever dood dan Slaaf, Een Pelgrimstocht door de Friese Natuur. We zijn gezegend met een paradijsverlangen, hereniging met de Allerhoogste, maar moeten ons hier in het aardse tranendal door.

Dan ben je al benieuwd of de IJdelheid der IJdelheden uit Prediker bij Oussoren is gesneuveld. Toch niet tot dat verderfelijke ‘lucht en leegte’ van die PKN-feministentheekrans op voordracht van Mient-Jan Faber en De Betere Wereld? Je hebt zelfs al een duurzame SDG-Bijbel, PKN is echt ‘padje af’…

Wat maakt Oussoren er van?

IJLHEID, hahahahahahahaha. Hier moet ik even op proeven;

IJler dan ijl, heeft

Vergaarder gezegd,

ijler dan ijl

alles is ijlheid

In ‘IJdelheid’ zat die heerlijke vermanende bijklank die je bij ‘Goddelozen’ ook hebt, maar bij ‘ijlheid’ is die vermaning van mannenbroeders in menselijk opzicht in lucht en leegte opgestegen. Wel beter dan ‘lucht en leegte’. Dus we gaan nog veel plezier bleven aan deze Naardense Bijbel, en zijn benieuwd wat De Ene ons te zeggen heeft nu Zijn Naam niet meer HEERE is.

Hoe het ook zij, de ijlheid achter het humanisme, dat je ‘kunt worden wat je wilt’, in plaats van worden zoals je gemaakt bent…Dat je moet doen zoals je natuur ingeeft, en zoals God influistert, via Zijn Handreikingen, de mensen op je pad geplaatst, zowel ten goede als ten kwade.

Zelfs de plaats van mijn wieg kon ik al niet zelf bepalen, laat staan wat er daarna allemaal nog op volgde. Overgave en contemplatie passen beter, een meer Middeleeuwse tijdloze houding met relativering van het aardse doorgangshuis. Daarom houdt mijn eigen Magnum Opus ‘Liever dood dan Slaaf’ ook op in 1498: de Middeleeuwen zijn voorbij en ook de Friese Vrijheid hield op te bestaan.

Daarna verloren we onze hele historische invloedssfeer, Oosterlauwers Friesland werd ‘Groningen’, er werd alleen nog de berenburg hier uitgevonden, en we kregen een nasaal klinkende weerprofeet die grappig ‘oant moarn’ kon zeggen voor randstedelingen. Die grappige Friesjes.

Alsof De Ene ons Friezen verlaten had, verre zijnde van onze verlossing. Des daags roep ik, maar Gij antwoordt niet. Hoe heeft Oussoren Psalm 22 vertaald?

Mijn God mijn God,

waarom hebt ge mij verlaten,

ver van mijn redding,

van de woorden die ik brul?

‘Verlossing’ is ‘redding’ geworden, terwijl verlossing zoveel meer kan inhouden. Hoe vertaalt hij ‘maar ik ben een worm en geen man, veracht door het volk’?

En ik,- een worm, niets mans meer

Tekst waaraan je gehecht bent, daar wil je niet te snel van verlost worden. Omdat de beleving van de taal de kracht inhoudt die zij overbrengt. Maar wat een prachtkado, dank Ad de Bruin, hier ga ik nog vele bijzondere uurtjes in voortstuderen.

• Je kunt Liever dood dan Slaaf via de gelijknamige webzijde www.lieverdooddanslaaf.com bestellen. Het is in proza geschreven, dat door een mens is geschreven dat ook pijn mag doen, je mag verontrusten, een taalkundige aanklacht tegen de harteloze functionaliteit van modernisme.