‘…in zes dagen de hemel en de aarde gemaakt’… (Exodus 31)

Op de zondag geen profane boodschappen. Dan lezen we uit De Heilige Schrift, Het Boek zonder welk er geen Westerse beschaving was geweest. We zagen vorige weekpreek het bouwplan uitgevouwd voor de tent van samenkomst.

In deze aflevering komen daar de twee stenen tafelen van De Wet bij ‘met de vinger van God geschreven.’ Mozes heeft de instructies ‘Van Boven’ nog maar net klaar of het volk van JHWH gaat al vreemd met een afgodsbeeld: het Gouden Kalf…

De godheid JHWH spreekt als een intieme vriend met de profeet van de JHWH-cultus, Mozes, ‘van aangezicht tot aangezicht’ en Hij laat zich door Mozes ompraten. Maar Hij zou tegelijk niet zijn aangezicht kunnen laten zien zonder dat Mozes sterft. Ra ra hoe kan dat?

De antieke Statenbijbel, voortaan Iedere Zondag

Hou de rustdag of sterf!
In Exodus 31 lezen we dat Mozes van JHWH de beschrijving krijgt van het bouwplan van het transporteerbare gebedshuis van het Joodse geloof, de Tabernakel, de Ark van het Verbond en een ‘verzoendeksel’ vanwaar JHWH voortaan tot het volk zal spreken via de priester. Hierin komt ook de verwijzing terug naar de creatie. Dat God de wereld in zes dagen had gemaakt, en op de zevende dag rustte.

En dat daarom het houden van de sabbath als rustdag zo belangrijk is, dat iedereen die zich daar niet aan houdt direct ‘uitgeroeid’ moet worden. In een theocratie zou dat nog gebeuren:

Verder zei de HEERE tegen Mozes: U dan, spreek tot de Israëlieten en zeg: U moet zeker Mijn sabbatten in acht nemen, want dat is een teken tussen Mij en u, al uw generaties door, zodat men weet dat Ik de HEERE ben, Die u heiligt.

Ja, u moet de sabbat in acht nemen, want die is voor u heilig. Wie hem ontheiligt, moet zeker gedood worden, ja, ieder die op die dag werk verricht, die persoon moet uitgeroeid worden uit het midden van zijn volksgenoten.

Zes dagen zal er werk verricht worden, maar op de zevende dag is het sabbat, een dag van volledige rust, heilig voor de HEERE. Ieder die op de sabbatdag werk verricht, moet zeker gedood worden.Laat de Israëlieten dan de sabbat in acht nemen, door de sabbat te houden, al hun generaties door, als een eeuwig verbond.

Hij zal tussen Mij en de Israëlieten voor eeuwig een teken zijn, want de HEERE heeft in zes dagen de hemel en de aarde gemaakt, en op de zevende dag heeft Hij gerust en Zich verkwikt.

Het gebod de brekers van de sabbathsrust te doden danwel ‘uitroeien’ staat er zo drie maal vermeld. Niemand houdt zich er meer aan. Laat staan dat je meteen wordt afgemaakt wanneer je op de zondagmiddag in de Jumbo nog even wat kleine boodschapjes doet. Exodus 31 eindigt aldus:

En toen de HEERE geëindigd had met hem te spreken op de berg Sinaï, gaf Hij Mozes de twee tafelen van de getuigenis, tafelen van steen, beschreven met de vinger van God.

Vleesrunderen

Gouden Kalf, Mozes houdt God af van vernietiging volk
En dan heeft Mozes al die instructies van Boven meegekregen, komt hij terug, en dan heeft het volk in zijn afwezigheid maar een afgodsbeeld gemaakt, een Gouden Kalf. Om de tijd te doden, ja het duurde zolang…

Kijk, dat is nu typisch de Bijbel. Die stelt mensen niet beter voor dan ze werkelijk zijn. De meeste mensen deugen nergens voor, met name deugmensen. Dat zijn de ergsten. Nota Bene de broer van Mozes, Aaron die de tempeldienst van JHWH zou moeten leiden maakt een afgodsbeeld als tijdverdrijf. Gewoon, voor het meedoen, er niet buiten willen vallen…:

Toen het volk zag dat het lang duurde voor Mozes van de berg afdaalde, kwam het volk bijeen bij Aäron, en zij zeiden tegen hem: Sta op, maak voor ons goden die vóór ons uit gaan, want die Mozes, de man die ons uit het land Egypte geleid heeft – wij weten niet wat er met hem gebeurd is.

En Aäron zei tegen hen: Ruk de gouden ringen die uw vrouwen, uw zonen en uw dochters in hun oren hebben, af, en breng ze bij mij. Toen rukte heel het volk de gouden ringen die ze in hun oren hadden, af en zij brachten ze bij Aäron.

Hij nam ze van hen aan, hij bewerkte ze met een graveerstift en maakte er een gegoten kalf van. Toen zeiden zij: Dit zijn uw goden, Israël, die u uit het land Egypte geleid hebben. Toen Aäron dat zag, bouwde hij er een altaar voor, en Aäron kondigde aan: Morgen is er een feest voor de HEERE!

Mitzpe Ramon, Negev woestijn

Wat ook typisch Bijbels is; Mozes, een mens kan in discussie met JHWH de God zelf op andere gedachten brengen, namelijk dat Hij dit volk vernietigen wil uit wraak:

Ook zei de HEERE tegen Mozes: Ik heb dit volk gezien, en zie, het is een halsstarrig volk. Nu dan, laat Mij begaan, zodat Mijn toorn tegen hen ontbrandt en Ik hen vernietig. Dan zal Ik ú tot een groot volk maken.

Maar Mozes trachtte het aangezicht van de HEERE, zijn God, gunstig te stemmen, en zei: HEERE, waarom zou Uw toorn ontbranden tegen Uw volk, dat U met grote kracht en sterke hand uit het land Egypte geleid hebt?

Waarom zouden de Egyptenaren zeggen: Met kwade bedoelingen heeft Hij hen uitgeleid, om hen in de bergen te doden en hen van de aardbodem te vernietigen? Laat Uw brandende toorn varen, en heb berouw over het kwaad voor Uw volk.

Dubbele regenboog

De Bijbelse God krijgt berouw, zoals vaker komt hij op Zijn Weg terug
En het grappige van de Bijbel is, dat God dan ook nog naar een mens luistert, zelfs ‘berouw’ krijgt van zijn impulsieve wraakzucht:

Toen kreeg de HEERE berouw over het kwaad dat Hij gesproken had Zijn volk te zullen aandoen.

Mozes komt terug, gooit de stenen tafelen stuk met de ‘door de vinger van God’ geschreven wetsteksten. En dan laat hij de Levieten, priesters lukraak wat broers, zonen en vrienden doodsteken:

Hij zei tegen hen: Zo zegt de HEERE, de God van Israël: Ieder moet zijn zwaard aan zijn heup doen, het kamp van poort tot poort door gaan, en ieder moet zijn broeder doden, ieder zijn vriend en ieder zijn naaste.

De Levieten deden overeenkomstig het woord van Mozes en er vielen op die dag van het volk ongeveer drieduizend man. Toen zei Mozes: U moet zich vandaag aan de HEERE wijden, ja, ieder moet zich tegen zijn zoon en tegen zijn broeder keren, opdat Hij vandaag Zijn zegen over u zal geven.

Een regenboogje boven het Reitdiep

Mozes spreekt met JHWH ‘van aangezicht tot aangezicht als een man met zijn vriend’
Dus dat Mozes eigenlijk de engel der wrake voor JHWH speelt. Maar ook de verzoener, die een nieuw Akkoordje kan bewerken met JHWH:

Toen keerde Mozes terug tot de HEERE en zei: Och, dit volk heeft een grote zonde begaan, want zij hebben voor zichzelf een gouden god gemaakt.

Nu dan, of U toch hun zonde wilde vergeven! Maar indien niet, schrap mij alstublieft uit Uw boek, dat U geschreven hebt. Toen zei de HEERE tegen Mozes: Wie tegen Mij zondigt, zal Ik uit Mijn boek schrappen.

Maar nu, ga heen en leid het volk naar de plaats waarvan Ik u gesproken heb. Zie, Mijn engel zal voor u uit gaan. Maar op de dag van Mijn vergelding zal Ik aan hen hun zonde vergelden.

In Exodus 33 lees je dan dat JHWH besluit niet met zijn volk mee te trekken, want Hij zou het maar vernietigen als hij er tussen verbleef. Ook staat er dat Hij met Mozes spreekt ‘Van aangezicht tot aangezicht, zoals een man met zijn vriend spreekt.’

Regenboogvlag

‘…Mijn aangezicht zal niet gezien worden’
Die passage lijkt weer in conflict met het vervolgens ontvouwde idee, dat niemand- ook Mozes niet- JHWH kan zien zonder te sterven. Mozes vraagt JHWH toch alsjeblieft bij zijn Volk te blijven:

Toen zei hij tegen Hem: Als Uw aangezicht niet meegaat, laat ons dan van hier niet verdertrekken. Want hoe moet het anders bekend worden dat ik genade gevonden heb in Uw ogen, ik en Uw volk? Is het niet daardoor dat U met ons meegaat? Daardoor zullen wij, ik en Uw volk, afgezonderd zijn van alle volken die er op de aardbodem zijn.

Maar dan verzint JHWH een manier, dat Mozes Hem toch kan zien zonder meteen dood neer te vallen:

U zou Mijn aangezicht niet kunnen zien, want geen mens kan Mij zien en in leven blijven. Ook zei de HEERE: Zie, hier is een plaats bij Mij, waar u op de rots moet gaan staan.

En het zal gebeuren, als Mijn heerlijkheid voorbijtrekt, dat Ik u in een kloof van de rots neer zal zetten en u met Mijn hand zal bedekken totdat Ik voorbijgegaan ben. En zodra Ik Mijn hand wegneem, zult u Mij van achteren zien, maar Mijn aangezicht zal niet gezien worden.

Negev Woestijn Jordanie

Dus hoe kon Mozes nu ‘van aangezicht tot aangezicht’ spreken met JHWH maar mocht ‘Zijn aangezicht niet gezien worden’ door die zelfde Mozes in de volgende passage? Is er niet een dusdanige overlap tussen Mozes en JHWH dat je bijna van 1 en de zelfde Persoon kan spreken? Dat Mozes zelfs sterker is dan JHWH omdat Mozes Hem kan ompraten tot Hij berouw krijgt…De HEERE doet wat Mozes wil.

Wie het antwoord weet, mag het zeggen. Heb alvast een Goede Zondag!

6 Replies to “‘…in zes dagen de hemel en de aarde gemaakt’… (Exodus 31)”

  1. Ik dacht dat ze bedoelen met ‘Van aangezicht tot aangezicht, zoals een man met zijn vriend spreekt.’ dat Mozes iets kan zeggen en dat God dan reageert zoals je met iemand zit te praten. Dus er zit geen engel tussen, of heel veel tijd, Mozes krijgt ook geen cryptische dromen of visioenen zoals we dat wel vaak zien bij andere Bijbelse figuren.

    Exodus lijkt sowieso een raar boek. Ik bedoel zijn de Israëlieten net op spectaculaire wijze door God bevrijdt gaan ze een afgodsbeeld bouwen, wie doet dat nu? Maar ietsje verder denkend weten we dat monotheïsme zoals we dat nu kennen op dat moment volledig onbekend was en de aard van goden in die tijd was toch anders dan zoals we de aard van God (denken te) kennen. Er liepen toen koningen rond die vrij letterlijk meenden halfgoden te zijn. (nu nog eigenlijk sommige bankiers dachten pre-2008 ‘we’re doing gods work’ of dat ze ‘masters of the universe’ waren. Kan geen 50 jaar duren voor ze dat weer denken) Bovendien zullen de Israëlieten destijds behoorlijk ontredderd zijn waardoor je je al snel aan oude bekende patronen gaat vastklampen, in dat geval een godsbeeld maken en die gunstig proberen te stemmen. Ik bedoel, Mozes was nog niet eens van de berg af met instructies van hoe het dan wel moest. Zo bezien is dat gedrag wel verklaarbaar.

    Dat Mozes God smeekt het volk niet te vernietigen maar het te sparen en zelfs met hen mee te gaan is natuurlijk verlangen naar en interesse in God laten zien. Mozes kiest in zijn vrije wil voor God en is gehoorzaam in tegenstelling tot een hoop andere mensen. Dat is natuurlijk zeer belangrijk, God beantwoord die keuze ruimhartig. Mozes had ook kunnen denken ‘Ja vaag dat volk maar weg en maak mij aardsvaarder, des te groter mijn naam’. Maar dan had hij er vooral voor zichzelf gezeten wat precies niet de bedoeling is. Zo lees ik het tenminste.

    Het lastige met het oude testament is dat er een hoop wordt beschreven maar lang niet altijd bij staat “Dit is goed”, laat staan “Dit is goed in deze context etc. etc. etc.” Maar het is wel een eerlijk boek, hoe ouder je wordt, hoe meer menselijk gedrag je gezien hebt (ook bij jezelf!) hoe meer je herkent en hoe beter je het boek begrijpt en daarmee de wereld om je heen. Het gaat ook veel over hoe de wereld is, niet hoe die zou moeten zijn volgens een in de ivorentoren bedachte blauwdruk die geen enkele boodschap heeft aan het feit dat de mens ook slechte kanten heeft.

  2. Hallo,

    Het onderwerp ‘in zes dagen de hemel en de aarde gemaakt’, is zo wie zo tegenwoordig een claim van God die nauwelijks wordt gelooft. iemand die in dit gegeven enige twijfels heeft, heeft al een probleem om iets van wat God tegen de mens wilt zeggen, volledig te begrijpen.
    En zo is het met alles wat Hij zegt vanaf Genesis, of je gelooft het Woord van God en leeft daarnaar of het is veelal een mysterie.
    Nu zeg ik niet dat ik alle wijsheid in pacht heb, zeker niet ik sta pas aan het begin, maar mijn denken veranderde geleidelijk meer en nog steeds, toen ik begon te beseffen en te geloven in Zijn Woord.

    De sleutel voor het begrijpen van Zijn woord is het besef wie de Elohim is van de Bijbel.
    een clou is oa te vinden in; Joh.1 In den beginne was het Woord, en het Woord was bij God, en het Woord was God.
    2 Dit was in den beginne bij God.
    3 Alle dingen zijn door Hetzelve gemaakt, en zonder Hetzelve is geen ding gemaakt, dat gemaakt is.
    4 In Hetzelve was het Leven, en het Leven was het Licht der mensen.

    Ook Johannes besefte op een gegeven moment wie of wat Yeshua is.
    Met andere woorden als wij werkelijk beseffen wat hier staat, Yeshua is het Woord van God, wat bij God was en dit Woord is oa het licht.
    Zou het zijn dat wij nog steeds allen Zijn woord begrijpen door een versluiering heen?
    wellicht door de aanname en overleveringen van doctrines en tradities (oprecht of niet) van mensen?

    Want Mozes heeft het over DE profeet die net als hij zou zijn, Als dat Yeshua is dan is alles wat Yeshua verteld precies zoals Hij zelf zegt Woorden en doctrine van de Vader alleen, niet iets nieuws alleen maar WAAR.

    groet Raymond

  3. Misschien dat mijn antwoord nog te vaag was, dan hier een vervolg wie of hoe komt het dat JHWH zich de ene keer niet laat zien en vervolgens weer wel.?

    Het antwoord ligt in de Godheid, in de Hebreeuwse Bijbel staan de originele namen /titels van God onder de verzamelnaam Elohim wat min of meer Goden betekend. Dat betekend niet dat er meer Goden zijn maar dat God zich bekend maakt of van zich laat horen op een bepaalde manier. De bekendste zijn God de Vader, Zoon en HG.
    Maar ook als de Engel, rots, vuurkolom rookkolom etc. YHWH kan niemand zien maar YHWH in een andere ‘vorm’ wel. Het enigste wat Mozes van YHWH in Zijn Vader ‘vorm’ zag was Zijn achterkant toen Mozes in de spelonk stond. Aangezien dat Yeshua vanaf het begin als het Woord van YHWH er al was en gezien dat de Engel die met het volk meeging een Engel was die kon vergeven, moet dit Yeshua geweest zijn. Alleen God vergeeft niet een engel of wie dan ook.

    Groet Raymond

  4. Denk ik ook Gerard.

    Koning der rechtvaardigheid, ik ken er maar 1
    Een naam in het oud Hebreeuws is gelijk een beschrijving van het karakter.

    Daarom noem ik Hem ook niet Jezus maar Yeshua, het Griekse Jezus betekend namelijk niets, terwijl het Hebreeuwse Yeshua wat afgeleid is van het origineel Yehoshua betekend ‘YHWH redt’.
    Trouwens het is niet voor niets dat de engel tegen Jozef zei in Math.1:21 En zij zal een Zoon baren, en gij zult Zijn naam heten JEZUS; want Hij zal Zijn volk zalig maken van hun zonden. in elke taal klopt deze stelling voor geen meter. In het Hebreeuws echter staat er Yeshua Yoshia.

    uitleg: een speciale boodschapper komt naar Josef toe om hem de naam van de redder te vertellen. zou hij dat doen in het Grieks of Aramees of in de taal van God en van Josef Hebreeuws?
    Yeshua betekend ‘YHWH’ redt en Yosia betekend ‘Hij zal redden’. YHWH redt want Hij zal redden.

    groet Raymond

  5. Een kleine maar niet onbelangrijke correctie. U schrijft:
    “Het gebod de brekers van de sabbathsrust te doden danwel ‘uitroeien’ staat er zo drie maal vermeld. Niemand houdt zich er meer aan. Laat staan dat je meteen wordt afgemaakt wanneer je op de zondagmiddag in de Jumbo nog even wat kleine boodschapjes doet.”
    Het gaat in Exodus 31 echter niet over de zondag, de eerste dag van de week, maar over de zevende dag.

Laat een reactie achter aan Anton Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *