Op de zondag geen profane boodschappen. Dan lezen we uit De Heilige Schrift, Het Boek zonder welke er geen Westerse beschaving was geweest. We vervolgen onze Wandelingen door Handelingen met Paulus zijn bezoek aan Athene. Daar onderstreept de (Joods-Romeinse) stichter van het christendom opnieuw zijn oratorisch talent, in discussie met stoïsche wijsgeren.

“Die u dient zonder dat u hem kent”
Wanneer Paulus door Athene wandelt, ziet hij veel Griekse godenbeelden. Als Jood die gelooft in de Ene zal hem dat tegen de borst stuiten. Toch ziet hij een aanknopingspunt voor een stichtelijk gesprek met Griekse wijsgeren. Die noemen hem ‘een praatjesmaker’ maar ze zijn wel benieuwd naar zijn nieuwe leer.

Handeligen 21 verwoordt dat zo:

Alle inwoners nu van Athene en de vreemdelingen die daar verbleven, besteedden hun tijd aan niets anders dan om wat nieuws te zeggen en te horen.

Dus mag hij dat op de Areopaag komen uitleggen, waar mensen komen om nieuwtjes te leren. Dat was een heuvel ten noordwesten van Athene waarop traditioneel rechtspraak plaatsvond. Daar steekt Paulus van wal:

22En Paulus, die midden op de Areopagus stond, zei: Mannen van Athene! Ik merk dat u in alle opzichten zeer godsdienstig bent.
23Want toen ik de stad doorging en uw heiligdommen bekeek, trof ik ook een altaar aan waarop het opschrift stond: AAN EEN ONBEKENDE GOD. Deze dan, Die u dient zonder dat u Hem kent, verkondig ik u.

Zo pakt Paulus zijn publiek bij hun eigen leefwereld om zijn eigen versie van apocalyptisch jodendom met hellenistische elementen te verkondigen. Het Thora-jodendom rond de tempel van de Sadduceeën geloofde immers niet in een opstanding of leven na de dood. Alles was gericht op het houden van de Wet in dit leven en voorspoed in dit leven.

Het apocalyptische jodendom zoals ook Jezus dat verkondigde (Markus 13, Mattheus 24 en Lucas 21) kondigde de verwoesting van de Tempel aan en een dag van Oordeel. Jezus volgde daarin Johannes de Doper, zodat zijn volgelingen hun bekeerlingen ook zouden dopen. Dat gebruik neemt Paulus over.

“dat zij hem misschien tastend mogen vinden”
Zo kwam er een dualisme waarin uitverkozenen van verworpen mensen gescheiden zouden worden het Jodendom binnen, wat ‘christendom’ zou gaan heten.

Paulus vervolgt:

24De God Die de wereld gemaakt heeft en alles wat daarin is, Deze, Die een Heere van de hemel en van de aarde is, woont niet in tempels die met handen gemaakt zijn.

25Hij wordt ook door mensenhanden niet gediend alsof Hij iets nodig heeft, omdat Hij Zelf aan allen het leven, de adem en alle dingen geeft.
26En Hij maakte uit één bloed heel het menselijke geslacht om op heel de aardbodem te wonen; en Hij heeft de hun van tevoren toegemeten tijden bepaald, en de grenzen van hun woongebied,
27opdat zij de Heere zouden zoeken, of zij Hem misschien al tastend zouden mogen vinden, hoewel Hij niet ver is van ieder van ons.

Plato voor het Plebs
Paulus koppelt hier het 1 God-concept van de joden aan het Hellenisme. Dat iedereen ‘God’ kan zoeken en vinden om zo tot ware bestemming te komen. Omdat je aardse leven maar een flauwe afspiegeling is van de Werkelijkheid, De Idee.

Je ziet eigenlijk gevangen in je imperfecte lichaam, Mortal Coil, en daaruit moet je uit verlost worden via een weg naar binnen. Dat Idee is al terug te leiden tot Plato (Ideeënleer), Pythagoras en de oosterse mysterieleer. Daarom wordt het christendom ook wel Plato voor het plebs genoemd.

Alleen koppelt Paulus dat Griekse idee nu dus aan het apocalyptische jodendom van een komend Oordeel:

28Want in Hem leven wij, bewegen wij ons en bestaan wij; zoals ook enkelen van uw dichters gezegd hebben: Want wij zijn ook van Zijn geslacht.
29Wij nu, die van Gods geslacht zijn, moeten niet denken dat de Godheid gelijk is aan goud, zilver of steen, een product van de kunstzinnigheid en gedachten van een mens.

‘Oordelen door een man die hij heeft aangesteld’
Dat onderdeel zal de Griekse wijsgeren nog aanspreken. Dat je God niet kunt vangen in imperfecte menselijke maaksels. Maar het oordeel door een Goddelijk boodschapper, een Zoon-afsplitsing van De Vader?

30God dan verkondigt, met voorbijzien van de tijden van de onwetendheid, nu overal aan alle mensen dat zij zich moeten bekeren,
31en wel omdat Hij een dag vastgesteld heeft, waarop Hij de wereld rechtvaardig zal oordelen door een Man Die Hij daartoe aangesteld heeft. Daarvan heeft Hij aan allen het bewijs geleverd door Hem uit de doden te doen opstaan.

Die opstanding uit de doden gaat de meeste Grieken wat te ver. Maar ze blijven- aldus Handelingen- wel interesse houden in Paulus en zijn verkondiging. Ook wordt Paulus zijn bekeringsbuit vermeld. Een lid van de Areopaag volgt hem. Het grappige aan de Bijbel is dat er soms banale zinnetjes tussen staan als ‘we horen nog wel eens van je’:

32Toen zij nu over de opstanding van de doden hoorden, spotten sommigen daarmee. En anderen zeiden: Wij zullen u hierover nog wel eens horen.
33En zo is Paulus uit hun midden weggegaan.
34Maar sommige mannen sloten zich bij hem aan en geloofden. Onder hen waren ook Dionysius de Areopagiet, en een vrouw van wie de naam Damaris was, en anderen met hen.

Van belang vandaag, is dat mensen dus ook door redelijke overtuiging, kennis van verschillende religies (hun verschil en overeenkomst) en argumenten ‘bekeerd’ werden.

Niet door een gevoel of mirakel, een wonderbaarlijke genezing of andere trukendozen die in de Evangeliën maar ook de Handelingen worden opengetrokken.

Heb een goede zondag.

Donatie bedrag:

€

Doneren