De eerste druk van 1000 exemplaren kwam december binnen, en nu kun je mijn koffietafelboek en fotografisch debuut ‘Liever dood dan Slaaf bestellen, een Pelgrimstocht door de Friese Natuur op zoek naar Vrijheid’ bestellen, via webzijde Lieverdooddanslaaf.com, voor 65 euro (inclusief gratis verzending in NL)
Betaling met Ideal is daar mogelijk. Het komt in hardcover en gebonden luxe uitvoering, bevat 364 pagina’s met honderden van mijn beste beelden. Maar ook de tekst is helemaal geworden zoals ik dat wilde, lyrisch, als een lied geschreven met passages die je steeds terug wilt lezen.
Afgelopen zaterdag 11 december was de officiele lancering bij het Leaver Dea as Slaef-monument op Het Roode Klif/Reade Klif in het bijzijn van de eerste 30 bestellers en enkele genodigden, met muzikale omlijsting door Fries troubadour Bruno.
De webzijde www.lieverdooddanslaaf.com zal gaandeweg uitbreiden tot themapagina van het motto ‘liever dood dan slaaf’, een mentaliteit van eigenzinnigheid en vrijheidsdrang. Voor mij is niet de Friese taal definierend voor Friese identiteit zoals bij provincie-Friezen, maar ‘de juiste mentaliteit’, de natuur van dit oudste volk van Nederland, stamvaders van alle kustbewonende Nederlanders: dat idee werk ik ook verder uit.
Met de juiste mentaliteit wil je vanzelf de taal ook (weer) leren. Terwijl iemand die wel de taal spreekt, maar die geen eigen doordachte opinie heeft of standvastig karakter, de mentaliteit ‘Liever dood dan Slaaf’ met eigen daden weerspreekt.
Zo maakte je het beroerde/ontbrekende onderwijs in je jeugd over je natuur en afkomst weer goed. We kregen een beetje halfslachtig Friese taalles, maar leerden als Friese kinderen niets over natuur en historie van Frisia. Dat ‘ontdekte’ je pas door zelf als veertiger op zoek te gaan.
Wat je in ‘Liever dood dan Slaaf’ leest en verbeeld ziet, dat hoort kortom standaard lesstof te zijn op alle Friese lagere- en middelbare scholen.
Je kunt geen mondmaskerdragend bangvoordegriepmietje zijn en jezelf ‘echt Fries’ noemen. ‘Fries zijn’ is voor mij zo een unificerend principe voor ‘vrij zijn’ geworden, en een zoektocht naar de oorsprong daarvan in de Friese natuurlijke historie, hoe deze alle vrijheidsgezinde Nederlanders kan inspireren voor hun eigen (geestelijke) strijd om zelfbeschikking.
Veruit de meeste bestellingen komen ook van buiten provincie-Friesland (centraal Frisia), ‘Friezen om Utens’ en mensen die mijn optredens kennen over de strijd tussen globalistische krachten en de zelfbeschikking van volken en naties.
Frisia liep van Zeeland tot Denemarken. Daarom laten we ons niet insnoeren door provinciegrenzen. Je kunt misschien wel op een dieper niveau trouw aan je wortels zijn door tegelijk te wereld te verkennen in zowel ruimte (3D) als tijd, in 4D dus, wat je bent is meer dan gisteren en vandaag: dus gaan we tot de oertijd terug, de start van het Holoceen (tijdvak van de landbouwers) in woord en beeld.
Het binnenwerk bevat schutbladen van een historische kaart van groter Friesland, toen de entiteit ‘Groningen’ nog gewoon Oosterlauwers Friesland heette.
Vervolgens zie je een getatoueerde arm van een vrije Friezin met ‘leaver dea as slaef’ , die ik ooit bij Laaksum maakte, het vissersplaatsje naast It Reade Klif…
Dit ‘biertafelboek’ is een manier om mijn rol als beeldend excursieleider en onderwijzer(szoon) ter hand te nemen.
Batavieren? Friezen!
Mensen inspireren met wat je op die tochten van West Friesland tot Denemarken zelf in extase bracht. Met ‘Liever dood dan Slaaf’ kunnen jongeren en volwassenen hun eigen natuurlijke oorsprong weer (her)ontdekken, als afstammelingen van het Noordzeevolk dat door de Romeinen al als ‘Frisii’ werd beschreven.
De Hollanders gingen hun eigen oorsprong in de moderne tijd (na 1500) valselijk definieren bij de Batavieren, vandaar ook ‘Batavia’ als stichtingsnaam van Jakarta in de vroegere Hollandse kolonie Indonesie. En De Bataafsche Republiek die revolutionairen hier na de Franse Revolutie vestigden met steun van de Fransen.
Die Betuwers speelden bij de opkomst van huidig Nederland geen enkele rol; De Friezen stonden aan de basis, en de Betuwe heette Frisia Citerior.
Later pas, in 1100 gingen bewoners van West Frisia zich onder een reeks grafen (Dirk 1/5 en nog wat Florissen) als ‘Hollanders’ definieren en zich tegen hun moedervolk afzetten. Dat kwam ze duur te staan bij Warns, toen de Centraal Friezen hun invasiemacht in 1345 de Zuiderzee in dreven. En daar stamt het Liever dood dan Slaaf-monument weer van, dat ze in 1950 als herdenking plaatsten bij Warns.
Om te weten waar je naartoe wilt, moet je ook begrijpen waar je vandaan komt. Mijn pelgrimstocht begon vanuit een negatieve realisatie ‘hee, waar is die in de Romantiek zo opgehemelde vrije mentaliteit van de voorvaderen gebleven’, maar eindigde bij het punt dat ik zelf weer Fries wilde spreken.
De eerste vijf jaar na remigratie sinds 2011 kreeg je bij de Friese taal eerder associaties met stiekeme gereformeerdheid, en een aan asocialiteit grenzende botheid, revanchisme tegen alles met een grotere woordenschat dan een koe.
Bij pseudo-‘hoogopgeleide’ Friezen (ik waardeer ambachtelijke vakmensen, vissers en boeren meer dan wat de meeste academici ‘kunnen’) in provinciebestuur bij kartelpartijen, daar vind je vooral de mentaliteit van ‘voorop lopen in meelopen.’
Toch vind je ze nog wel, de Echte Friezen, blokkeer-Friezen, onverzettelijken, karakters.
Gaandeweg leerde je door kennis van de natuurlijke historie de Friezen geheel anders zien. En pas toen kon je van je geboortegrond ook inspirerende foto’s maken, dat kleiland op de zee veroverd.
Het bleken vroeger juist handelaren en zeelieden, Vikingen die de wereldzee bevaarden, het Friese land thuisbasis van grote spirituele en intellectuele centra, die tegelijk grote boerenbedrijven waren, de Abdijen als in Aduard. Creatieve en sterke karakters met verbeeldingskracht, die de basis bleek te zijn van de Friese vrijheidscultus.
Met de in ‘Liever dood dan Slaaf’ uitgewerkte definierende kwaliteit ‘Vrijheidsdrang’ voor ‘Fries zijn’, kunnen ook de ‘Friezen om Utens’ die van Canada tot Australie wonen, de mensen die in de Friese Diaspora uitwaaierden als zelfstandige ondernemers, handelaren, succesvolle veefokkers meer ‘Fries’ zijn…
… dan wat zich door provinciegrenzen liet insnoeren, af en toe wat mopperend over ‘Den Haag,’ waarna ze de hand weer ophouden voor infrastructuur-subsidies. Dat uit verliezers-mentaliteit gemotiveerde gemopper over ‘Hollanders’, terwijl dat gewoon West Friezen zijn, een meer succesvolle Friese stam die de macht overnam.
Je had onderweg kennis en ervaringen verzameld, die je kijk op de eigen achtergrond voorgoed in positieve zin veranderden. Qua schrijfstijl en ironie poogde ik de toonzetting te evenaren van 1 van mijn leukste reisreportages, het ‘Mysterie van de Missende Tanden‘ over New Age hoofdstad Glastonbury dat ik in dagblad Trouw publiceerde, al weer een jaar of 12 geleden.
Het door de professionele Friese DTP-er Gerhardus opgemaakte eindproduct van 364 pagina’s, hardcover, twee kilo zwaar: het is werkelijk fantastisch, ik moet er steeds weer naar kijken en hoop dat mijn enthousiasme ook jullie deel mag zijn.
- Je kunt je eigen exemplaar van Liever dood dan Slaaf reserveren via de Webshop.
Bij Jorn Luka in de show in de Abdijkerk van Aduard gaf ik de eerste mediapresentatie van het boek, het tweede gesprek met deze voormalig Dancefestival-ondernemer na onze eerdere VIER UUR (…) durende podcast. Die kun je hieronder zien:
Op 11 december gaven we de officiele lancering op het Reade Klif, met muzikale begeleiding van de Friese Troubadour Bruno. Daar waren de eerste 30 bestellers genodigd, en blokkeer-Friezin Jenny Douwes, met Sander Hoekstra als niet meer zo jonge (58) bestuurder van de Jongfrieske Mienskip. Inmiddels is ongeveer een derde van de derde druk al verkocht.
Een kleine minderheid (10%) van de bestellingen is afkomstig uit provincie-Friesland, het zijn vooral ‘Friezen om utens’ van Zeeland en Limburg tot de Achterhoek en Overijssel die ons boek tot nu toe bestellen.
Nu we de achterstand van de voorbestellingen hebben weggewerkt moet je eigen boek na bestelling als het goed is in enkele dagen binnen komen. We verzenden tegenwoordig ook naar Belgie, nadat meerdere aanvragen met grote oplages van onze Zuiderburen binnenkwamen. Dan kost je exemplaar 71 euro. Ga dus naar de webshop en bestel meteen je exemplaar van Liever dood dan Slaaf.
Prachtig Fryslan!
Heb er vaak met de moter doorheen geslakt.
Ik moet er ooit nog eens doorheen zonder twee cilinders fietsend of nog beter lopend. Lopen heb Ik vaak gedaan in Noorwegen fantastisch! een aanrader.
Daar kun je je echt wanen in niemandsland, uren lopen zonder iemand tegen te komen en ergens op een rotsje uitrustend genieten van de natuur en stilte die oorverdovend blijkt te zijn als je dat meemaakt.
Doen Rypke NW.
Op de desbetreffende site mis ik informatie over de uitvoering van het boek, waarvoor ik zeker interesse heb. Betreft het een hardcover, is het gebonden, formaat, aantal pagina’s.
Voor als je dan nog niet weer hoe er in de toekomst geboert moet worden, en Rypke dus over pakweg 100 jaar een zijn boek nog eens een uitbreiding kan geven. Zou je je eens kunnen verdiepen in deze tenen krommende sessie waarvan op hier de opnames van te bekijken zijn.
Dit was op een GBL congres in Oosterwolde. als onder deel van het nationaal strategisch plan
https://www.youtube.com/channel/UCOqu7rcBVJbB9Yfsx1_xxjw/videos
Geen vrienden meer met Tom?
Hopelijk zullen ze de strijdbijl begraven en gauw weer de vredespijp roken! Waren toch mooie uitzendingen!
Aub doe dat inderdaad. Toen ik laatst de mail van BT kreeg voelde ik me net een meisje die hoorde dat de backstreet boys uit elkaar gingen. :'(
Komaan mannen, jullie zijn een goude combi!
@Ruud. dat kan ik me levendig voorstellen. Als het aan mij lag, bleven we gewoon filmpjes opnemen. Maar bij dit boekproject moest ik de regie in eigen handen nemen. Bij zijn uitgestuurde nieuwsbrief over een ‘zakelijk conflict’ dat ik zou hebben (dat heb ik niet) waar een ‘betrouwbare bron’ zou stellen dat mijn boek niet uitkomt laat Tom zich kennen.
Jammer
Ik mag hopen dat jullie beiden weer met elkaar in gesprek komen. Zeker ook aan Tom om een stap te doen .Ik schrok bij jullie laatste uitzending , waarbij jij de enig overgebleven speciale sigaar van Tom oprookte en Tom je bijna smeekte dit niet te doen. Op dat moment dacht ik bij mijzelf; hier gaat iets goed fout. De toon en sfeer van de uitzending verliep ook anders dan ik van jullie kende. Jullie formule is zeer goed : grondige onderzoeks journalistiek, satire, woordkunst, een platform en geen Staats TV bemoeienis.
Hoi Rypke. Prachtige podcast met Jorn Luca.
Hoop je ook weer te zien bij de Blauwe Tijger. Dat waren geweldige uitzendingen.
Ik sluit met aan bij de reactie van Thea. Heb genoten van de podcast en ga je boek ook bestellen. Even kijken of Tom de centjes al heeft teruggestort, zou hij deze week doen.
Goedenavond Rypke,
Enorm genoten van je podcast met Jorn. Samen met Jorn een boeiend verhaal. Omdat ik de smaak te pakken kreeg heb ik ook je vorige ‘marathonbijdrage’ van de Truemanshow nog maar eens bekeken. Krijg er geen genoeg van.
Ik kan me ook bij de reactie van Thea aansluiten; ik mis ook je bijdragen bij de Blauwe Tijger. Mis de woordkunstenaars.
Veel succes verder met je boek!
Hans Kloos
Daar waren twee engelen (Rypke & Tom) die kregen stront met mekaar. Woordkunst.
Zoo gaat het van oudsher tussen Friesch en Groninger.
Misschien was het een geldkwestie. In dat geval: zoek Shlomo!
Rypke, een heel mooi boek, maar wanneer komt de Friese vertaling? Dan bestel ik die dan liever, hecht nogal aan mijn taaltje met dit soort boeken 😉
Hoi Rypke
Heb het boek vandaag ontvangen. Top dat jullie beide het zo snel konden afleveren. Vanavond de houtkachel aan, gordijnen dicht, kop hete chocolade , laat de sneeuw maar komen. Heb even snel je boek doorgebladerd, ziet er prachtig uit.
Hi Rypke,
Jammer, jammer, jammer dat Tom en jij nu niet meer aan 1 tafel (gaan) zitten. Maar goed, het leven gaat door en niets zo veranderlijk als een mens.
Ik wacht vol spanning je boek af als nakomeling van de Friesche diaspora.
Tammo
Het is nu precies geworden wat me voor ogen stond. Anders had ik een kat in de zak gekregen
Hij is binnen.
Mooi hoor
Heb nog wel feedback voor je Rypke, maar dat mail ik je wel!
IK heb toch nog even comments gelezen en durf toch ook wel hier mijn feedback te geven ipv mailen.
Tom lijkt me een professionele uitgever.
De uitgever die het geworden is, is dat niet! Het boek ansich is mooi maar de kwaliteit van de bladzijden en de foto’s zijn dat niet! Toch ben ik blij met deze aanwinst
Kijk je naar een ander Fries initiatief van Oege Kleine “Opkomst en ondergang van de Noord-Friesche Locaal spoorwegmaatschappij, bij uitgever : Gegarandeerd Onregelmatig, dan staat dat als een huis!
(Aanrader btw, heb daar 1 voor me zelf en 1 voor mijn inmiddels overleden vader gekocht en is nu na alle druk ook nog eens gratis te downloaden.
Dat boek is wel als een goede oude wijn tot stand gekomen na vele jaren. Daar zit ‘m denk ik wel in.
Het is misschien 10 over twaalf al in de wereld. Maar haast maken om een omslag te bewerkstelligen is/was/blijft totaal overbodig. God beschikt 😉
@Gerrit Johan den Zeurkous
Onzin: de kwaliteit die onze Fryske drukkerij levert is niet te overtreffen, zowel papierkwaliteit als de drukkwaliteit van de foto’s, hun professionele medewerking. De foto’s komen veel beter uit dan in de Epoque, de binding is fantastisch ipv gelijmde rotzooi, de hardcover en de layout is perfect geworden dankzij onze dtp’er Gerhardus, ipv de kat in de zak die mij anders te wachten stond met professionele kater na afloop
Zeg nu niet ‘ha je kannie teuge kritiek’, want mensen die dat zeggen bedoelen ‘je wilt mij niet op voorhand gelijk geven, ook als ik niets steekhoudends te zeggen heb en slechts aandacht op mezelf vestigen wil’. Zie ook hoofdstuk 1 over het genre dat stelt ‘je moet mijn mening respecteren’. ( je mag me enkel complimentjes geven)
Oftewel: Sa is’t en net oars,
De teksten zijn als lyrische poezie, geen lokaal gereutel op de provinciepostzegel. Oftewel: er is geen beter boek denkbaar dan mijn Meisterwerk, en de tweede druk zal bij de zelfde drukkerij plaatsvinden.
Dus voor je gaat Freudianiseren over mijn heftig LIJKENDE reactie, die niet heftig IS maar slechts overdreven omdat ik het leuk vind zo te schrijven.. Na een leven lang te moeten leven met mensen die meestal veel dommer zijn, is het nu wel eens mooi geweest 🙂
Grappig. Zo praat/schrijf/train ik in de ‘organisatie’ waar ik werk ook. Wordt me alleen in dank afgenomen door ervaren collega’s 🙂 . Met name ‘het management’ kan aan het je weet wel. Met >35 jaar ervaring wel klaar met de humbug.
Rypke.
Jij, je directrice, Trudy en alle andere betrokkenen hebben, in verdomd korte tijd, een mooi boek afgeleverd – even los van de inhoud want die moet ik nog tot mij nemen.
Ik mag dan ook stellen: een koopje zoveel kwaliteit en gewicht voor die prijs.
Er zit echter één nadeel aan, als ik zo vrij mag zijn dat naar voren te brengen:
Ik heb geen koffietafel en ben daarom genoodzaakt het boek, gezien het gewicht, aan de borreltafel tot mij te nemen waardoor de kans klein is dat dat geheel nuchter gaat lukken.
Geslaagd! Prachtig boek met veel liefde, aandacht en inzet gemaakt.
Het geheel zeer goed verzorgd, inclusief afhandeling en verzending.
Zo komen we tot die laatste eigenschap der Friezen, die men behoort te verdienen.
Hierbij gezegd: Het is inderdaad verdiend. …
Rypke, je kunt trots zijn op dit boek.
Trots, ja.
Hierbij nog zoal wat overdenkingen gestimuleerd door het boek van Rypke gezien de overeenkomsten en tegenstrijdigheden van mijn eigen Friese oorsprong:
Mijn beide ouders zijn volledig Fries, en ikzelf ben ook geboren en getogen in Friesland. Sterker nog, mijn vroege jeugd ligt in de straat waar Rypke nu woont.
Die vrijheidsstrijd moest al bij mijn geboorte door mijn moeder worden bevochten. Zij moest juist de druk weerstaan dat kinderen Friese namen moesten hebben. Iedere dag weer ben ik haar dankbaar voor mijn internationaal toegangkelijke naam, waar iedere taal weer zijn eigen klank aan kan geven.
Ook de druk vanuit het christelijke milieu in het dorp was groot. Dat was al omdat de werkgever in het dorp alleen maar beleidende christenen wilde aannemen.
Het kleuterschooltje bij het haventje was nog vrij toegangkelijk voor iedereen. Later werd de openbare basisschool om de hoek niet passend bevonden en moesten ik en andere kinderen naar het naburige dorp want daar was wel een christelijke school. We werden dagelijks met de auto gebracht en gehaald door een vrijwilliger. Zo vrijwillig bleek dat niet te zijn want mijn moeder kreeg iedere keer een gepeperde rekening.
Een oude tante in het dorp die de dood naderde vroeg ons te nadrukkelijk of we wel vaak genoeg naar de kerk gingen. Mijn moeder hield ons daarna bij haar vandaan. De angst voor de dood werd er bij ons dus al ingebracht als angst voor het leven. Terwijl dat nog moest beginnen.
De vrijheid lag ergens anders in. Het was de innerlijke drift voor ontdekking die mij redde. Hierdoor bewoog ik mij letterlijk in en rond het dorp op onderzoek naar mensen en omgevingen.
Of zoals mijn moeder ons meenam naar het bos via het laantje tussen de weilanden: Dat werd beleefd als een groots avontuur. Nu komen we er af en toe nog terug en is het vooral mijn niet Friese vriendin die hierin het avontuur en het wijde weiland ervaart als vrijheid.
Later kreeg ik op school Fries als verplicht vak, terwijl wij niet Fries spraken maar Stadsfries. We kwamen oorspronkelijk uit een Friese stad en waren inmiddels verhuisd naar een andere stad. Het was een van boven opgelegde verplichting. Ons eigen dialect werd op die manier bedreigd.
Toen ik talen moest kiezen koos ik bewust voor Engels want dat zag ik als mijn ‘way out’. Het was mijn weg naar de wijde wereld, de weg naar de vrijheid.
Door die taal heb ik veel later het land en de mensen daarin leren kennen waar mijn hart ligt, Ierland. Ik vond een prachtig natuurgebied, dat zich niet houdt aan opgelegde grenzen van Counties, en warmte en hartelijkheid van mensen zoals ik die niet eerder had ervaren. Maar dat die Engelse taal nu in Ierland wordt gesproken komt natuurlijk door de vroegere onderdrukking van de Engelsen. Die hadden Ieren hun vrijheid bruut afgenomen.
Dat die daar niet zo leuk hebben huisgehouden is nog steeds maar al te duideljk. Ook in Noord-Ierland ontving ik hartelijkheid maar ik ervaarde ook de verbijsterende haat. Het was ontluisterd vooral bij de groep schoolgaande kinderen die elkaar bestreden. Ontluisterend omdat zij geen andere opties kozen. Omdat ook zij in deze beperkte keuze werden gedwongen en niet konden zien dat ook zij van geboorte af waren gemanipuleerd.
Op een gegeven moment werd ik echt als Iers gezien door Ierse vrienden. Dat gaf mij trots. Weer later besefte ik dat ik het toch nooit zou kunnen zijn: Ik was geboren op een andere plek, de beperkingen lagen in mij.
Als Fries kon ik nooit worden wat ik wilde zijn.
Verstand & gevoel in harmonie.