De oude Tonijnfabriek van Marzamemi bij Pacino
We bezochten gisteren het plaatsje Pacino waarnaar de beroemde maffia-acteur Al Pacino is vernoemd. Gisteravond keek ik voor het eerst The Godfather (1972) op Sicilië. De film van Francis Ford Coppola is een monumentale sfeerschets van familietrouw, erecodes, wraak en tegenwraak. Bijvoorbeeld hoe Al Pacino als Corleone Junior de leiding overneemt nadat Pa in een wraakactie is neergeschoten. De maffia lost hier voor ondernemers problemen op met hinderlijke en corrupte ambtenaren. Een voorbeeld voor Nederland?
Boulevard Syracuse
Oplossen van probleem met corrupte ambtenaar
Don Corleone was dan wel misdadiger volgens overheidsdefinitie. Maar hij had nog een erecode, die je bij moderne ambtenarij zo schromelijk mist. Hij wilde wel handelen in gokhuizen en drank, voorzien in de gebruikelijke menselijke zondes. Maar niet in drugs. Dat werd hem kwalijk genomen door een maffiafamilie die ‘met de tijd mee’ wilde gaan.
De Pizzo (beschermgeld) die Siciliaanse ondernemers in veel gevallen nog betalen aan de Cosa Nostra (letterlijk ‘onze zaak’, ‘mafia’ slaat op ‘bendes’, woord uit 1864) is met 3 tot 5% beduidend minder dan de 50% inkomsten die de Rijksoverheid rooft van ondernemers die succesvol zijn.
Volgens dit artikel van de VNO-NCW uit 2017 zou 70-80 procent van Siciliaanse ondernemers dat nog betalen.
In ruil daarvoor helpt de maffia die ondernemers dan bij het verkrijgen vergunningen bij de overheid en tegen conflicten met de overheid. Of ze beschermen tegen afpersing door concurrenten. Dat laatste is van belang. Want als je concurrentie in afpersing hebt, is er als afgeperste nog iets te kiezen. Bijt de hond harder dan de kat?
Bij de Rijksoverheid heb je die keuze niet. Mijn zoekmachine haalt uit Wikipedia en andere bronnen nog deze constatering:
Soms biedt de maffia ook “diensten” zoals het oplossen van problemen met corrupte of vijandige ambtenaren en handhavers, waarbij zij hun invloed in politiek en rechtspraak benutten.
Boulevard Syracusa, leek volgens Afke op Barcelona
Oneerlijk winst maken
Ik vond dit overheidsonderzoek naar de invloed van de Italiaanse Mafia in Nederland. Die definiëren lidmaatschap van de maffia als volgt, op basis van artikel 461 van het Italiaanse wetboek van strafrecht. Je zou ambtenaar Bouwe de Boer met zijn stichting Fryslân Fossielvrij- de Friese klimaatmaffia- moeiteloos onder deze definitie kunnen scharen:
‘Het samenwerkingsverband is te beschouwen als van het maffia-type wanneer de leden geweld of intimidatie toepassen om strafbare feiten te plegen of de controle te verkrijgen, direct of indirect, over economische activiteiten;
opdrachten te verwerven die de overheid uitbesteedt aan private partijen, op een oneerlijke wijze winsten te maken voor zichzelf of anderen, alsmede het vrije stemrecht in gevaar te brengen of stemmen te werven voor zichzelf of anderen bij verkiezingen.
Deze activiteiten moeten voortvloeien uit het lidmaatschap van het samenwerkingsverband en in opdracht daarvan en in ondergeschiktheid te worden uitgevoerd, waarbij het zich moeten houden aan de zwijgplicht (omertà) is inbegrepen.’
In Italië noemen ze dat maffiapraktijken, bij ons Bananenkoninkrijkje aan de Noordzee ‘verduurzaming’. Dat ‘lidmaatschap van het samenwerkingsveband’ noemt hun overheid nu publiek-private partnerschappen voor ‘De Transitie’. Die zwijgplicht- Omerta- vinden we bij ambtenarij terug in de vorm van zwartgelakte ambtelijke stukken, wanneer je via de Wet Open Overheid inzicht wilt krijgen.
Er was een begrafenis in het centrum van Modica. In maffiafilms dragen mannen ook altijd zwarte pakken
Waar komt de term ‘maffia’ vandaan?
De website Belpaese.nl biedt een historisch overzicht van het ontstaan van de Maffia, die alleen in Nederland met ff wordt gespeld. Die bevestigen de eerdere versie op Interessante Reizen, dat de basis ligt bij het voortduren van een form van feodalisme, de Latifunda. Landheren met hun eigen legertjes, die binnen de staat hun eigen regels handhaven.
De bakermat daarvan ligt in de negentiende eeuw. Een wet van de overheid (koning van Sicilië) in 1812 om aan de macht van kleine landeigenaren een eind te maken, zou averechts hebben gewerkt. Doordat hierdoor een machtsvacuüm ontstond, werd een vorm van wetteloosheid gemaakt, die juist met zulke privélegertjes werd opgelost.
Op 4 augustus 1812 werd door het Siciliaanse parlement een wet aangenomen de een einde moest maken aan het feodale systeem. De overheid verwachtte dat de omstandigheden van de armen zouden verbeteren wanneer de baronnen macht, prestige, privileges en grond zouden inleveren. In de praktijk veranderde er echter nauwelijks iets. De oude landadel werd de nieuwe bourgeoisie.
De baronnen werden voortaan galantuomini genoemd; maar er werd bijna geen land onteigend. Integendeel: de galantuomini, die voorheen formeel de grond te leen hadden van de koning, werden nu de rechtmatige eigenaar van die grond. Zij raakten echter belangrijke rechten kwijt, waaronder het recht van justitie (rechtspraak).
En aangezien de Staat niet in staat was orde en recht op het platteland te bewaren, ontstond daar een interessant machtsvacuüm. Voor struikrovers (briganti) en bandieten (banditi) braken gouden tijden aan. Voor de allerarmsten was het verleidelijk zich bij hen aan te sluiten.
Omdat briganti en banditi vooral uit waren op de rijkdommen van de gehate galantuomini en afkomstig waren uit de onderlaag van de samenleving, ontstond het beeld van de rechtvaardige schurk. Dit romantische Robin-Hood-imago speelt maffiabestrijders tot op de dag van vandaag parten.
Je kunt in Marzamemi niet alleen eten aan zee maar ook in zee
Liever onze eigen misdadigers dan die van jullie
Verder speelt de geest van onafhankelijkheid van Sicilianen een rol. We citeren:
De neiging om bij het verdedigen en behartigen van de eigen belangen geweld en intimidatie te gebruiken, zonder zich iets aan te trekken van de staat, was niet voorbehouden aan de bezittende klasse.
Deze spirito di auto-giustizia werd de grondhouding van alle Sicilianen. Het is een van de geliefde thema’s uit de volkscultuur en de waardering ervan blijkt uit de heldenstatus die sommige misdadigers verwierven.
Een andere stap naar vorming van de maffia was- zoals hier eerder vermeld- de verovering van Sicilië door de vrijmetselaar Guiseppe Garibaldi in 1862. Die wilde een centralistisch en bureaucratisch ‘Italië’ vormen naar Frans model. Zijn gewapende bendes gingen daarbij veel te hardhandig tekeer tegen de Siciliaanse bevolking.
Tonijnverwerking bij Adelfio. “Pesce Spade” is de Zwaardvis…
Die dacht daardoor ‘liever onze eigen onderdrukkers dan die van buiten.’ En zo gaf de Italiaanse overheid een extra voedingsbodem voor de Mafia.
De Italiaanse regering behandelde Sicilië van meet af aan als opstandige kolonie. De alom aanwezige armoede en sociale ontevredenheid op het eiland werden door die repressie versterkt en dat leidde weer tot radicalisering: de Sicilianen beschouwden de Italianen uit het Noorden als een bezettingsmacht.
Zij zagen het banditisme en de maffia enerzijds en het radicalisme en socialisme anderzijds als vormen van verzet tegen die vreemde overheersing. Maffiosi en briganten waren niet langer meer moordenaars, dieven en plunderaars, maar helden die opkwamen voor hun eigen rechten en die van anderen.
Het fundamentele wantrouwen jegens de staat Italië is er zonder twijfel de belangrijkste oorzaak van dat de maffia kon uitgroeien tot een goed georganiseerde staat-binnen-de-staat.
De Cosa Nostra is dus het Siciliaanse Liever dood dan Slaaf-antwoord op een centralistische bureaucratie. Hoezo geweldsmonopolie van ambtenarij? Machtsevenwicht- de meest gezonde vorm van menselijk samenleven in combinatie met handel- handhaaf je door een geweldsoligopolie.
Luit van Tonijn die smaakt alsof je Salami eet
Hoe wil je anders dat een overheid naar je luistert, je echt serieus neemt. Dat doen mensen pas wanneer ze bang voor je zijn, dat je ze echt pijn kan doen en schade kunt berokkenen. Niet met ‘hoger bewustzijn’ of ‘een muur van liefde’, vanuit het waanidee dat ‘de meeste mensen deugen’. Mensen deugen niet. Ze zijn hebberig, egoïstisch, leugenachtig, geneigd tot alle kwaad en verstaan uiteindelijk alleen de taal van geweld.
Iets heel anders. De Tonijnfabriek Adelfio in Marzamemi maakt Bottarga di Tonno.
Dat is kuit van Tonijn, die heel ziltig smaakt en die je in snippers over de pasta kunt gebruiken. Of je eet hem gewoon los, alsof je Tonijnsalami eet. Nooit eerder gegeten, enorm lekker. Dat kunnen mensen dan ook weer, althans, in Italië, lekker eten maken. Dus zo beroerd zijn je Italiaanse soortgenoten alvast ook niet. Ze besparen je het hypocriete gelul, en concentreren zich op de zaken waar Leven echt om gaat. De Italianen hebben een Keuken.
- Waardeer Interessante Reizen met een bijdrage zodat we meer reportages kunnen maken