Op de zondag geen profane boodschappen. Dan lezen we uit De Heilige Schrift, Het Boek zonder welke er geen Westerse Beschaving was geweest. Vandaag op 2 november bezien we het katholieke gebruik van Allerzielen, waar voorafgaand Halloween (All Hallowe’s Eve, vooravond Allerheiligen) wordt gevierd.

Op twee november op Allerzielen bidden de Roomsen voor de doden die nog niet in de hemel zijn opgenomen, dus eigenlijk de potentieel verdoemden: “Requiem aeternam dona eis, Domine: et lux perpetua luceat eis” (‘Heer, geef hen de eeuwige rust en moge het eeuwig licht hen verlichten’)

De katholieken beroepen zich hier – als enige Bijbelse rechtvaardiging- op het door Protestanten als apocrief beschouwde Bijbelboek Makkabeeën uit de Willibrordvertaling.

Vagevuur, dat kennen Protestanten niet
Bij Allerheiligen herdenken katholieken alle gevallen martelaren van het geloof, van je grootmoeder die een christelijk leven leidde tot de Apostel Paulus en ieder die tot de Kerk behoorde. Dus de mensen die veilig in de Hemel zitten… Maar waar gaat de rest van de gestorvenen heen?

Hemel of Hel, zeggen Protestanten.

De katholieken voerden een eigen tussenstadium in, die van het Vagevuur, waarin zielen gelouterd worden voor ze naar de hemel of de hel gaan. Totdat ze bij de herrijzenis een eigen lichaam krijgen en in de theocratische stadstaat ‘het Nieuwe Jeruzalem’ eeuwig voortleven. Protestanten kennen dat niet, omdat er inderdaad nergens in de Bijbel staat dat er zoiets als een Vagevuur is.

Voor de Bijbelse parallel bij katholieken – bidden voor potentieel verdoemden- moet je te rade gaan bij het apocriefe Bijbelboek Makkabeeën. Dat boek betekent Hameraars en verhaalt over de Joodse opstandelingen die oorlog voerden tegen de toen Griekse bezetters van Israël.

Hun veldheer Judas gaat in 2 Makkabeeën verschillende veldtochten aan, waarin het Bijbelboek vermeldt hoeveel vijanden hij doodslaat, als Hameraar, dus doodslager. Zoals in 2 Makkabeeën 12 waarin ze 25 duizend vijanden doodslaan bij de belegering van Karnion na het aanroepen van de Heer. Vervolgens trekt Judas op naar Gorgias.

Daar sneuvelen een aantal Joodse strijders, tot Judas een loflied voor de HEER aanroept. En vervolgens nemen ze de stad in. De Heer heeft hier dus weer de oude functie van oorlogsgod JHWH, met zijn ‘boek van de oorlogen van JHWH’ dat verloren is geraakt. Maar dat in de Bijbel wel vernoemd wordt.

Gevallenen dragen Heidense amuletten
Voordat de Sabbat aanbreekt willen ze dan de lijken van hun gevallenen opruimen, “en ze bij hun verwanten in hun familiegraf bij te zetten.” De Willibrordvertaling verhaalt vervolgens:

Daarbij ontdekte men onder de kleren van al de gevallenen amuletten van de afgoden van Jamnia. Dingen dus die de Judeeërs volgens de wet niet mogen bezitten. Toen was het voor iedereen duidelijk, waarom ze gesneuveld waren.

Iedereen prees de HEER, de rechtvaardige rechter, die het verborgene aan het licht brengt. Maar ze baden en smeekten ook dat de zonde, door de gevallenen begaan, geheel zou worden vergeven.

De edele Judas vermaande het volk zich vrij te houden van de zonde, want met eigen ogen hadden ze bij de gevallenen de gevolgen van de zonde kunnen aanschouwen. Daarna hield hij onder de soldaten een inzameling die tweeduizend drachmen zilver opbracht. Hij stuurde het geld naar Jeruzalem voor een zondeoffer. Dat was een mooie edele daad, ingegeven door de gedachte aan de verrijzenis.

Want als hij niet gehoopt had, dat de gevallenen zouden verrijzen, dan was het nutteloos en dwaas geweest voor de overledenen te bidden. Bovendien dacht hij dat voor degenen die godvruchtig sterven een prachtige beloning is weggelegd; inderdaad een heilige en vrome gedachte!

Daarom liet hij voor de overledenen een zoenoffer opdragen, opdat ze van hun zonde zouden worden vrijgesproken.

Selectief Bijbelkritisch zijn
Een beetje Protestantse Bijbeltijger maakt natuurlijk direct gehakt van zulke ‘Bijbelse’ rechtvaardigingen. Immers, er is maar één zoenoffer dat nog geldig is genaamd Jezus Christus. Spreek dan als ‘Christenen voor Israël’ ook meteen duidelijk uit, dat je dus moet geloven dat alle Joden naar de hel gaan. Wat is immers hét kenmerk van ‘Joods zijn’ behalve ‘niet Jezus als de Christus aanvaarden.’

Wie dat niet uitspreekt zegt dus: ook als je Jezus niet aanneemt is er niks aan de hand. Wees dus niet te snel met oordelen over de vraag wie een beter christen zou zijn, op basis van de Bijbelse onderbouwing. De KRO geeft deze verklaring voor de invoering van All Hallow’s Eve en Allerzielen:

De liturgische gedachtenis van Allerzielen is ontstaan uit een oude monastieke traditie in Spanje. In Europa werd deze traditie geleidelijk aan gemeengoed nadat de heilige abt Odilo (962-1046) van de beroemde benedictijnenabdij Cluny in Bourgondië een viering had ingesteld waarin voor alle gestorven monniken werd gebeden. Sint-Odilo verplichtte alle met Cluny verbonden kloosters deze gedachtenis daags na Allerheiligen te vieren.

Pest
Pas in de 14de eeuw werd Allerzielen in de gehele Latijnse Kerk ingevoerd. Dat gebeurde vooral onder invloed van de pestepidemieën die in de Middeleeuwen Europa teisterden. Daarbij stierven ontelbare mensen wier lichamen in massagraven terechtkwamen, vaak zonder dat er voor hen een mis werd opgedragen. Om te voorkomen dat deze anonieme pestslachtoffers ook na hun dood naast het heil zouden grijpen, werden zij op Allerzielen alsnog in het gebed van de hele Kerk meegenomen.

Allerheiligen bijzaak geworden
In Mexico werd dat feest het meest in het extreme doorgevoerd, met de Dia de los Muertos. Dat de Roomse kerk vele menselijke gebruiken er bij invoerde, en heidense feesten ombouwde tot christelijk ritueel, het mag bekend zijn. Kerst (Beltane), Pasen. (Ostara) Dus wat zegt bijvoorbeeld het Katholiek Nieuwsblad over de functie van Allerheiligen en Allerzielen:

De viering van Halloween overschaduwt meestal de herdenking van Allerheiligen. Halloween is in feite de nachtwake van Allerheiligen (‘All Hallows Eve’ of ‘Hallow E’en’ – letterlijk: vooravond van Allerheiligen), maar Allerheiligen zelf is een beetje een bijzaak geworden.

Dat kun je vandaag de dag letterlijk zien. Halloween wordt gevierd als een soort herfstfeest, maar daarin zie je vooral gekoketteer met doodssymbolen. Net als bij Heavy Metal en horrorfilms, alsof de dood een vorm van amusement is, met een vleugje stoerdoenerij.

Dat zou niet zo moeten zijn! De heiligen zijn onze vrienden, onze voorbidders, onze broeders en zusters in Christus. Ze geven veel om ons en hun levens worden door de Kerk erkend als voorbeeldig, als modellen om na te volgen. Allerheiligen is de perfecte tijd om te bidden tot al deze heilige mannen en vrouwen, om hun voorspraak te vragen voor al onze dierbaren, zodat we allemaal heiligen kunnen worden.

‘Voorspraak vragen’ beter dan ‘geen tegenspraak dulden’
Een beetje Protestant heeft natuurlijk niets met ‘voorspraak vragen voor al onze dierbaren’ aan overleden mensen. Net als met de Maria-verering, die wel heel opzichtig afkomstig is van de Venus-verering van de Romeinen. Dat Maria voor je moet bidden, zodat je een speciaal plekje in Hotel God krijgt na je dood, nee, dat staat nergens in de Bijbel.

Dat hebben mensen verzonnen.

Het nadeel van al te ‘Bijbels’ willen zijn, is dat Protestanten daarmee als vervelend en betweterig over kunnen komen. Dus dat ze met dat pietjeprecies-gedoe juist mensen van het geloof verjagen. Omdat overal bij iedere gelegenheid, te pas en te onpas weer een stukje tekst om je oren geslagen wordt. Alsof het Bijbelcitaten-kanon eigenlijk beter met God in contact staat dan ieder ander, en zich dus altijd in vermanenderwijs uit mag laten.

Erger dan ‘voorspraak vragen’ aan de heiligen is het misschien wanneer je nooit tegenspraak duldt.

Wat beide stromingen kunnen delen is natuurlijk de afwijzing van alles, dat de deur open zet naar demonie en occultisme, zoals Tarotkaarten en Oujijaborden. Denk aan het kind op Urk, dat als een dolle demoon op een kind instak nadat ze gingen glaasjedraaien. Dan heb je zo’n dolende geest, een demoon toegelaten.

Je kunt niet overal lacherig over doen, de geestelijke wereld is geen speelgoed en een realiteit: heb ik zelf ondervonden.

Maar een gebruik van een allesomvattende Dodenherdenking, een herfstfeest dat het gat vult van de Herfst tot de Kerst: wat kan daar bij de mis mis mee zijn? Het grappig griezelen en Harry Potter, is net als bij het drinken van bier en wijn: vertrouw je jezelf niet, dan drink je ‘alcoholvrij.’ Kun je maat houden, dan hoeft alcohol niet beslist van satan te zijn. Het om de oren slaan met de Bijbel – zonder tegenspraak te dulden- heeft in de kerkelijke geschiedenis ook meer kapot gemaakt dan velen lief is geweest.

• Waardeer Interessante Tijden, je Studiecentrum voor Natuurlijke Historie

Donatie bedrag:

€

Doneren