Zeearenden van 3 meter beneden zeeniveau, ze broeden bij ons op de bodem van de voormalige Zuiderzee vlakbij de openlucht schaatsbaan Flevonice aan de Harderdijk bij Biddinghuizen. En pal tegen de Harderdijk waar het verkeer veel te snel voorbij raast. Daar zag ik dit ouderpaar, met een jong dat al groter was dan haar vader.
Bij de zeearend is de man een beetje de Melkertbaner, waar de vrouw Sharon Dijksma-achtige proporties aan kan nemen.
De eigenaar van de aanpalende jagerswinkel en verblijf-paradijs voor rechtse meneren, Dorhout Mees vertelde al hoe hordes vogelaars samendromden bij het nest. Om allen de zelfde foto te maken, tenminste dat is wat vogelaars met glazen tele-piemel van Canon of Nikon dan doen.
Mij dunkt kreeg niemand die jonge zeearend er zo mooi op als ik. Zie hier:
En dan, wat is zo’n zeearend nuchter gezien meer dan een opgevoerde en wat norse meeuw met papegaaiensnavel. Hij balkt ook als een meeuw.
Om daarvoor nu bij Staatsbosbeheer in de rij te gaan staan tussen van die vogelaars met loodzware tele-zoom van 400 millimeter of meer… Heb je er 1 gezien, dan heb je ze allemaal gezien. Als dit toerisme moet trekken en ‘draagvlak voor natuurbescherming’ moet genereren ( = baantjes voor ambtenarij en groen marketing-personeel)….
Je kunt dan ook zo’n ‘zeearend bij het nest’-foto maken. Die zien er ook allemaal het zelfde uit, die nesten met zzzzzeearendenzzzzz. Toch geen hoogstaande architectuur, zoals je in Venetië ziet.
…en als je niet oppast wordt het dan zelfs je hobby, kijken naar een bos takken met een opgevoerde meeuw er bij, staand tussen de grijze mannen met een thermosfles. Meestal zit zo’n zeearend daar maar wat als plomp hoopje in zo’n boom oninteressant te zijn. Dat zie je dan zo, als stipje in de verte, en U ziet daar inderdaad wederom de Harderdijk op de achtergrond.
Dus ging ik liever golfende meisjes fotograferen op de naastgelegen baan met 54 holes van Dorhout Mees.
Een van hen begon fris, de andere met Handicap 28 had de slag al aardig te pakken.
..de ander was nog wat, eh ja, hoe moet je het zeggen-wat onhandiger- maar wel grappig en daardoor heel menselijk. Mannen hebben humor, vrouwen zijn humor. Beide zijn even boeiend.
En dan…Leven is leren, je moet zelfs leren leren: de manier vinden om sneller op te pikken, wat je niet voelt en ziet wanneer je jezelf tegenhoudt. Dus wat houdt je dan tegen?
Ja ontdek dat maar eens…Het liefst niet pas wanneer je dood bent. Is dat ook niet de tragiek van het bestaan? Wanneer je maximale levenservaring hebt, dan ga je dood en heb je er niets meer aan….Terwijl je liever vroeger had geweten wat je nu wist. Dat had de zaak een stuk eenvoudiger gemaakt.
De Ermelose golfdames, ze gingen golfen op de Groene Baan van Dorhout Mees. En dat gaf mij- als levenslang tot apenbioloog der mensheid veroordeelde fotograaf- een gelegenheid om Homo sapiens in haar natuurlijke omgeving te portretteren. In tegenstelling tot zzzzzzeearenden is geen mens gelijk, ieder heeft zijn of haar eigen verhaal.
In de paar minuten dat vrouwen mij leuk vinden voor ik iets zeg dat ze afschrikt, kun je dan toch je opnames maken. Eigenlijk net als in natuur-fotografie, waar het wild dan opschrikt wanneer je kucht, zodat de hinde van je vlucht. En zo ook deze birds op jacht naar de birdy.
Dorhout Mees heeft een eigen natuurbaan, die lijkt aangelegd volgens de Engelse landschapsstijl met waterpartijen en verrassende hoekjes die ruimtelijkheid suggereren, nadat je de bocht omloopt. Net als bij het Amsterdamse Bos en vele andere parken.
Ik lees net een boek over de aanstichter van die stijl van grootschalig tuinieren: Lancelot ‘Capability’ Brown (1716-1783), de landschaps-architect die door de Britse adel werd ingehuurd om hun landgoederen meer ‘natuurlijk’ in te richten, en let U hier op de contradictio in terminis.
We spreken dan over de tijd tussen de Verlichting en het begin van de Romantiek. Die adel in Engeland (en ook Duitsland) koketteerde met de voor-christelijke heidense religies en klassieke Grieken als Heraclitus (..alles stroomt), alles moest weer wat meer vloeiend, oerrrr, meanderend en primitief ogen: meer ‘natuurlijk’.
Of Brown dat even kon regelen op hun landgoederen, via waterpartijen die hij aanlegde door rivieren af te dammen, of door meanderende riviertjes aan te leggen. Je landschap zo inrichten dat je de suggestie wekt van verlatenheid, alsof het eeuwen onaangeroerd bleef: dat is Brown.
Waar de Franse koning Louis de 14de zijn Versailles aanvankelijk recht en strak had ingericht- om de overwinning op die rotnatuur door de rede te vieren (= De Verlichting)- voelde Louis zich plots hopeloos achterlopen in de meer Romantische mode. En dus liet hij Versailles deels aanpassen bij DE mode van dat moment, de Engelse ‘natuurlijke’ stijl waarin geen rechte lijn te vinden is.
De landschapsstijl van de buren bij Staatsbosbeheer- het Wageningse Neo-Primitivisme- is ook (onbewust) door Capability beïnvloed. Maar in plaats van het ‘Welkom’ bij Dorhout Mees staat er een oranje afschrik-bordje ‘Kwetsbaar, Verboden Zone’ bij. Omdat die groene lieden gewoon geen gastvrije, sociale en leuke mensen zijn, daar helpen geen Loterij-miljoenen of wat voor draagvlak-campagne tegen.
Daarom willen ze ook van die landschappen zonder andere mensen er in, die bordjes zijn een afspiegeling van wat voor mens-type het personeel is.
Staatsbosbeheer liet pal langs de Harderdijk een kunstmatig natuurlijk meanderende oer-rivier aanleggen, op 3 meter beneden zeeniveau: het Arcadia, bedacht aan de tekentafel bij Arcadis, en dat noemen ze bij grote graasclubs als ARK dan oernatuur.
En tweehonderd meter verder ligt dan de dijk met een rechte sloot, die niet kunstmatig tot meanderen is gebracht. Dat heet dan weer geen oernatuur.
..en daar vandaan- vanaf de Harderdijk kun je dan weer de Vallei der Treurnis bezien, de kunstmatig kronkelende oerrivier van Staatsbosbeheer met verwaarloosd vee en distelzooi, het natuur-ideaal van Postcode Loterij BV. Ieder zijn liefhebberij….
Capability Brown zijn naam en werk kende ik al van Matthijs van Boxsel zijn ‘Morosofie’, de filosofie van de domheid. Volgens de filosoof Van Boxsel grenst het namelijk aan absurdisme wanneer je natuur- gedefinieerd als onaangeroerd landschap dat al van zichzelf bestond- expres gaat verbouwen en laat kronkelen om het meer op natuur te doen lijken.
Maar wanneer we in Nederland ons landschap niet zouden verbouwen, zouden we niets hebben dat op oerrr-natuur leek. Want iedere vierkante centimeter is al eens verbouwd of aangeroerd. Dat is ook wat Nederland bijzonder maakt.
En zo maken we dus ook een stukje zeebodem tot oer-rivier waar zeearenden onder zeeniveau dan vogelaars kunnen lokken. Die allen precies een ‘kijk eens helemaal wild’-foto willen maken, in Photoshop ieder arend-veertje gladstrijkend.
En dan ergens in hun computer blijft die natuurlijke zeearend dan in nullen en 1-nen in zijn digigraf wachten tot de harde schijf het begeeft.
En nou vooruit, ik zal maar verklappen: die zeearend-close up, die heb ik bij een valkenier genomen. Maar daar is die arend net zo wild, niet minder zeearend dan wanneer hij bij Staatsbosbeheer onder zeeniveau zit.
Nou, dit was dan alweer deel 8 van Zuiderzee-Leaks, ditmaal vanaf zie bottum of zie sie.
Nergens ter wereld kun je zulke landschappen maken, terwijl je zo’n zeearend van Siberie tot Oostvaarderplassen allen eender kunt doen lijken. Even ‘wild’, ‘natuurlijk’, zonder cultuur, iets menselijks er in.