Tzummarum in het Friese Zeekleiland
De afgelopen jaren pogen we -in het landschap dat we als Friese jongeling kaal en saai vonden- opnieuw de natuurhistorische charme te zien: het Friese zeekleiland met haar verleden van monniken en kloosters. Van een grensland tussen land en zee, maakten de monniken vanaf 1170 via bedijking, strekdammetjes en slootjes een vruchtbare weidegrond en akkerland.
Door hun vernuft, arbeidsethos en geestelijke filosofie van Ora et Labora (Bid en Werk), groeiden hun tientallen Friese kloosters tot succesvolle boerenhoven uit. Het klooster Aduard bij Groningen zou als grootste (6000 hectare) gebedscentrum met boerderijen uitgroeien. Die boerderijen heetten zogenaamde ‘uithoven’ en ‘monnikhuizen’.
De achterliggende kwelders met zeekraal
De lekenbroeders werkten op de uithoven, terwijl de monniken in het klooster voor de geestelijke invulling zorgden. Ze brachten de steentijd (baksteen) in Friesland. Door hun schrijfkunst en functie als studiecentra werkten de kloosters ook als beschavingscentra, in een Friesland dat tussen 1200 en 1600 regelmatig door burgeroorlogen verscheurd werd.
Plattegrond van het Klooster Lidlum, dat we nog bezochten
De invloed van de zee is nooit helemaal weg, vooral zichtbaar in overgangs-situaties, weer tussen plensbui, storm en een zonnige doorbraak in.
Op de bovenste foto zie je Tzummarum, de landerijken waar het Norbertijner Klooster Lidlum zich vestigde in 1182. Nog steeds vind je in de kleistreek overal benamingen die naar ‘monnik’ en ‘klooster’ verwijzen. Ook al werden al die kloosters na de overgang tot de Reformatie (1580) in Friesland afgebroken.
Klooster Lidlum
Het verzopen zeekleiland van Klooster Lidlum
Een voorgaande keer reageerde ik ook op iets over de geschiedenis van Friesland, een zogenaamd Karelsprivilege zou er zijn. Rypke noemde het ook in een uitzending als ik het goed heb. Ik lees via Albert Delahaye (die ik kwa geschiedschrijving hoger aansla dan de doorsnee geschiedvervalsingpapegaai) dit hierover:
“De geschiedenis van het Nederlandse Friesland begint met een vervalsing: het Karelsprivilege.
Het Karelsprivilege is een voorrecht dat Karel de Grote zou hebben geschonken aan de Friezen als dank voor de steun bij de inname van Rome. Daarvan is historisch geen enkel bewijs gebleken, laat staan dat er een privilege zou zijn gegeven aan de Friezen. Ook dat zou zeer ongebruikelijk zijn geweest. De originele oorkonde die daarover bestaan zou hebben bestaat niet (meer?). We bezitten slechts een kopie uit de 15e eeuw, wat de tijd van het ontstaan perfect aangeeft.”
Via de wayback Machine onder het kopje De Friezen
https://web.archive.org/web/20180327210641/http://noviomagus.info/
Dat vanuit Noord Frankrijk en Rooms aansturende zogenaamd vrome afgevaardigden hier verder de lage landen werden ontgonnen ten gunste van degenen die de wereld in beslag dachten te moeten nemen en voor auteur van de aarde wensten te spelen (of op z’n minst als mediator tussen de Schepper en elk mens afzonderlijk, zie de papal bulls uit 14e en 15e eeuw) vind ik verder niet zo’n zalige gedachte, dat is de grond voor wat we nu aan kulcult hebben m.i.. Van geld, geweld en controle op gedachten. Vaticaan, City of London, Washington DC.