Op reis naar de bovenloop van de Tjonger-rivier door Saksisch Friesland, kwamen we op 3 kilometer voorbij Ter Idzard bij deze zandafgraving. Net als bij het naastgelegen officiële natuurgebied de Tjongervallei van It Fryske Gea mag je daar officieel niet in.
Het verschil met de officiële natuur is dat deze zandafgraving op papier dus industrieterrein is. Maar wie ziet waar ‘echte natuur’ begint en bedrijventerrein ophoudt?
Qua afwisseling van habitats en wildlife kan dit industrieterrein dus minstens concurreren met de ‘herstelde’ Tjongervallei van de Postcode Loterij er naast. Je hebt er drijfzanden, een open meer. en geulen die niet onderdoen voor een ‘herstelde meander’ bij de buren er naast.
Met het verschil dat in ‘kwetsbaar natuurgebied’ die ‘herstelde meander’ dan van de tekentafel van een ecologisch bureau kwam, met de landschaps-architect als Bob Ross en een Shovel als schilderpenseel.
Het Arcadia van Arcadis, de vroegere Heidemij die eind 19de eeuw was opgericht om juist Woeste Gronden als hier te ontginnen. Dat veranderde in de jaren ’90 in Arcadis om zo met Menno Maarten Ultrich van Dis als voorman (Tevens mede-oprichter Nationaal Groenfonds) te kunnen cashen op de miljarden voor de Ecologische Hoofdstructuur (EHS, nu “natuurnetwerk Nederland’)
Terwijl die meanderende sloot hieronder op dit industrieterrein spontaan ontstond, zonder dat een team ecologen daar eerst over vergaderde…Dit is dus een gewone sloot:
…en hier zie je de ‘herstelde meander’ bij It Fryske Gea in de Tjongervallei verderop:
Je moet dus een bijzondere deskundigheid bezitten om te zien waar ‘echte natuur’ begint en onechte natuur ophoudt, of vice versa. Hier zie je weer onechte natuur, dus het zandwinningsgebied, industrieterrein…
Er groeide ook dotterbloem, de plas zat vol watervogels als slobeenden, talingen, de tureluur waadde langs de kant.
En een reebok vluchtte uit een wilgenwal die aan het water grenst. De Tjonger- Kuunder in het Saksisch- loopt achter de zandwinning langs, als het strakgetrokken kanaal dat er sinds 1886 van werd gemaakt. Het zijn die typische stiekeme plekjes waar je vroeger als ventje ook graag vrij door liep te banjeren.
Bijvoorbeeld voor de eierverzameling, nestjes vinden en uithalen. Iedere Friese jongen had een eierverzameling.
Het naastgelegen ‘herstelde beekdal’ van It Fryske Gea bleek nog een uitzonderlijke waterbouwkundige operatie. Voor je ‘kwetsbaar natuurgebied’ realiseert en een natuurlijke rivier herstelt in NL moet je minstens civieltechnisch ingenieur en Delfts waterbouwkundige zijn.
Aan dat waterstaatkundige puzzelstukje wijden we morgen een aparte aflevering… We sluiten hier af met een Pinksterbloemen-veld op Paasmaandag bij Ter Idzard,