Als Dr Livingstone gingen we op zoek naar de bron van de Boorne, waaruit de Middelzee zich in de Middeleeuwen vormde in Friesland, die de provincie in Oostergo en Westergo in tweeen spleet. Die Boorne noemden we al ‘De Friese B’, onze variant op de Drentse Aa, met wel 5 verschillende namen. Die bron ligt tussen Bakkeveen en het Germaans klinkende Siegerswoude, overwinnaarswoud.
Zomaar plots vanaf een druk bereden weg- het zondagspitsuur voor toeristen- begint hij als ‘Ouddiep of Koningsdiep’ te stromen. De hoogteverschillen met het laagland van Friesland verderop, 2,5 meter die neemt hij bij duiker, traag stromend door het Friese bosland.
Steeds neemt onze woeste rivier dus een door mensen gemaakt afstapje. Af en toe hoor je daar een doffe plof, als een vis wordt meegevoerd omlaag.
Niet voor niets schijnt het woord ‘landschap’ als menselijke schepping op het Engelse ‘landscape’ te zijn overgedragen. Juist de meest ‘natuurlijk’ ogende stukjes van de Boorne, die zijn recentelijk van de tekentafel van natuurontwikkelaars gevloeid.
Zoals de passage onder de snelweg Drachten-Assen door, en het opvolgende traject langs landgoed Lauswolt bij Beetsterzwaag: de Paosens. Daar hebben ze kunstmatige dammetjes gebouwd, zodat de beek echt natuurlijk lijkt te stromen:
…daar stroomt hij dan langs de Boornhof, en hoewel ze ‘m dan nog steeds ‘Ouddiep of Koningsdiep’ noemen, heet hij uiteindelijk toch echt alleen de Boorne.
Die Boorne zou de naam geven aan het ‘Borndiep’ tussen de Boschplaat van Terschelling en Ameland. Omdat hij daar als zeearm uitmondde in de Middeleeuwen. Zoals de Vliestroom ooit de uitmonding van de IJssel was, waar na de Allerheiligenvloed van 1170 dan Vlieland ontstond en de Zuiderzee.
Bijna niet voor te stellen, wanneer je dus ziet hoe hij nu als armetierig kanaaltje zomaar op een betonmuur begint.