Hoe is de entiteit ‘Groningen’ ontstaan, die grote hap uit Fries grondgebied dat vervolgens pas in Ost Friesland in Duitsland wordt voortgezet? Mijn fotografisch debuut ‘Liever Dood dan Slaaf, een pelgrimstocht door de Friese Natuur op zoek naar Vrijheid’ verschijnt de eerste week van december in de eerste druk van duizend exemplaren in eigen beheer. En daarin moeten we in hoofdstuk 1 en 4 toch deze pijnlijke vraag beantwoorden: hoe kon het toch dat Oosterlauwers Friesland zichzelf plots ‘Groningen’ ging noemen.

Werd de eerste slag van de ‘Tachtigjarige Oorlog’ in 1568 nog in Heiligerlee in ‘Vrieslant’ uitgevochten, maakte kaartenmaker Ortelius in 1578 nog een ‘Oost ende West Vrieslantse Beschrijvinge’, die bij ons op de WC hangt. Waarin van geen enkele entiteit met de naam ‘Groningen’ sprake is, buiten die stad met haar A-kerkhof (bekend van het Monopolie) aan het Reitdiep.

Een eeuw later zou het gehele gebied rond de voormalige Friese stad Groningen zichzelf gaan vernoemen naar die stad. Een stad die onder Saksische invloed was komen te staan, zodat ook de mensen in de Ommelanden in plaats van Fries te praten, steeds meer gingen klinken als Benny Joling van Normaal en cabaretier Herman Finkers.

Maar dan meer met een natte ‘T’.

De Friese romantisch nationalist Obe Postma kon het begin vorige eeuw nog steeds niet verkroppen. Hij brengt in de hooimaand een bezoek aan het terpdorpje Oostum, en ziet daar Fries ogende landarbeiders in het prachtig Friese terpenland. Hij wordt lyrisch, tot hij ze hoort zingen in het verderfelijke Saksisch met die natte ‘T’

Forsteard die bliide Dream, dicht een teleurgestelde Postma, die het verlies van grondgebied aan de Saksen dan al drie eeuwen na dato nog niet heeft verwerkt. Kijk, dat is de spirit! 🙂

In Liever dood dan Slaaf blijven we als Fries- natuurlijk met een knipoog- het bestaan van de entiteit Groningen nog steeds ontkennen, hoewel we vele prachtige beelden hebben opgenomen van wat dus gewoon Oosterlauwers Friesland heet.

Maar omdat we onze Pelgrimstocht eindigen in de zestiende eeuw (start moderniteit), hoeven we niet al te zeer in te gaan op de eeuwen van teloorgang daarna.

De Beerenburg werd in Friesland door Weduwe Joustra gestookt, en een weerman leerde ‘Oant Moarn’ zeggen voor SBS6 op een voor randstedelingen grappige manier, de Friezen keken het kaatsen in de 19de eeuw af van de Fransen en Belgen. Maar de glorietijd van Friese Vrijheid was toen al voorbij, dat machtige volk dat van Denemarken tot Zeeuws Vlaanderen eerder de toon had gezet.

Je kunt je eigen exemplaar van de eerste oplage van 1000 exemplaren reserveren via de Webshop van www.lieverdooddanslaaf.com. Enkele nodeloos ingewikkelde invulformulieren hebben we nu weggehaald, dus je hoeft ’t enkel in je winkelmandje te doen. In december beginnen we met verzenden als de vijf pellets met in totaal tweeduizend kilo aan fotoboeken binnenkomen.

Mijn droom lijkt zowaar uit te komen, geheel in beheer en uitvoering van echte Friezen, en dus niet bij de Groninger uitgeverij De Blauwe Tijger, die helaas via een nieuwsbrief schrijft over ‘betrouwbare bronnen’ die zouden stellen dat uitgave onzeker is, en dat ‘na lang wachten’ geen opening tot samenwerking zou bestaan. Die aantijgingen zijn feitelijk onjuist, maar ja….

Groningers 🙂

Nee, dankzij behulpzame, meedenkende Friezen en integere betrouwbare mensen is de eerste druk van Liever dood dan Slaaf een feit. Die steeds zeldzamer eigenschappen zijn we ook naar op zoek in ons boek.