Op de zondag geen profane boodschappen. Dan lezen we uit De Heilige Schrift, Het Boek zonder welk er geen Westerse cultuur was geweest. We vervolgen onze wandeling door Genesis met een beroemd verhaal, over ‘Jozef en zijn grote broers’. Ook lezen we een wonderlijk verhaal, waarvan de term ‘onaneren’ vandaan komt, zaadverspilling. En zo verwonderen wij ons na deze ‘don’t try this at home’-verhalen vandaag over de term ‘Bijbelse Moraal.’

Het verwende ventje
De Bijbel is een nogal aards boek, waar alle menselijke slechtheid boven komt drijven. Ook jaloezie, afgunst, en de onredelijke voorkeur die een vader voor een oogappeltje kan hebben, die de andere zoons tot slechte daden drijft.

Zo’n verhaal, dat kom je tegen in Genesis 37. Over Jozef de dromenduider, het bijzondere en verwende ventje, oogappeltje van pappie Jacob, geboren uit zijn favoriete maar vroeg gestorven vrouw Rachel.

Zo’n verwend ventje dat zichzelf ook nog eens heel bijzonder vindt met zijn dromen, waarin hij tot overmaat van ramp uitlegt dat andere mensen voor hem gaan buigen;

Israël had Jozef meer lief dan al zijn andere zonen, want hij was voor hem een zoon van zijn ouderdom. Ook liet hij een veelkleurig gewaad voor hem maken.Toen zijn broers zagen dat hun vader hem meer liefhad dan al zijn broers, haatten zij hem en konden niet vriendelijk meer tot hem spreken.

Ook had Jozef een droom, die hij aan zijn broers vertelde; daarom haatten zij hem nog meer. Hij zei tegen hen: Luister toch naar deze droom die ik gehad heb.

Zie, wij waren midden op de akker schoven aan het binden; en zie, mijn schoof stond op en bleef ook overeind staan. En zie, jullie schoven kwamen om hem heen staan en bogen zich voor mijn schoof neer.

Toen zeiden zijn broers tegen hem: Wil je dan soms over ons regeren? Wil je dan soms over ons heersen? Daarom haatten zij hem nog meer, vanwege zijn dromen en vanwege zijn woorden.

De wraak van de broers
Dit verhaal werd ons al uitentreure verteld op de protestantse basisschool, heel spannend allemaal. De andere zoons van Jacob, die zijn Jozef kortom beu en zinnen op wraak. Ze beramen een plan om hun broertje te doden, en zien hun kans als hij op een afgelegen plaats alleen loopt.

Wat ik me niet heb herinnerd is het volgende detail: het is de oudste zoon Ruben, die Jozef van de rest van de jaloerse broers wil redden. Die voorkomt dat ze hem meteen doodslaan, door te stellen dat ze ‘m maar in een waterput moeten gooien in de woestijn.

Nu dan, kom, laten we hem doodslaan en hem in een van deze putten gooien, en wij zullen zeggen: Een wild dier heeft hem opgegeten. Dan zullen we eens zien wat er van zijn dromen terechtkomt.

Ruben hoorde dat en wilde hem uit hun hand redden. Hij zei: Laten wij hem niet om het leven brengen. Ruben zei ook tegen hen: Vergiet geen bloed; gooi hem in deze put die in de woestijn is, en sla niet de hand aan hem. Hij zei dit om hem uit hun hand te redden en hem naar zijn vader terug te brengen.

En het gebeurde, toen Jozef bij zijn broers was gekomen, dat zij Jozef zijn gewaad uittrokken, het veelkleurige gewaad dat hij droeg, en zij namen hem en gooiden hem in de put. De put nu was leeg, er stond geen water in.

Het is vervolgens Juda die tijdens de maaltijd bij zijn andere broers voorstelt, hee, als we ‘m hier laten wegrotten, dan winnen we zelf er niets bij. Laten we onze jongste broer verkopen aan een handelskaravaan van Ismaelieten.

Zo neemt Juda naar de favoriete zoon van Israel de zelfde rol in, als later in het Nieuwe Testament Judas richting ‘de zoon’ van de God van Israel, die voor dertig zilverlingen Jezus uitlevert.

Dus zonder medeweten van de oudste broer Ruben, haalt Juda zijn broertje Jozef uit de put en verkoopt hem aan een voorbijtrekkende handelskaravaan:

Toen zei Juda tegen zijn broers: Wat hebben wij er voor baat bij, als wij onze broer doden en zijn bloed verbergen?
Kom, laten wij hem aan de Ismaëlieten verkopen; laten wij niet onze hand aan hem slaan. Hij is immers onze broer, ons eigen vlees. Zijn broers luisterden naar hem.

Toen er Midianitische kooplieden voorbijkwamen, trokken en tilden zij Jozef uit de put en verkochten zij Jozef voor twintig zilverstukken aan de Ismaëlieten. Die brachten Jozef naar Egypte.

De Bedrieger/Jacob, zelf bedrieglijk behandeld door eigen zoons
De Bijbel zit vol met zulke wonderlijke kruisverbanden. De streek die ze vervolgens hun vader Jacob (Israel) flikken, is ook beroemd. Als Ruben zijn jongste broer uit de put wil halen, merkt hij dat hij verdwenen is. Verkocht aan de handelskaravaan als slavenjongen.

Om zichzelf vrij te pleiten van bloedschuld, hadden ze het ‘kleurig gewaad’ van Jozef afgenomen, en vervolgens met bloed besprenkeld van een door hen geslachte geitenbok. Zo krijgt Jacob van zijn eigen nageslacht als het ware een koekje van eigen deeg, de bedrieger bedrogen.

Immers, Jacob, ‘Israel’ door zijn God genoemd, die fopte zijn eigen vader Izak samen met zijn moeder Rebekka om het eerstgeboorterecht af te futselen van Ezau.

Zij stuurden het veelkleurige gewaad naar hun vader en zeiden: Dit hebben wij gevonden. Kijk toch eens of dit het gewaad van uw zoon is of niet. Hij herkende het en zei: Het is het gewaad van mijn zoon. Een wild dier heeft hem opgegeten. Jozef is ongetwijfeld verscheurd.

Toen scheurde Jakob zijn kleren, deed een rouwgewaad om zijn middel en rouwde vele dagen om zijn zoon. Al zijn zonen en al zijn dochters stonden op om hem te troosten, maar hij weigerde zich te laten troosten en zei: Voorzeker, ik zal treurend naar mijn zoon in het graf afdalen.

Onan die voor het zingen de kerk uit gaat
Er staat vervolgens dat de handelskaravaan Jozef verkoopt aan Potifar, de lijfwacht van de Farao. Wat we vervolgens nooit als verhaal verteld kregen op de basisschool, is de avontuurtjes die Juda er vervolgens op na ging houden met een ‘Kanaanitische’ vrouw, die niet bij name is vermeld.

Dus tegen het eerdere gebod aan Jacob, Izak en Abram in, dat ze geen vrouwen uit Kanaan mochten nemen, iets dat Ezau weer wel deed. Daarmee verwekt hij een aantal zonen, die allen door ‘God’ gedood worden volgens de Bijbel. De eerste zoon Er sterft vlot, en ook Onan gaat ‘het hoekje om’ door God’s hand:

Zij werd zwanger en baarde een zoon, en hij gaf hem de naam Er. Daarna werd zij weer zwanger, baarde een zoon en gaf hem de naam Onan. En zij baarde opnieuw een zoon en gaf hem de naam Sela. Hij was echter in Chezib, toen zij hem baarde.

En Juda nam een vrouw voor Er, zijn eerstgeborene; haar naam was Tamar. Maar Er, de eerstgeborene van Juda, was slecht in de ogen van de HEERE; daarom doodde de HEERE hem.

Vervolgens moedigt Juda zijn zoon Onan aan, om Tamar te dekken, nu Er door ‘De Heere’ gedood is. Dat noemt hij ‘zwagerplicht vervullen’:

Toen zei Juda tegen Onan: Kom bij de vrouw van je broer, vervul je zwagerplicht tegenover haar en verwek nageslacht voor je broer. Onan wist echter dat dit nageslacht niet voor hem zou zijn; daarom gebeurde het, telkens wanneer hij bij de vrouw van zijn broer kwam, dat hij zijn zaad op de grond verspilde om zijn broer geen nageslacht te geven.

Je moet raak schieten van De Heere, en dan maakt het niet uit of het bij je officiele vrouwen is of je ‘bijwijf’, of dat de dochters van Lot hem dronken voeren voor het plegen van incest. Maar je zaad verknoeien in ‘dubieuze doekjes’ zoals Hans Teeuwen dat al noemde: dat is letterlijk een doodzonde, zo leren we van Genesis.

Wat hij deed, was echter slecht in de ogen van de HEERE; daarom doodde Hij ook hem.

Hier komt dus de term ‘Onaneren’ vandaan, zaadverspilling. Je moet gewoon je ‘zwagerplicht’ vervullen, en als je voor het zingen de kerk uit gaat maakt God je dood. Andermaal vraag je dus wel eens af, wat er met ‘Bijbelse Moraal’ bedoeld wordt, na zulke verhalen.

Men bedoelt daar de Bijbel van het Nieuwe Testament na Jezus mee, en vooral de leer van Paulus. Hoezeer dat tweede deel ook verweven mag zijn met het Oude Testament. Het boek Genesis is zo aards als stront.

Heb een goede zondag.