Op de zondag geen profane boodschappen. Dan lezen we uit De Heilige Schrift, Het Boek zonder welke er geen Westerse cultuur was geweest.

We gaan verder in het Johannes-Evangelie en komen bij de passages waar ‘Abraham gezien hebben’ vandaan komt, de betekenis van ‘Vader Abraham’ maar ook ‘de waarheid zal u vrijmaken’.

Dat is in een twistgesprek dat Jezus met de joodse religieuze autoriteiten van die tijd heeft in de Tempel.  Dat twistgesprek wordt vooraf gegaan door de beroemde en confronterende uitspraak, dat je een ander pas kunt veroordelen wanneer je zelf brandschoon bent: “Wie zonder zonde is…”

Second Love
Johannes 8 begint met de beroemde passage van een overspelige vrouw, een vrouw die was betrapt op vreemdgaan. In de moderne tijd van liberalisme met ‘Second Love’-datingsites is dat geen ding meer. Overspel als ‘zedendelict’ werd in Nederland in 1971 uit het Wetboek van Strafrecht (1886) geschrapt, in België in 1987.

Maar volgens de Wet van Mozes staat daarop nog de doodstraf, net als op andere praktijken waar je nu ‘pride’ in plaats van schaamte voor zou moeten voelen. Leviticus 20:10 stelt namelijk

Een man die met de vrouw van iemand anders overspel pleegt, die met de vrouw van zijn naaste overspel pleegt, moet zeker gedood worden, de overspeler en de overspeelster.

En Deuteronomium 22:22 stelt ook nog eens:

Wanneer ergens een man aangetroffen wordt terwijl hij met een vrouw slaapt die met een andere man getrouwd is, dan moeten zij beiden sterven, de man die met de vrouw geslapen heeft, en de vrouw. Zo moet u het kwaad uit Israël wegdoen.

Tsja, die duidelijkheid zonder uitvluchten is heel confronterend, als zondaars onder elkaar.

“Wie zonder zonde is…”
Wanneer de religieuze autoriteiten dan een op heterdaad betrapte overspelige vrouw voor Jezus’ voeten werpen, lijkt het dus een uitgemaakte zaak. Er zijn meerdere getuigen. Jezus draait echter het argument om, met beroep op de zelfde Wet van Mozes:

In de wet nu heeft Mozes ons geboden zulke vrouwen te stenigen; U dan, wat zegt U?
6En dit zeiden zij om Hem te verzoeken, opdat zij iets hadden om Hem aan te klagen. Maar Jezus bukte en schreef met de vinger in de aarde.

7En toen zij Hem dit bleven vragen, richtte Hij Zich op en zei tegen hen: Wie van u zonder zonde is, laat die als eerste de steen op haar werpen.
8En opnieuw bukte Hij en schreef in de aarde.

9Maar toen zij dit hoorden en in hun geweten overtuigd waren, gingen zij weg, de één na de ander, te beginnen bij de oudsten tot de laatsten; en Jezus werd alleen achtergelaten, en de vrouw die in het midden stond.

Ik ben het Licht der Wereld
Opnieuw zien we hier hoe Johannes via Jezus de Wet van Mozes als uitgangspunt neemt, om zo rigide interpretatie van die Wet te relativeren. Want in Deuteronomium 17:16-17 staat namelijk, dat zo’n doodstraf alleen kan voltrekken wanneer twee of drie getuigen bij hun getuigenis blijven. En niet slechts 1 getuige.

Nu alle getuigen afgedropen zijn, kan Jezus de vrouw redden en haar vervolgens wegsturen. Met de opdracht ‘zondig niet meer’. Dus dat je zonde vergeven is door deze nooit meer te doen. Hij houdt dus gewoon de Wet van Mozes, maar confronteert hen die menen die Wet in pacht te hebben met hun eigen wetten.

De volgende passage vereenzelvigt Jezus zichzelf als Zoon met De Vader, het vaderbeeld van God dat in Jesaja als eerste in de Bijbel naar voren komt. Hier in Jesaja 42 vind je ook de verdieping in Jezus zijn uitspraak dat hij het Licht der Wereld is. Dat is een verwijzing naar Jesaja 42.

Die passage gaat over de Knecht van de HEERE, waarop Hij zijn geest heeft gelegd, die tot de heidenvolken het recht zal doen uitgaan:

14Ik heb van oude tijden af gezwegen, Ik heb Mij stilgehouden, Mij bedwongen. Als een barende vrouw zal Ik het uitschreeuwen. Ik zal verwoesten, ja, Ik zal tegelijk verslinden.
15Ik zal bergen en heuvels woest maken en al hun gras zal Ik doen verdorren. Ik zal van rivieren eilanden maken en waterpoelen doen opdrogen.
16En Ik zal blinden leiden langs een weg die zij niet gekend hebben, Ik zal hen doen gaan op paden die zij niet gekend hebben.
Ik zal vóór hen de duisternis veranderen in licht en wat krom is in wat recht is.

Deze dingen zal Ik voor hen doen, Ik zal hen niet verlaten.

“De Vader getuigt van mij”…`
Jezus verwijst in Johannes 8:18 vervolgens opnieuw naar Deuteronomium 17 om te zeggen, dat Hij niet alleen van zichzelf getuigt. Dan zou zijn getuigenis waardeloos zijn. Zoals Deuteronomium 16:17 stelt moet je twee getuigen hebben. De Vader heeft van hem getuigd, zoals door Jesaja beschreven.

Ik ben het Die van Mijzelf getuig, en de Vader, Die Mij gezonden heeft, getuigt van Mij.

Nu zijn er twee getuigen. Zo zie je dus pas de samenhang in de ‘overspelige vrouw’-passage en de ‘Licht der Wereld’-passage in Johannes 8, wanneer je de Wet van Mozes er bij pakt in Deuteronomium. Anders kan Jezus’ uitspraak over zijn eigen bediening nogal aanmatigend overkomen, zoals Johannes 8:19-20 concludeert:

19Zij dan zeiden tegen Hem: Waar is Uw Vader? Jezus antwoordde: U kent Mij niet en evenmin Mijn Vader; als u Mij kende, zou u ook Mijn Vader kennen.

Jezus verkondigt de geheel andere kant die Jesaja introduceerde, een liefhebbende Vader die uitreikt naar zijn kinderen. De criticasters van Jezus zijn blijkbaar niet van dat Vader-beeld uit Jesaja doordrongen. Ze vragen hem zelfs of hij zelfmoord gaat plegen, wanneer Jezus zegt dat Hij daarheen gaat waar zij niet kunnen komen.

De JHWH bij Mozes lijkt ook vaak meer een (offer)bloeddorstend en wraakzuchtig monster, dan een liefhebbende Vader, die pas bij de profeet Jesaja komt opdagen. Alle profeten waren ook sterfelijk. Dus wie is nu Zijn Vader?

Ik heb veel over u te zeggen en te oordelen, maar Hij Die Mij gezonden heeft, is waarachtig, en wat Ik van Hem gehoord heb, spreek Ik tot de wereld.

27Zij begrepen niet dat Hij tegen hen over de Vader sprak.
28Jezus dan zei tegen hen: Wanneer u de Zoon des mensen verhoogd zult hebben, zult u inzien dat Ik het ben, en dat Ik vanuit Mijzelf niets doe, maar dat Ik die dingen spreek zoals Mijn Vader Mij heeft onderwezen.

En Hij Die Mij gezonden heeft, is met Mij. De Vader heeft Mij niet alleen gelaten, omdat Ik altijd doe wat Hem welgevallig is.

De waarheid zet je vrij
Een andere bekende uitspraak die uit de Bijbel afkomstig is, vinden we ook in Johannes 8. Dat waarheid je vrij zet. De vraag is natuurlijk wel, van wat? Niet van een wereldlijke macht of regering. Of vrij van gezeik de hele godganse dag. Maar van verslaving aan zonde, zo schetst Jezus, die immers stelde ‘niet van deze wereld’ te zijn. Maar van het geestelijke domein:

30Toen Hij deze dingen sprak, geloofden velen in Hem.
31Jezus dan zei tegen de Joden die in Hem geloofden: Als u in Mijn woord blijft, bent u werkelijk Mijn discipelen,
32en u zult de waarheid kennen, en de waarheid zal u vrijmaken.

33Zij antwoordden Hem: Wij zijn Abrahams nageslacht en zijn nooit slaaf van iemand geweest; hoe kunt U dan zeggen: U zult vrij worden?
34Jezus antwoordde hun: Voorwaar, voorwaar, Ik zeg u: Ieder die de zonde doet, is een slaaf van de zonde.
35En de slaaf blijft niet eeuwig in het huis; de zoon blijft er eeuwig.

Wat maakt immers dat je wilt doen, wat niet van God komt, zoals ik dat ook deed en blijf doen…

Vader Abraham
De joden stellen vervolgens dat zij sinds de Uittocht uit Egypte geen slaven meer zijn, als kinderen van Vader Abraham. Maar wie Jesaja leest, ziet immers steeds de tirades tegen het volk Israël dat vreemdgaat met andere goden. Ook in Ezechiël en bij Amos komt je die tirades tegen. Zijn Volk was dus nog steeds geestelijk slaaf, en in die Jesaja-traditie predikt Jezus dan tegen hen.

De Vader uit Jesaja stelt dan vervolgens dat hij ook naar andere volken zal uitreiken.

Zodat zij dus geestelijk bevrijd kunnen worden. Vanuit die discussie met de joodse religieuze autoriteiten, komen we vervolgens op de beroemde uitdrukking ‘Abraham gezien hebben’ en Vader Abraham..

37Ik weet dat u Abrahams nageslacht bent, maar u probeert Mij te doden, omdat Mijn woord in u geen plaats krijgt.
38Ik spreek over wat Ik bij Mijn Vader gezien heb; u doet dus ook wat u bij uw vader gezien hebt.
39Zij antwoordden en zeiden tegen Hem: Abraham is onze vader. Jezus zei tegen hen: Als u Abrahams kinderen was, zou u de werken van Abraham doen.
40Maar nu probeert u Mij te doden, een Mens Die de waarheid tot u gesproken heeft, die Ik van God gehoord heb. Dat deed Abraham niet.

Abraham gezien hebben
De joden blijven dus worstelen met de Vader-metafoor, Wie bedoelt Jezus daar nu mee? Ze geloven zelfs dat hij demonisch bezeten is, door zijn getuigenis. Hij zou op zijn best een kind van Abraham kunnen zijn, die ook sterfelijk was. Jezus kan toch niet onsterfelijk zijn. In die context vragen ze dan:

53U bent toch niet meer dan onze vader Abraham, die ook gestorven is? Ook de profeten zijn gestorven. Voor wie geeft U Zichzelf uit?
54Jezus antwoordde: Als Ik Mijzelf eer, betekent Mijn eer niets; Mijn Vader is het Die Mij eert, van Wie u zegt dat Hij uw God is.

55En u kent Hem niet, maar Ik ken Hem; en als Ik zeg dat Ik Hem niet ken, ben Ik, net als u, een leugenaar. Maar Ik ken Hem en neem Zijn woord in acht.

56Abraham, uw vader, verheugde zich er sterk op dat hij Mijn dag zou zien, en hij heeft die gezien en heeft zich verblijd.
57De Joden dan zeiden tegen Hem: U bent nog geen vijftig jaar en hebt U Abraham gezien?

Je bent halverwege je leven bij vijftig dus wel stokâlde Fryske, ik ben al 48 jaar. Maar nog niet zó oud dat je Vader Abraham van duizenden jaren terug gezien kunt hebben. Jezus stelt hier echter, dat hij al van voor Abraham stamt, dus vanaf het begin van de wereld bedoeld was.

“Voor Abraham geboren was, ben Ik.”

Jezus plaatst zichzelf dus buiten de sterfelijke wereld. Die uitspraak maakt zijn toehoorders zo kwaad dat ze ook hem willen stenigen, net als bij de overspelige vrouw eerder. Misschien zond Jezus haar wel onbestraft weg, omdat hij de religieuze autoriteiten zag als onderdeel van het overspelige volk uit Jesaja.

Maar Jezus ontsnapt. En zo zie je opnieuw, dat je de Bijbel moet kennen en bestuderen om jezelf en je eigen komaf te kennen. Dus blijven we wekelijks doorspitten en studeren.

Heb een goede zondag en doe een duit in de collectezak, wanneer je iets nieuws opstak dat je eerder zo niet had gezien:

Donatie bedrag:

€

Doneren