Les in op je hoofd staan…
In dit zaterdagse archiefverhaal mijn terugkeer tot Droevendaal in de zomer van 2014. Ooit landde ik als langharige bosbouwstudent op Droevendaal tussen de scharrelkippen, hippiemeisjes en alternatieve levenswijzen.
Nu bezocht ik ‘Droef’ weer met camera in de barak waar ik woonde, nr 45. Om onthaald te worden door een lieftallig pianomeisje met de Nocturnes van Chopin, en les te krijgen in op mijn hoofd staan van een roodharige krullenexplosie. Ook na 15 jaar is de sfeer onveranderd.
De brievenbussen
Droevendaal is een studentikoze natuurcommune die ge-ent lijkt op Walden (or life in the woods) van Henry David Thoreau uit 1854, zijn poging om los van het bestaande systeem in de natuur in afzondering te leven aan Walden Pond in een boshut in Massachusetts.
De Nederlandse schrijver-psychiater Frederik van Eeden (De Kleine Johannes, in lijn met filosofie van biologe Maria Montessori) doopte zijn eigen tuinbouwcommune in Bussum in 1905 ook tot ‘Walden’, vanuit de zelfde motieven: een eigen invulling kunnen geven aan je leven op je eigen stukje aarde, los van de misschien wel nodeloos complicerende bestaande maatschappij. De commune ging failliet in 1907.
Eigen moestuin
Thoreau hield de afzondering maar half vol, hij was communicatief behoeftig, ging steeds bij vrienden eten en liet zijn was doen door moeder de vrouw. Geen mens is een eiland op zichzelf, zo stelde John Donne al in de 17de eeuw, een passage die Ernest Hemingway overnam in ‘For Whom the Bell tolls’, een titel die ook tot een Metallica-liedje evolueerde.
Met meer mensen kun je meer, en het bestaande systeem is er niet voor niets gekomen. Dat gaf meer mensen meer voordelen dan nadelen.
Papaver oogsten voor drugs
Het is dus even eenvoudig zijn verblijf in en met de natuur te romantiseren als bekritiseren. Je kunt hoe dan ook met zijn keuze en experiment sympathiseren. Al was het maar vanuit het oogpunt van levensbeschouwing en de inspiratie die hij de mensen in het bestaande systeem leverde.
Ook rond 1850 bestond al de behoefte om aan de Matrix te ontsnappen van de georganiseerde maatschappij waar je een registratienummer bent, en daarmee exploitabel door anderen. Regis betekent ‘koning’, registratie maakt systematische exploitatie door de heerser mogelijk zoals koeien Bertha 2 en Hendrika 6 ook een eigen sofinummer in hun oren krijgen geklikt.
De wildernis en de natuur lijkt dan een door anderen onbezet stukje territorium, waar je zelf je ding kunt doen. Gezonde vrijheidsdrang, de wil tot greep op eigen leven via een simpeler en overzichtelijker bestaan is een oermotief zolang mensen elkaar al overheersen. De kloostertradities van Christendom en Boeddhisme kozen al meer dan een millennium voor die afzondering.
Nocturnes van Chopin in mijn eigen oude studentenkamer van Barak 45
De moderne versie op film van Walden is ‘Into the Wild’. Met die beste jongen die naar Alaska trekt om met de natuur te leven loopt het slecht af: hij sterft aan de verkeerde bessen. Mensen hebben nooit in harmonie met een natuur geleefd, want de wilde natuur is een gevaarlijk oord met tanden, klauwen, parasieten en vergif; slechts met handschoenen aan te pakken. De huidige georganiseerde maatschappij beschermt ons in ruil voor een tribuut, en (over)exploitatie van hulpbronnen.
Het is ook niet mijn bedoeling weer als Droevendaler te leven, hoewel de romantiek blijft. Toch kun je Droevendaalse elementen in je leven meenemen, zoals de kippen en mijn wilde tuin. Op een zelfde manier kun je ook de ervaringen van Thoreau meenemen, zijn ‘civil disobedience’ en weigering om zomaar het bestaande als gegeven en norm te accepteren.
De kippen voor de dagelijkse eieren
Iets dat gebruikelijk is hoeft niet normaal te zijn. Als iemand succesvol zich loskoppelt, kan het bestaande systeem ook weer van zijn ervaringen leren en verder evolueren. En dat is precies wat Thoreau als schrijver met zijn daad bewerkte. Iedereen kan zijn eigen stukje Walden meenemen.