Bijbelvast
Op de zondag geen profane boodschappen. Dan lezen we uit De Heilige Schrift, Het Boek zonder welke er geen Westerse beschaving is. Op Vaderdag kijken we naar de eerste aanduidingen in de Bijbel waarin de Vader-metafoor op God wordt geprojecteerd, als uitgestoken hand uit de Hemel, het abstracte naar het Aardse, de Materie.
Rembrandt’s ‘Terugkeer van de Verloren Zoon’, als symbool voor hoe God de Vader met zijn kinderen omgaat in de christelijke leer
Vader van de Verloren Zoon
Het ‘Vader’-beeld van God is uniek voor het christendom, zo vertelde bioloog Rupert Sheldrake mij voor een artikel voor de Epoque. De boze JHWH die op basis van Angst zijn Wet afdwingt dorstend naar bloedoffers, Allah uit de Islam…
…die zijn een stuk afstandelijker dan de Vader uit de parabel van de Verloren Zoon in de Evangeliën, door Rembrandt onsterfelijk in beeld gebracht.
Om nog maar te zwijgen over de Hindoe-goden, die de mensen als ‘spel en vermaak’ voor zichzelf zouden hebben gemaakt. Wispelturige krachten.
Ons gebed is immers ook ‘Onze Vader die in de Hemel is’… In de Torah (Genesis, Exodus, Numeri, Deuteronomium) kom je die aanduiding niet tegen. Pas bij de Psalmen en Jesaja vinden we de eerste ‘Vader’-aanduiding.
Wat later het christendom zou worden is gebaseerd op verwijzingen naar vooral die Bijbelgedeeltes, Jesaja-profetie en de Psalmen. In Psalm 103 vinden we dit Vader-beeld omschreven:
11Want zo hoog de hemel is boven de aarde, zo is Zijn goedertierenheid machtig over wie Hem vrezen.
12Zo ver het oosten is van het westen, zo ver heeft Hij onze overtredingen van ons gedaan.
13Zoals een vader zich ontfermt over zijn kinderen, zo ontfermt de HEERE Zich over wie Hem vrezen.
Gebruikte Bijbel, als intieme vriend geraadpleegd
Rust in de tent-brenger
Mijn Ouwe is een mager mannetje, maar hij heeft wel Wâldpyk-Zeilmakerpower, zo van ‘Godver wat sille we hjirre beleuve’… Je zou er als kind niet mee spotten. Een vader boezemt kortom ontzag in voor een kind, daar loop je niet mee te fucken.
Het belangrijkste ‘Vader’-beeld waarop het christendom is gevestigd, is de uitgesproken verwachting van de Messias, de uit de Hemel uitgestoken Helpende Hand van de gezalfde (in het Grieks ‘christus’), de Koning. Die vinden we in Jesaja 9. Daarin wordt de komst van de Vader via de Zoon voorspiegeld:
5Want een Kind is ons geboren, een Zoon is ons gegeven, en de heerschappij rust op Zijn schouder.
En men noemt Zijn Naam Wonderlijk, Raadsman,
Sterke God,
Eeuwige Vader,
Vredevorst.6Aan de uitbreiding van deze heerschappij en aan de vrede zal geen einde komen
op de troon van David en over zijn koninkrijk, om het te grondvesten en het te ondersteunen
door recht en gerechtigheid, van nu aan tot in eeuwigheid.
Mijn voorvader, Rypke en een nog fitte Trudy
Voeder van Materie
Een goede Vader brengt kortom rust en vrede in huis. Hij moet daarom zorgen dat z’n vrouwtje zich veilig voelt, dus er moet genoeg geld in huis komen. Vader kan als woord afgeleid zijn van ‘voeder’, degene die het gezin voedt, die de buit binnenbrengt.
Je moet de Voeder zijn, brenger van aardse zekerheid, bouwer van (lucht)kastelen.
Een Vader moet maatschappelijk een positie innemen, die het vrouwtje haar gevoel van veiligheid versterkt, dat ze tegen ‘m kan opkijken. Anders worden ze dwars en vervelend. Verlies je autoriteit in huis en de onrust komt binnen, terwijl het in bed steeds rustiger wordt. Wat is ‘girlpower’ ook anders dan ‘het recht om dwars, onredelijk en vervelend te zijn.’
Dat je slavernij aan je impulsen en gevoelens uitlegt als ‘ik doe wat ik zelf wil’…Die emotionele chantage die ook wel ’the shit-test’ wordt genoemd:
Can you handle my shit..
Kun je met de wispelturige natuur omgaan. Je bent geen man, wanneer je dat niet aankan. En zo heeft de Schepper van Hemel en Aarde dat vast bedoeld. Materie is afgeleid van Mater, Moeder. Met een vrouw omgaan is als omgaan met de eeuwig wispelturige Natuur.
Natuurstroom is even stabiel en berekenbaar als het gemoed van de gemiddelde vrouw
De Vader- het mannelijke staat in het Yin Yang symbool ook voor het abstracte hemelse. Terwijl de Moeder met haar geklaag en gerebelleer je dus met beide benen aan de grond houdt in het aardse. Dat je niets gaat inbeelden, maar materialiseert wat je predikt en bedenkt.
Wanneer Jezus uitlegt hoe gebed werkt, dan zegt hij toch ook dat de Vader je geeft wat je nodig hebt. Letterlijk. Dat je niet iets anders krijgt, of niets. En dat Hij je ook niet kent, wanneer je- toen de plicht daar was- een ander niet hebt gevoed en onderdak hebt gegeven.
Aan emotionele steunbetuigingen en leuke verhalen, heb je in dit aardse tranendal uiteindelijk minder dan concrete hulp. Er Zijn. Als bij een Vader die je als student hielp te verhuizen naar Wageningen met de boedelbak. Iemand die je altijd zou voeden, letterlijk.
Mijn ouweheer bij avondlicht
Voeder, een constante
Mijn eigen vader was onderwijzer. Toen leven nog betaalbaar was kon hij alleen vier kinderen voeden met zijn salaris. Het heeft ons aan niets ontbroken.
Niet dat we in luxe baadden, ik herinner nog die verrotte groene Simca-auto waar de roestplekken met groene tape waren afgeplakt. Later kwam de Lada waar we blij van zin met z’n vieren achterin op elkaar kropen. Om beurten 1 kind achterin een kruipruimte tussen de bagage, op weg naar vakantie in Duitsland.
De mensheid is met houtjetouwtje op aarde gekomen. En met wat sarcastische humor kom je verder dan met geklaag.
Nooit hebben wij van hem 1 klacht over zichzelf gehoord, over wat de inspanning koste van zijn werken. Hij deed het dagelijks en fietste fluitend naar de school.
Hij was Meester Zeilmaker, toen onderwijzer zijn nog uitging van de vakbekwaamheid van de docent. Toen er nog geen leerlingvolgsystemen waren en ‘autisme’/adhd-labels met hordes deskundologen die in de nek hijgden van de leraar in de klas…
Binnen in de Abdij heerst ‘orde’, de muren houden de ‘chaos’ buiten. De leider is de Abt, wat ‘vader’ betekent, net als Abuna
Toen- in die nog gemoedelijke jaren- loodste hij veertig jaargangen kinderen richting volwassenheid, zonder stress. Dus overal waar je met hem kwam in ons Friese provinciestadje, dan kwam je wel een oud-leerling tegen: ‘Meester Zeilmaker!’
Die wilden dan wel een biertje met ‘m drinken.
Hij had het in de vingers, orde houden in de klas en liet zich niet gek maken, mede dankzij de Zeilmakerse humor. Zo is dus ook mijn ‘Vader’-beeld, iemand die er altijd voor je was en gelukkig nog is, waarop je kon rekenen. Zonder twijfel.
Een taaie rakker, die op z’n 65ste nog de Elfstedentocht reed op natuurijs. Zo is dus mijn Vader-beeld, van iemand waar ik later richting volwassenheid als een mattie van ging houden. Waarmee je ook een biertje kan drinken. Als God ook ‘vader’ is, dan wil ik met God bier kunnen drinken en als een mattie op stap kunnen.
Net als met mijn eigen Ouwe! Gek op die vent. Zo heb ik het met God de Vader en mijn eigen ouwe goed getroffen. Heb een goede zondag en Vaderdag. En doe een duit in de collectezak, wanneer deze weekpreek je iets te bieden had:
Twee dingetjes:
– Ik heb nergens in de Etymologie van het woord “vader” een allusie naar “voeder” gevonden. Benieuwd waar je die vandaan haalt.
– Wellicht weet je het ook wel: bestudeer eens zorgvuldig de beide handen van die vader op het schilderij van Rembrand. En vooral het verschil tussen die twee handen……
De teneur van je stuk volg ik prima, en moest er, vaak lachend, mee instemmen. Maar ik zou, waar het bijv. zo’n etymologiedingetje betreft wel een factcheck doen en/of iets van je bron daarvoor noemen. Anders ontkracht je je verhaal een beetje.
Hartelijke groet,
Wytze