Op de zondag geen profane boodschappen. Dan lezen we uit de Heilige Schrift, Het Boek zonder welke er geen Westerse beschaving was geweest. We vervolgen onze Wandelingen door Handelingen in Handelingen 18: hierin lezen we dat Paulus zijn hoofd heeft kaalgeschoren ‘omdat hij een gelofte gedaan had’.

Maar die gelofte zou hij alleen in de Tempel van Jeruzalem kunnen afleggen en kunnen eindigen. Terwijl hij aan de oostkant van Korinthe in Griekenland was. (Kenchreeën)

Het lijkt eerder dat Paulus zijn hoofd kaal schoor om bij zijn evangelisatie in de synagoge van Efeze als gereinigde Jood over te komen die net de Nazireeërgelofte gedaan had. Zodat hij Joods publiek beter kon overtuigen dat Jezus de Messias was. Dat was namelijk net mislukt toen hij in Korinthe was.

‘Hij had een gelofte gedaan’
Het gaat om deze passage, Handelingen 18:18:

18En toen Paulus er nog vele dagen gebleven was, nam hij afscheid van de broeders en vertrok vandaar per schip, in gezelschap van Priscilla en Aquila, naar Syrië, nadat hij zijn hoofd in Kenchreeën kaalgeschoren had. Hij had namelijk een gelofte gedaan.

19En hij kwam in Efeze aan en liet hen daar achter; maar zelf ging hij de synagoge binnen en ging in gesprek met de Joden.
20En toen zij hem vroegen langere tijd bij hen te blijven, stemde hij daar niet in toe.

21Maar hij nam afscheid van hen en zei: Ik moet beslist het komende feest in Jeruzalem vieren, maar ik zal bij u terugkeren, als God het wil. En hij voer weg uit Efeze.

Hier lijkt het alsof Paulus bewust zijn hoofd kaal scheert voor hij predikt in een synagoge in Efeze. Kaalscheren gebeurde namelijk nadat iemand een maand lang een gelofte had gehouden om bijvoorbeeld geen wijn te drinken en zaken aan te raken die je ‘onrein’ maken.

Omdat hij in Korinthe was (Kenchreeën, oostelijke kant haven),  kan hij nooit op de juiste wijze de gelofte hebben afgelegd bij een ’tent van samenkomst’. Want hij werd daar juist uit de Synagoge gejaagd, omdat ze hem niet wilden geloven. Dat getuigt Handelingen 18 eerder al

4En hij sprak iedere sabbat in de synagoge (in Korinthië RZ) en probeerde Joden en Grieken te overtuigen.
5En nadat Silas en Timotheüs uit Macedonië gekomen waren, werd Paulus er door de Geest toe aangezet tegenover de Joden te getuigen dat Jezus de Christus is.

6Maar toen zij zich verzetten en lasterden, schudde hij het stof van zijn kleren en zei tegen hen: Uw bloed zij op uw hoofd, ik ben rein; vanaf nu zal ik naar de heidenen gaan.

De kans dat er dan een Joodse priester zou zijn geweest die het Nazireeër-ritueel had willen doen is bijzonder klein. Paulus was dus hooguit even ‘Nazireeër-light’, zonder te handelen naar de Wet, voor zichzelf heilig..

“geen scheermes over zijn hoofd gaan”
Volgens de verwijzing die de Herziene Statenvertaling meegeeft bij deze passage is die gelofte namelijk de ‘nazireeër gelofte’. Daarover spreekt Numeri 6. Die Nazireeërgelofte betekentdat iemand zijn haar laat groeien, en tijdens die groei geen wijn mag drinken.

Dat deden mensen gedurende een maand, dus kon je het ook zien als een vastenmaand. Anderen deden het veel langer en werden als Simsom. Of als Johannes de Doper, van wie werd gezegd dat hij ook geen wijn dronk. Die zonderden zich dan lang af in de woestijn en gingen ook vasten.

Ze mochten dan nergens door verontreinigd worden, ook niet door mensen die overleden waren, zelfs hun naasten niet:

5Alle dagen van de gelofte van zijn nazireeërschap mag geen scheermes over zijn hoofd gaan. Totdat de dagen waarvoor hij zich aan de HEERE gewijd had, voorbij zijn, moet hij heilig zijn en de haarlokken van zijn hoofd lang laten groeien.

…en juist wanneer het Nazireeërschap ophoudt, dus wanneer de gelofte ophoudt, moet het scheermes over het hoofd en word je kaal geschoren. Dat is tegengesteld aan christelijke monniken, die zich juist kaalscheren wanneer ze het klooster ín gaan.

Dan moet de nazireeër bij de ingang van de tent van ontmoeting het hoofd van zijn nazireeërschap scheren. Hij moet het hoofdhaar van zijn nazireeërschap nemen en op het vuur leggen dat onder het dankoffer is.

De Bijbel vermeldt nergens waarom Paulus die gelofte zou hebben gedaan. Het klinkt onlogisch. Het was immers Paulus die de besnijdenis over boord gooide en vele andere voor Joden belangrijke zaken uit de Wet van Mozes.

Wanneer hij immers al de Heilige Geest had ontvangen en gedoopt was, hoeft hij niet ook nog eens de Nazireeërgelofte te doen uit Numeri. Bovendien zou de gelofte betekenisloos zijn, wanneer Paulus er geen priester of tempel met tabernakel bij had betrokken.

‘U leert Joden afvallig te worden van Mozes’
We komen in Handelingen 21 nog een keer een ‘kaalscheer’-passage tegen. Maar dat gaat over gelovige Joden die het ritueel in de Tempel hadden afgerond. Wanneer Paulus zich bij Jakobus in Jeruzalem voegt, is er al oproer over zijn komst. Jakobus vertelt dat Paulus bekend staat als iemand die Joden verleidt om de Wet van Mozes bij het vuil te zetten.

21Men heeft hun over u verteld dat u alle Joden die onder de heidenen wonen, leert afvallig te worden van Mozes, doordat u zegt dat zij de kinderen niet moeten besnijden en ook niet moeten wandelen overeenkomstig de gebruiken van de wet.

Om Paulus in het openbaar in te dekken, moet hij dan als gereinigde jood met vier mannen wandelen die net de Nazireeërgelofte vervulden. Die moeten daarvoor dan naar de Tempel in Jeruzalem zijn geweest. Wanneer die hun Nazireeërschap afronden scheren ze zich kaal in het bijzijn van een priester in de Tempel.

Dan zijn ze dus voor het publiek herkenbaar als voormalige heiligen. Dus moet hun uitstraling op Paulus afstralen en hem beschermen:

22Wat staat ons nu te doen? Het is beslist noodzakelijk dat heel de menigte samenkomt, want zij zullen horen dat u gekomen bent.
23Doe daarom wat wij u zeggen. Wij hebben vier mannen die een gelofte gedaan hebben.

24Neem die bij u, reinig u samen met hen en betaal voor hen de kosten van de offers, zodat zij zich het hoofd kunnen laten scheren en allen kunnen weten dat er niets waar is van wat hun over u verteld is, maar dat u zo wandelt dat u ook zelf de wet in acht neemt.

Conclusie: Paulus deed geen Nazireeërgelofte
De Joden kennen geen Nazireeërschap meer sinds in het jaar 66-70 de tempel werd verwoest door de Romeinen. Dat zou ongeveer tien jaar later gebeuren, na de passage waarover Handelingen hier getuigt.

Conclusie: Paulus kon geen Nazireeërgelofte hebben afgelegd en eindigen met het kaalscheren van zijn hoofd. Want dat had hij in de Tempel in Jeruzalem moeten doen. En daar had een priester nooit op zijn verzoek ingegaan, gezien zijn controversiële status.

Hij was immers bekend als de man die ‘alle Joden die onder de heidenen wonen leert afvallig te worden van Mozes’. Bovendien zou die gelofte geestelijk betekenisloos zijn, wanneer hij al gedoopt was en de Heilige Geest had ontvangen.

Het lijkt eerder dat Paulus zijn hoofd kaal schoor in Korinthe om zo overtuigender voor Joden over te komen bij prediking in de Synagoge over Jezus als de (door hen tot vandaag toe verworpen) Messias.

In Handelingen 21 wordt immers dat zelfde truukje gebruikt: het bijzijn van vier kaal geschoren gelofte-Joden moet Paulus camouflage geven als ‘reine Jood’.  Zodat hij alsnog kan proberen mensen te overtuigen, als diehard-evangelist die Griek is met Grieken, Romein met Romeinen en Jood met Joden. En ter bescherming van Paulus – ‘zie mij gelovige Jood zijn’ – omdat hij controversieel is verklaard en zelfs voor zijn leven mag vrezen.

• Heb een goede zondag en doe bij het verlaten van Interessante Tijden een duit in de collectezak

Donatie bedrag:

€

Doneren