Het Leven, een poel van ellende (1)

Elsevier meldt dat ‘christelijke’ theologen oproepen om het Islamitische Suikerfeest te vieren op Tweede Pinksterdag. Als zulke dweilen zich christen noemen: dan wil je bij dat geloof niet meer gezien worden. Welke manier van omgang met ‘Het Leven’, lijden en sterven vindt onze cultuur dan, het is 1 van de drijfveren om die te vinden bij Interessante Tijden.

Als het christendom zo dood is als een pier, wat kan dan nog wel inspireren.

In deze serie ga ik verder in op een Boeddhistische lijfspreuk ‘Leven is Lijden’, na het lezen van zo’n typisch ‘zelf’-hulpboek ‘Letting Go’ van de naar Boeddhisme neigende psychiater David Hawkins. Hij overleed in 2012 en moest zijn eigen lichaam loslaten. Dat moeten we allemaal ooit, zoals je ook je dierbaren zal verliezen.

Zelfhulp moet natuurlijk gewoon ‘hulp’-boek heten. En er is veel behoefte aan ‘hulp’: de boekhandels puilen er van uit terwijl de meeste ‘wetenschap’-secties zijn verwijderd. Zelfs bij die oase in Amsterdam, Scheltema verdween wetenschap van de planken terwijl ze kilometers ‘esoterie’ en psycho-babbel handhaafden.

Mensen willen niets meer weten dat niet direct of indirect op de eigen navelstreek betrekking heeft. De cultuur vervrouwelijkt. Dat die boeken blijven verkopen, het kan ook een indicatie zijn dat al die zelfhulp geen blijvend effect heeft.

De beste zin uit Hawkins zijn introductie luidt:

Does Anybody have the Secret

Trudy is een christenhond

Het Boerdisme
Als het goed is, begrijp je hier precies wat hij bedoelt, dat waar iedereen heimelijk naar verlangt, dat wat mensen ten diepste zoeken, iets waartoe ze ten diepste geroepen lijken. Dat zoeken naar het ‘geheimnis’. Dat is idealiter ook wat wetenschappelijke nieuwsgierigheid motiveert, de wetten achter de dingen ontrafelen. Een verlangen. Wanneer iemand een ‘wetenschappelijk’ artikel met modelprojecties over Kleimut Tsjeenjs in het jaar 2100 publiceert en de MOGELIJKE catastrofale gevolgen voor het paargedrag van de bonte kariboe in Alaska.

Dan weet je dat die andere meer banale drijfveren heeft.

De meeste moderne ‘zelf hulp’-boeken hebben een boeddhistische insteek. Die reflecteren een culturele verschuiving in geestelijke benadering van leven/lijden in het Westen. Ze gaan uit van het intuitieve, het ‘voelen’. Terwijl de Westerse traditie die is van ‘het Woord’ dat vorm geeft, de rede. Omdat het westerlingen zijn die deze boeken schrijven, krijg je een combinatie. Een dilemma dat mij boeit is of gevoel vooraf gaat aan gedachten, of dat gedachten je gevoel vormen.

Als gedachten-mens wil je graag met rede greep op zaken krijgen, maar die rede kan je gevoel ook verstrikken. Het kan ook anders liggen. Een gevoel geeft voeding aan gedachten, dus als je gedachten met rede bestrijdt pak je de bron niet aan die op een meer fysiek niveau ligt. Dat is ook de insteek van Hawkins. Al kun je die al bij Bertrand Russell vinden in ‘The Conquest of Happiness’. Als Russell het bijbelboek Prediker bespreekt ‘Alles is IJdelheid’, dan stelt hij de vraag: was de schrijver niet gewoon vermoeid?

Kun je wel diepzinnig en filosofisch doen, maar zit je vol energie en enthousiasme dan schrijf je minder snel dat leven zinloos is.

Zo’n dik aangelopen Paul de Leeuw in boeddha-badjas die naar zijn navel staart, of lol met zichzelf heeft…

Leven is Lijden
Hawkins heeft evenveel op met Jezus als met Boeddha, en geeft uitdrukking aan de ‘vulgarisering’ van oosters denken in het Westen. In Friesland heb je al de eigen variant: het Boerdisme. Als jai jaisssself moar goed foelt. Zie hierboven. Onthechting, de kern van boeddhisme. Je kunt er ook in doorslaan en naar egocentrisme neigen, nihilisme. Als ik me niet vergis, zien we daar voldoende uitingen van.

De vulgarisering van onverschilligheid.

In tuincentra heb je dan ook overal van die Paul de Leeuw-beeldjes, van die dikzakken op een kussen die lol met zichzelf lijken te hebben, of die wat navelstaren. Maar geen tuin-Maria of tuin-Jezus. Daarvoor moet je bij mij in De Abdij zijn.

Overal waar je komt worstelt iedereen op eigen wijze met het bestaan, zo kun je ook hier weer bevestigd zien nadat Hawkins een honderdtal therapeutische uitvluchten noemt van aromatherapie, evangelische kerken en Zen-cursussen tot tantra-seks. Tijdelijke vluchten. Erkennen dat je in de omgang met (angst voor) lijden niet anders in bent maar dan op eigen wijze, dat is al een stap vooruit.

Het Leven is Lijden.

Op jacht naar geluk

Leven is Leiden
Ik overwoog enkele jaren terug al om in Leiden te gaan wonen, maar mijn woonwensen stemden niet overeen met het beschikbare budget. Die kloof tussen droom en realiteit is een belangrijke bron van lijden. Het vormt ook de basis van het enige gedicht dat ik als adolescent schreef.

Als ik kon vliegen, ik zou zweven, de banaliteit ontstijgen, de kloof tussen droom en werkelijkheid in twee slagen overbrugd.

En dus kom je in Friesland terecht. Omdat je er goedkoop in het groen kunt wonen, met de A6 op een steenworp afstand: je kunt er snel weg.

Niet omdat je graag tussen de Friezen woont, hoewel het wel prettig is dat mijn lieve skatties nu dichtbij wonen: met mijn ouwelui kan ik iedere 2 weken een borrel drinken en gezellig zijn. Nu heb je ze nog!

Ik beleef een zeker genoegen in het constateren van dit: Diep-Friese hangenblijvers, dat zijn gemiddeld dommere en asocialere mensen, althans, het volk dat hier na decennia braindrain bleef hangen. Pas als ze iets op televisie hebben gezien raken ze erdoor gemotiveerd. Verder hebben ze hun skoetiesileh en samen uit plastic bierglaasjes zat zuipen waarna ze weer een zinloze generatie boerenploertjes verwekken in dronken bui.

En de achting voor het mensdom is al niet bijster hoog. Op de 1 of andere manier zal je daar toch iets aan moeten doen. Zuiver rationeel bekeken, ontbreekt vooralsnog aanleiding die minachting bij te stellen. Je weet immers toch dat iedereen ten diepste alleen in zichzelf is geïnteresseerd.

De uitzonderlijken die de regel bevestigen
Tsja, waar komt die zwarte kijk vandaan? Die kijk is alvast niet universeel, je kunt het ene kraken omdat je het alternatief hebt gezien. Je weet dat het anders kan. Donker is zonder licht ook betekenisloos.

Een belangrijke uitzondering op die vrij zwarte kijk op mensen, vormt de 5 procent, die op de 1 of andere wijze iets benijdenswaardigs hebben, die iets bereik(t)en dat de mensheid optilde. De Johan Sebastian Bach’s onder de componisten bijvoorbeeld. Mensen die de wetenschap vooruit hielpen met intelligente experimenten. Neem Karl Von Frisch, die de ‘bijendans’ ontrafelde bij honingbijen. Dat een bij een bijenkorf invliegt, en met zijn lijfbewegingen andere bijen de richting van een bloemenzee kan wijzen.

Hoe ontdek je zoiets?

BIjen dansen om elkaar de weg te wijzen: hoe wonderlijk en hoe ontdek je zoiets? De bij met stip is de koningin

Je wordt niet voor niets wetenschapsjournalist, omdat je dan hoopt iets intelligenter mensen te ontmoeten, verrassende zaken te zien, nieuwe inzichten te krijgen. Nu blijken ook ter academie echt intelligente en capabele mensen die ‘het geheimnis’ zoeken een uitzondering. Iemand die ik herinner en die mij ook herinneren zal is de fysicus Cees Dekker. Intelligent en capabel, iemand waar je urenlang mee kunt praten en van kunt leren.

Voor de rest heb ik al snel moeite met het waarderen van doorsnee-mensen. Het zijn meestal maar leugenachtige hypocriete wezens. Ze zijn eigenlijk allen het zelfde, ze willen vreten, neuken en zichzelf boven anderen plaatsen om zo energie te stelen en zichzelf het centrum van de kosmos voelen: en dat in vele particuliere variaties. Terwijl ze nietsbetekenend zijn.

Niet de moeite waard.

Zwak.

Het is natuurlijk schot voor open doel dat hier- net als bij Schopenhauer- (ook) een emotionele motivatie ten grondslag ligt: ik noem het energy return on energy invested (EROEI). Er zijn vele manieren om tot welbevinden te komen, andere mensen zijn daar 1 onderdeel van. Maar de moeite van investeren moet opwegen tegen de winst die je er uithaalt. Liever een goed boek dan slecht gezelschap. Waarom jaren in mensen investeren die toch mentaal oninteressant zijn, slechts zelfgericht mensenvlees met de zelfde aap-neigingen?

In sociaal gekonkel, het veinzen van interesse in andermans geneuzel/vrouwengebabbel en jezelf corrumperen ben ik minder sterk. Als je daar al je energie in zou investeren, zou je er beter in worden maar de ‘return’, de sociale eroei is vrij pover voor die investering. Heb je meer mensen die op de koffie komen om over niks te mekkeren.

Of moet je dan in zo’n clubje en samen zo’n hobby doen? Brrr.

Nieuwe vormen van commune, samen wielrennen

Van wie leer je iets
In je omgang kies je dan ook vooral mensen die iets kunnen dat je zelf niet kunt. Mensen die ergens goed in zijn dat je benijdt. Neem mijn Kung Fu Leraar uit Kameroen. Die vent beweegt zo natuurlijk en heeft daarnaast de uitstraling van Samuel Jackson, hij is intelligent. Je zag meteen: verrek, van die vent kun je iets leren. Want ‘natuurlijk bewegen’ en gevoel over het lichaam, dat is – understatement- nu niet mijn sterkste eigenschap.

En dan respecteer je zo iemand. Niet vanuit die ‘je mag er zijn’-filosofie. Misschien is dat een tikkeltje kil. Ja dat is het. En goed: met de maat waarmee gij meet zult gij gemeten worden, sprak Jezus Christus. Dus de norm die je anderen (en jezelf) oplegt, die zullen anderen ook op jouw toepassen. Met lijden tot gevolg. Want ja, laten we wel zijn: zo fantastisch ben je nu ook weer niet. Ik zal overigens de eerste zijn die erkent dat er nog veel te leren valt.

Je bent niet zo goed in alles als je zelf zou willen zijn. De kloof tussen droom en realiteit. Sterker nog, er zijn terreinen waar je ondermaats presteert. Wie oren heeft die hore. Maar….Zolang er nog wat te leren valt, en je staat open om te leren, dan leef je nog. Zodra je denkt alles al te weten, dan geef je eigenlijk toe dat je niets hebt begrepen.

The Scream van Munch, het overbekende schilderij over wanhopende mensheid in 19de eeuw, in Amsterdamse toeristenshops met een ‘spliff’ in de mond

Freud verkeerd begrepen = oorzaak emotionele incontinentie
Terug naar Hawkins. De eerste prachtige observatie die hij geeft, is eigenlijk een verwoestende analyse van de pop-cultuur, van voetballertjes die ‘heulemal zichzelluf zain‘ met graffiti op de armen die hun shirtje uitgooien omdat ze graag hun spieren willen tonen.

Expressing oneself is now in vogue as a result of a misunderstanding of the work of Sigmund Freud and psycho-analysis. Freud pointed out that suppression was the cause of neurosis; thereforee, expression was mistakenly thought to be the cure

De vele uitingen van wansmaak, emotionele incontinentie en ‘gooi het er uit’-gedragingen van het mensenvlees om je heen.

This misinterpretation became a license for self-indulgence at the cost of others. What Freud actually said, in classical psycho-analysis, was that the repressed impulse or feeling was to be neutralized, sublimated, socialized, and channeled into constructive drives of love, work and creativity.

Amen!

Gooi het er niet langer uit, denk eerst na
Dus hoe zou je woede, boosheid dan kanaliseren tot iets constructiefs? Mijn eerste reactie op het bericht in Elsevier was vrij primair, ongeveer zo:

Over mijn dode lijk ga ik ook maar iets van die Islam- letterlijk Onderwerping- respecteren of vieren. Wat een kut-religie, gesticht door een geperverteerde massa-moordenaar, een incarnatie van Satan. En suiker is slecht voor je tanden. Met ‘tolerantie’ uitgelegd als ‘andermans lange tenen respecteren’ heb ik al helemaal niets. Tolerantie is het vermogen tot incasseren.

Die Islamietjes zijn zo vlot gekwetst dat ze de geestelijke onvolwassenheid van die pest-religie van ze keer op keer bewijzen. Ik ga de intoleranten niet tolereren, de grens over met die lui, opgerot

Nu leer je dus dat dit een wel erg primitieve vorm van zelf-expressie is, die je constructiever moet vormgeven.. Even een keer in ademen en uit ademen. Letting Go is de titel van het boek, loslaten en daar is ‘vergeving’ onderdeel van. Dus krijg je iets in de trant van Christus aan het kruis: Vergeef die theologen heer, want zij weten niet wat zij doen.

Ik lieg, hij loog, wij theologen: theologie is nooit veel meer geweest dan zoveel mogelijk zoeken achter een zo klein mogelijk stukje tekst.

Wat zijn theologen nu, vanuit welk gezag spreken die?..Kun je gezaghebbend spreken over Hij wiens wegen ondoorgrondelijk zijn? Ze zoeken ook maar naar sociale acceptatie, die theologen en zoeken klandizie in hun krimpende PKN-kerken.

En dan: de lieve vrede in je land, die is ook wat waard, straks trekken ze nog- naar het voorbeeld van hun profeet- hun kromzwaard. Dus na uitgebreid beraad met de Langweerder moslim-gemeenschap stellen we:

Nou vooruit, die moslims kunnen mooie mozaiek-vloertjes leggen, wat een verrijking voor onze samenleving.

Loslaten, letting go. Het werkt al! 🙂 Ik krijg zo’n warm gevoel van mezelf, zooo tolerant! 🙂

One Reply to “Het Leven, een poel van ellende (1)”

  1. In de UK zijn al decennia lang geen christelijke vrije dagen meer maar wel zogenoemde bank holidays, zoals die soms op voormalig christelijke feestdagen worden gepland. Ik vind dat we anno 21ste eeuw toch nu wel toe zijn aan definitieve scheiding tussen kerk en staat. En dus zekere géén islamitisch suikerfeestdag gaan instellen!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *