In het Noord-Saksische plaatsje Hude staan de restanten van het Kloster Hude.
De Benedictijner monniken werden er al in de nasleep van de Reformatie (na 1517) uitgejaagd, waarna een deel van het klooster jachtslot werd. En een deel werd de lokale protestantse kerk.
In de Romantiek vanaf 1790-1840 werden de ruïnes onderdeel van een landschapspark. Men ondernam zelfs pogingen de ruines te ‘herstellen’.
Zodat de kapotte muren in een esthetische staat van kapot-heid zouden blijven bestaan, als baken van vergankelijkheid in een stukje beleefbare wandel-natuur..
Dankzij de opkomst van de Romantiek, bleven de ruines bestaan volgens het esthetisch ideaal van schilder-dominee William Gilpin (1724-1804): The Picturesque, waarmee zijn Duitse Romantische tijdgenoten ook werden besmet.
Gilpin schilderde in Engeland kasteel-ruines en romantische natuur-landschappen, terwijl ‘Capability Brown’ tegelijk de Engelse lanschaps-stijl ontwikkelde voor parken, met alle waterpartijen en kronkelende rivieren.
Zoals de meeste golfbanen nu zijn ontworpen, maar ook het Amsterdamse Bos.
Gilpin publiceerde zijn visie op landschaps-schildering in Observations on the River Wye, en stimuleerde zo landschap- en natuurbeleving. Zijn navolgers gingen op zoek naar The Picturesque in het Britse land.
Gilpin was a pioneer in the appreciation of landscape in Britain and his ideas had a lasting effect on the way we came to view the landscape. He developed a set of rules for the Picturesque movement:
“the most perfect river-views are composed of four grand parts: the area, which is the river itself; the two side-screens, which are the opposite banks, and lead the perspective; and the front-screen, which points out the winding of the river…..
They are varied by… the contrast of the screens….the folding of the side-screen over each other……the ornaments of the Wye…. ground, wood, rocks, and buildings..and colour”.
Wiki definieert het pictoreske als volgt:
Picturesque, along with the aesthetic and cultural strands of Gothic and Celticism, was a part of the emerging Romantic sensibility of the 18th century.
The term “picturesque” needs to be understood in relationship to two other aesthetic ideals: the beautiful and the sublime.
De Romantische schilder JMW Turner kwam in 1794 met deze scene van Tintern Abbey aanzetten.
In Glastonbury kun je nog steeds ook Glastonbury Abbey in zo’n toestand aantreffen:
…Ook in Villers la Ville onder Brussel kun je als liefhebber van oud en vervallen ook aan je trekken komen, nog zo’n vervallen Abdij-kerk die de staat van het Christendom in Europa verbeeldt.
…het Klooster van Orval in de Zuid Oostelijke Ardennen van Belgie, daar bouwden ze naast de ruines van de oude abdij de nieuwe. De oude zag er zo uit:
..net als bij een menselijk lichaam valt een gebouw uit elkaar als de ziel het verlaat. Misschien geldt dat wel voor het gebouw van de Europese beschaving als geheel. Wat is daar de ‘ziel’ nog van?
Kloster Chorin bij Berlijn (Schorfheide), daar proberen ze er met concerten en toerisme nog leven in te blazen
Kloster Chorin, zomerse concertzaal
Het idee dat je ruines kunt ‘herstellen’ tot zo mooi mogelijke bouwval, het lijkt veel op ‘natuurherstel’. Alsof je aan een rietveld met moeras en boompjes kunt zien of het ‘hersteld’ is in ‘oorspronkelijke’ staat.
Een pictoresk ideaal, en dan ingekleed met subsidiabel ecologen-proza om het maatschappelijke noodzaak te geven,
VIllers la Ville
Misschien heeft vergankelijkheid daarom wel iets troost-rijks. Alle gekte gaat ook een keer voorbij.