Wat was vrijheid ook maar weer? (1)

Sinds de bezetting door de Nazi’s stond onze persoonlijke vrijheid niet zo op de tocht als dankzij Kabinet Rutte 3, dat 2030 Agenda invoert. En dus herlezen we John Stuart Mill met zijn bijbel voor Libertariers: On Liberty (1859), ‘Over Vrijheid’: wat is dat ook maar weer, vrijheid, hoe definieer je wat vrijheid is?

En willen mensen wel vrijheid? Of hebben ze liever dat iemand anders ze vertelt wat ze met hun leven moeten doen?

  • 1. Mijn eerste stelling is dat ‘vrijheid’ in het Westen niet meer inhoudt dan ‘bestedingsvrijheid’, een nummer op je bankrekening.

Zonder geld kun je niks, behalve dakloze zijn. Ik werkte in de daklozenzorg voor het Leger Des Heils in Amsterdam, reed met de soepbus rond voor voedselverstrekking, en heb gezien hoe mensen in holen leefden en onder bruggen sliepen.

Alle machtsuitoefening verloopt dan ook via je bestedingsvrijheid, de beknotting daarvan. Omdat de milieubeweging uitsluitend lastenverzwaringen propageert via De Staat, is zij dan ook de grootste vijand van individuele vrijheid. Zie ook het item dat ik met Wintersportweerman Hajo Smit maakte daarover:

Robert Lemm– een conservatief denker stelt juist dat mensen helemaal geen vrijheid willen of aan kunnen. Ze willen vooral veiligheid en zekerheid. Volgens Lemm is de Verlichting met haar vernietiging van het christendom juist een ramp geweest. En democratie een tijdelijke vergissing: iets dat niet past bij de aard van het menselijke beestje.

  • 2. De tweede stelling is dan ook: mensen willen helemaal geen vrijheid, ze willen zekerheid/geen gedoe. 

Ministeries van Veiligheid, Klimaat en Waarheid
Dat we nu zelfs al een Minister van Veiligheid (= collectieve angst) hebben en een Minister van Klimaat (= collectieve angst), het onderstreept dat moderne massamedia-mensen  inderdaad meer Lemmingen zijn. Bange wezens die niet van zichzelf maar anderen/De Staat het Heil verwachten; verlos ons van ‘het gedoe’. Niet voor niets is ook maar 1 op de 10 mensen ondernemer, de rest is ‘personeel’, human resources.

Het Ministerie van Waarheid hebben we ook al, Rijksoverheid.nl: een instituut waar marketeers het beleid van de overheid ‘in de markt’ zetten.

We hebben zelfs een Partij voor de Vrijheid (PVV) die roept dat ‘Nederland ‘van ons’ is. Die doen dus een beroep op een ‘collectief’, een ‘wij’ niet een individu. Terwijl ‘vrijheid’ bij Mill juist gericht is op het individu.

Is een PARTIJ voor de Vrijheid niet een contradictio in terminis? (innerlijke tegenspraak) Sinds wanneer kun je via een zo machtig mogelijke overheid nu vrijheid afdwingen? De ‘Partij van de Grenzen’ is misschien een betere naam voor Wilders zijn beweging. Je hebt hier een collectief dat zich bedreigd voelt door ‘anderen’ in een globaliserende wereld.

Dat kan overigens heel terecht zijn, daarover meer in een volgende aflevering.

John Stuart Mill stelt respect voor de grenzen van het individu centraal: omdat hij gelooft dat het creatieve individu de motor van (collectieve) vooruitgang is. Genialiteit en diversiteit ontstaat bij en door individuen. Talentvolle individuen helpen de maatschappij als geheel vooruit. Terwijl ‘de massa’ tot dommigheid stemt, de dictatuur van het gemiddelde, monotonie.

Trudy, mijn christenhond

Instemmend citeert Mill Duits natuuronderzoeker Wilhelm Von Humboldt, dat:

Het doel van de mens, dat door de eeuwige en onveranderlijke wetten der rede wordt voorgeschreven, en niet slechts wordt ingegeven door vage en voorbijgaande verlangens, de hoogste en meest evenwichtige ontwikkeling is van zijn vermogens tot een volmaakt en samenhangend geheel.

Daar zitten al 3 aannames in

  • het leven van mensen heeft een doel, namelijk het tot wasdom laten worden van talenten
  • dat doel wordt voorgeschreven door via rede, bewijs en logica te herleiden wetten
  • niet je ‘gevoel’ is wie je bent maar wat je gelooft en nastreeft, wat je wilt

… ik heb overal vrijstelling 🙂

Die laatste stelling pakken we dan als eerste bij de kop. Alle reclame, massamedia en marketing probeert juist die ‘vage en voorbijgaande verlangens’ aan te spreken, om daar een product of ‘mening’ aan te plakken.

Massamedia leren je ook geen manier van denken, via rede, bewijs en logica. Ze verkopen je een ‘standpunt’, zodat je ‘voor’ of ’tegen’ bent, ‘links’ of ‘rechts’. Ze verkopen je dus collectivisme, geen individualisme. Ze willen dat je met een ‘groep’ identificeert, in plaats van voor jezelf bepaalt hoe het nu zit.

Daarom werken in de journalistiek voornamelijk pretpakketjes, domme mensen zonder analytisch denkvermogen die waarheids-gehalte beoordelen op de autoriteit van de afzender. De Leider die zegt hoe het zit. Massamedia zijn onmisbaar voor massa-bewegingen, als het communisme, nazisme en Klimazisme. (2030 Agenda)

Glastonbury: ‘Good will conquer Evil’

  • 3. De derde stelling toont dan ook: je ‘mening’/standpunt – is onbelangrijk. Wat wel de doorslag geeft, dat is een manier van denken. Er zijn spelregels om je aan te houden, voor je kunt bepalen wat dat ‘doel’ dan is van je leven.
  • 4. De vierde stelling is dat je ‘wil’ gelijk is aan je energie, de wil die je hebt om dat doel na te streven, je talenten te ontplooien. Vrijheid begint dus bij een wils-inspanning en discipline je bij een keuze te houden. Zonder ‘wil’ en discipline geen vrijheid.

Want mensen zonder energie en een zwakke wil, die zullen ook nooit het beste uit zichzelf kunnen halen zo constateert Mill. Een grote energie, dient hooguit gebalanceerd te zijn met een sterkere zelf-discipline.


Iedereen zegt wel vrijheids-gezind te zijn om ‘zelf te bepalen wat ik wil’. Zoals ook iedereen roept dat ie ‘niet in een hokje te plaatsen is’. Maar is dat niet een beetje het dogma van deze tijd? Dan is dat ‘ik bepaal zelf wat ik wil’ meer een sociale gewoonte geworden. Zoals iedereen ook ‘uniek’ wil zijn. Die drang om uniek te zijn is vaak te herleiden tot wat consumptie-patronen.

Dus niet iets dat mensen zelf bedachten. Maar wat ze uit hun omgeving overnamen als ‘dierbare eigen overtuiging’, iets waarmee ze sociaal punten hopen te scoren bij het collectief. Dus geen individualisme zoals door Mill gedefinieerd.

En dus bij uitstek niet iets dat ze zelf bepaalden, iets libertairs. Zie daarvoor de fantastische documentaire The Century of the Self van Adam Curtis: het moderne ‘zelf’ is grotendeels bedacht door marketeers en massa-psychologen van het Esalen Institute in Californie (Human Potential Movement): het individu isoleren om zichzelf te definieren op basis van consumptiepatronen.

Zodat je daar producten aan kunt verkopen.

Maar wat wil je dan, en hoe weet je dat JIJ het bent die dat wilt? En hoe voer je dat uit? En waar stuit je bij uitoefening van je wil dan op de grenzen van een ander die uitvoert wat hij wil? En kan jou droom niet anderman’s nachtmerrie zijn en vice versa?

De Schreeuw

Hier stelt Mill dan ook:

Wie de wereld, of tenminste zijn directe omgeving, zijn levensloop voor hem laat kiezen, heeft geen ander vermogen nodig dan imitatie, net als een aap. Iemand die zijn eigen levensplan opstelt, gebruikt al zijn vermogens. Hij moet zijn waarneming gebruiken om op te merken, zijn verstandelijk oordeel om vooruit te zien, zijn inspanning om gegevens voor een besluit te verzamelen, onderscheid om een beslissing te nemen, en standvastigheid en zelfbeheersing om bij zijn weloverwogen besluit te blijven.

  • De laatste stelling is verder; ‘eenzaamheid’ is niets dan ‘negatief beleefde vrijheid’. Ben je alleen, dan is er niemand die iets van je eist. De vraag is alleen wat je daar dan mee doet en wat je dan wilt.

‘I Fucking Love Science‘ stelt dat eenzaamheid slecht is voor je gezondheid. Maar: is het niet veel slechter voor je gezondheid om in beroerd gezelschap te moeten bivakkeren? En betekent ‘eenzaamheid’ dan niet vooral ‘willoosheid’, je hebt geen energie om van dat moment meer te maken.

Stel dat je alleen bent, maar je staat op de top van een berg en hebt het mooiste moment van het jaar?

…het klassieke schilderij van Caspar David Friedrich van de Bergwanderer met zijn piek-ervaring

Wie zich snel ‘eenzaam’ voelt, die heeft vooral een lege geest. Geconfronteerd met jezelf zie je dan dat er niks bijzonders in zit, dat al niet door anderen beter is gedaan. Dus is ‘minderwaardigheids-complex’ dan ook niet een ander woord voor ‘realiteitszin’: de meeste mensen hebben geen bijzondere talenten. Pas wanneer je dat bij jezelf ‘erg’ moet vinden- omdat dit een collectieve norm is- wordt het een probleem.

Maar dan betekent dit: ik laat me snel door anderen beïnvloeden/heb geen eigen sterke wil/energie. En dan is ‘vrijheid’ dus niet je kopje thee. Althans, volgens de definitie van Mill. Dus is ‘vrijheid’ alleen weggelegd voor mensen met een sterke wil.

3 Replies to “Wat was vrijheid ook maar weer? (1)”

  1. De meeste mensen hebben geen bijzondere talenten.

    Dat is waar, maar iedereen verkeerd in een bijzondere situatie, zodat er voor ieder talent, uitzonderlijk of niet, iets te doen valt. Als je de leegheid van de zelfverheffing erkent, dan is dat vanzelfsprekend.

    1. @Rembert, dat is een hele goede opmerking. Want vaak komt bij deze vorm van individualisme een cultus van zelf-verheffing, alsof je als libertair een aristocraat bent.

      Ik denk dat iedereen daar vatbaar voor is: je wilt jezelf bijzonder vinden, omdat het natuurlijk bijzonder is voor je dat je leeft.

  2. Klopt als een bus voor ware vrijheid moet je als een volwassen individu op eigen benen kunnen staan.
    Voor mij is vrijheid alleen mogelijk zonder bemoeienis van anderen of anderen nodig te zijn.
    Je niet meer identificeert met een groep maar alleen met je zelf wat logisch is want dat is wat je bent.
    Schipper van je eigen schip die zelf zijn koers bepaalt met simpele regels zodat je niet zomaar in een ander zijn vaarwater terecht komt.
    Een eigen huis wat voor je behoeftes zorgt zonder dat het aangesloten is op iets wat betaald zou moeten worden. Zonder adres voor rekeningen. Niemand die je huis en eigendommen kan afpakken of andere zorgen kan opleggen.
    Kunnen gaan en staan waar je maar wilt zijn zonder door iets tegengehouden te worden.
    Geen religies of andere instituten die willen bepalen wat je doet maar gedreven door pure kennis en wijsheid over de ruimte waarin we leven en besef van onze ware herkomst.
    Een menselijk lichaam te hebben dat volledig functioneert zoals het ooit bedoelt is.
    Met alleen maar seksuele opwinding wanneer er echte ware liefde in het spel is zodat seks geen drijfveer is in onderlinge contacten en dat eventuele kinderen in een warm nest groot worden gebracht.
    Dat allemaal is voor mij ware vrijheid iets wat nog ver weg lijkt te zijn of zelfs onmogelijk.
    Gelukkig heb ik de vrijheid nog om hier van te mogen dromen.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *