Gisteren in de reportage over het Oude Groningerland rond het Reitdiep dat bij Zoutkamp uitmondt in de Lauwersmeer, noemde ik al de Vulkaan-Eifel en de Abdij van Maria Laach die van Tufsteen is gemaakt. De Vulkaan-Eifel is de bron van het Tufsteen in de oudste Groninger kerkjes.

Vandaag daarom een foto-serie van die vulkanische streek, waar jaarlijk nog een miljoen ton CO2 omhoog borrelt. Dit is en combinatie van 2 eerdere series, die ik redigeer omdat ze dan beter tot hun recht komen.

Dankzij geoloog Ronnie van Overmeeren en de Universiteit Utrecht bezoek ik de Eifel nog jaarlijks enkele malen. Iedere keer blijft dit Europese Yellowstone verrassen. Ter informatie: Yellowstone ligt ook in vulkanisch actief gebied met geisers.

Daaronder wacht een super-vulkaan op exploderen. Maar ook de vulkaan onder de Laachersee- het meer in de krater van die vulkaan- in de Eifel zou best nog uit kunnen barsten. Wat zou dat een ramp zijn,. Want dan krijg je over honderden kilometers asregens en zouden we weken tot maanden in het duister leven.

Bij de Laacher See borrelt de CO2 nog naar boven. Een teken dat de vulkaan slechts slaapt nadat hij 12.900 jaar geleden uitbarstte, om zijn asregens tot in de Baltische zee uit te storten. In afgelopen 2 miljoen jaar vonden in de Eifel 340 vulkaanuitbarstingen plaats.

Met de geologische wandelexcursie- gids (die ze wat mij betreft in de verkoop mogen doen, topwerk van Ronnie van Overmeeren) en de Eifel Georoutes App, te downloaden (www.co2-cato.nl) voor je Ipad en mobiel, leer je het natuurgeweld lezen onder het ogenschijnlijk zo lieve, soms bijna saaie Duitse agro/bos met heuvel- landschap.

Je ziet zo ook vooral de herstelkracht van de natuur na zulke enorme catastrofes, die geologisch gezien recent plaatsvonden. Je kunt aan de rand van het meer bij Maria Laach periodiek de bubbels omhoog zien borrelen, en dan ontstaan kringetjes in het water.

Het meer ligt in zogenaamde Caldera. Dat is een instortingskrater, die ontstaat als een magmakamer op ongeveer 5 kilometer diepte in korte tijd explosief enorme hoeveelheden lava uitspuwt om dan te imploderen.

Die van de Laacher See is in een rondwandeling van 14 kilometer te belopen. De caldera van Yellowstone is 60 kilometer in doorsnede, dus van een supervulkaan. Da’s andere koek. Dit is meer E10-super, een beetje verdund met Duitse bio-ethanol.

 Ja, Maar!
De meest spectaculaire vista vormt het Meerfelder Maar, waar je hierboven Trudy in diepe geologische gedachten ziet mijmeren. Een Maar is een explosiekrater. De explosiekracht ontstaat doordat heet magma naar boven komt, en op zijn reis met water in aanraking komt dat direct door de hitte in damp wordt omgezet en dus enorm uitzet.

Je krijgt dus een soort waterdampbom die enorme gaten slaat. Het dorpje Meerfeld ligt in die krater, deels gevuld met water.

Zie ook de Mosenberg vulkaan links op de foto en de Windsborn met haar vulkaanmeer. De Mosenberg spuitte lavafonteinen die door CO2 uit de magmakamer omhoog werden gestuwd.

Die Mosenberg barstte 35.000 jaar geleden uit, toen de Neanderthalers nog in het vlakbijgelegen Neanderthal (zie reportage) tussen Dusseldorf en Keulen leefden. En zijn lava stroomde naar het dal van de Kleine Kyll, die je hieronder op de foto ziet.

Ook een natuurkracht, dat kleine riviertje de Kyll dat zich in het dal uitsleet. Je ziet hier bij de Wolfschlucht basalt-ontsluitingen.

Een Schlucht is een ‘kloof’. Net als de Wutach-Schlucht (hier kijken), de prachtige beek-kloof in het Zwarte Woud dat in 1935 als 1 van de eerste reservaten werd beschermd onder de strenge Natuurbeschermingswet van Hermann Goering.

Door een blokkade van het riviertje met basalt ontstond een watervalletje.

De Wolfschlucht, het is een naam die de Duitse Romantiek ademt, je gaat er met de Wandervogels en Deutsche Jugend-bewegung spontaan het Horst Wessel-lied van zingen (zie bezoek bij Hitler op de koffie) bij de wandeling, die ook voert over de ‘Germanenbrucke‘: “Die Fahne hoch, die reien fest geschlossen….

Kloeke marsmuziek, waarop je als Wanderer meters kunt maken… Het werd nog bij de bruiloft van Prinses Juliana en Prins Wereldnatuurfonds Bernhard gespeeld.

Spectaculair zijn verder de actieve lava-groeves waar met explosieven de aarde is opengewerkt, en waar je in de wanden laagje voor laagje de asregens ziet afgezet. Met zelfs lavabommen, basaltbollen als zwarte stenen er in geramd.

En direct zodra de steenwinning een plek overlaat, grijpt de plantengroei weer haar kans. Akkerdistels worden door bijen en vlinders bestoven, hun zaadjes waaien met de wind naar een onbegroeid stuk lava.

Het leven zelf is ook een geologische kracht, die rampen afdekt, gesteente doet barsten.

En al gauw zijn de restanten van de catastrofe bedekt met een groen en kleurig laagje vernis, alsof er nooit iets gebeurt is.

Voor een mooie steengroeve kun je me altijd wakker bellen, omdat er ecologische en landschappelijke verrassingen zijn te vinden. Menselijke activiteit- het kerven van een gat in de vulkanische aarde- is ecologisch gezien vergelijkbaar is met de effecten van een vulkaanuitbarsting.

In korte tijd wordt het bestaande land weggevaagd, maar al snel nemen de pioniers, bloemen en insecten de zaak weer over op de plekken die met rust worden gelaten. Als ze even de kans zien..

Waarna je de zelfde snelle herkolonisatie kan zien, zoals prachtig beschreven door Simon Winchester in ‘Krakatau’, the Day that the World Exploded, de explosie van de Krakatoa in Hollands Indie in 1883.

Overal vind je het Slangenkruid, en op een goede zomerdag zie je de Kolibrivlinder helikopteren. Dat is een vlinder uit de pijlstaart-familie die honderden kilometers ver kan vliegen. Veruit het meest coole insect op aarde, met zijn lange nectarsnuit en hoe hij stil hangt voor een bloem.

In steengroeves vind je vulkanische restanten in de vorm van puimsteen, stenen als Bros-repen met holtes (van bubbels) die blijven drijven.

De steengroeves zijn voor mij ecologisch en landschappelijk verrassende plekken tussen het steeds verder strakgetrokken Agro-Mondriaanlandschap. Dat ademt de waarde van de moderniteit die alles overtroeft: efficiency, haastige spoed om de schuld bij bankiers en overheid in te lossen als Human Exploitables van het financiele systeem.

Dat maakt alles van Waarde weerloos.

Maar steengroeves zijn een bron van hoop. Ze tonen hoe snel het leven op verwoesting kan volgen, of het nu natuurgeweld is of destructie door mensen. Zou je het Rabo-boerenlandschap ietsje lucht geven, dan zou er misschien zo weer zo’n bloemenweide ontstaan als hieronder:

Daar kun je toch even bij wegdromen? Of hier, dit veldje met veldsalie en knoopkruid:

Ooit was het daar net zo doods als in een gemiddeld Fries Rabo-boerenweiland, omdat vulkanisme alles had gedood.

Op het brosse puimsteen kon je een kleine vos zien landen, alsof hij na de uitbarsting het eerste leven is dat voorzichtig terugkeert.

Hier in de steengroeve bij Gees tussen Gerolstein en Daun kun je mooi de laagjes zien die door respectievelijke uitbarstingen vormden.

Zelf ben ik fan van de kolibrivlinder, de pijlstaart-vlinder die bijna als buitenaards wezen voor een bloem als dit slangekruid hangt te helicopteren. Die grof ik aan in een puimsteen-groeve

Hij klinkt dan ook een beetje als chinook-helicopterrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr. Je hebt invasie-jaren, sommige zomers dat je ook in Nederland plots veel kolibrivlinders ziet. Ik kreeg er ook 1 in de tuin, en dat was de kroon op het werk van mijn natuurbouw.

Steengroeves zoals deze bij Ober Bettingen verrassen iedere keer weer. Spontane natuur die onbedoeld ontstond, zonder natuurontwikkelingsplannen en ecologen die zich er met hun ‘deskundigheid’ tegenaan bemoeiden.

De regen maakt een poel, en in die poel vinden dan processen plaats die al miljoenen jaren het zelfde verlopen.