Je kent de kalk-schilden van pijlinktvissen en zeekatten die ze bij kanariepietjes in de kooi hangen. En je kent de inktvisjes op je Frutti di Mare-pizza. Maar heb je al eens een echte pijlinktvis zien zwemmen? Dat doet hij op de manier die mensen van de natuur kopieerden. Zoals met de ‘Tiger’ die naar Terschelling vaart en de ‘Sea Cat’; met een straalstroom, Jet-propulsie.
Dus door water door zijn lijf te pompen en naar buiten te persen.
Deze ‘gewone’ pijlinktvis trof ik in een getijdenpoel bij Saint Malo aan, het Middeleeuwse vesting-stadje aan de Bretonse kust. Je hoeft niet naar verre planeten te kijken voor ‘buitenaardse wezens’ als op je eigen planeet zulke aardse buitenwezens leven. Waar mensen vrij achteloos mee omspringen, de ‘gewone’ pijlinktvis wordt vooral als voedsel behandeld.
Echte wetenschap ( = natuurwetenschap, de rest is geOH) bekijkt de natuur niet alleen vanuit culinaire interesse, maar wil ook begrijpen hoe ze werkt, waar alles vandaan komt.
Tot voor kort wisten mensen eigenlijk helemaal niet goed HOE die Jet-propulsie nu werkte, al 40 jaar bestonden 2 tegengestelde theorieën. Dus hoe de inktvis het water naar buiten pompt dat ‘m vooruit stuwt.
- de Verlengde Jet-stroom-voortstuwing: in dat geval heb je 1 lange waterkolom die uit de inktvis spuit met ongeveer overal de zelfde snelheid. Zo ontstaat een soort golf-energie, een verzameling kleinere pulsjes over een grotere lengte verdeeld. Al die energiestootjes samen (water-wervelingen) duwen zich dan af tegen het water waarin de inktvis zwemt.
- de Vortexring-propulsie; dan spuw je waterstromen uit als een soort verticale ringen, zie het plaatje dat ik van wikipedia plukte. Een vis die met zijn staart zwabbert maakt ook van die vortex-ringen.
Dat onbekende van schijnbaar vanzelfsprekende zaken geldt overigens ook bij iets vanzelfsprekends als vogelvlucht. Toen ik voor De Standaard en NRC Handelsblad in 2005 een artikel maakte over de wetenschap van vogelvlucht viel ik ook van de stoel; het blijkt dat ze eigenlijk helemaal niet precies weten HOE vogels met hun flapvlucht nu vooruit komen.
In het Journal of Experimental Biology (2005) deden biologen een poging te zien, hoe zo’n pijlinktvis nu met minimale inspanning de maximale voortstuwing haalt. Dat kun je met een hoge snelheids-camera doen en door in de vloeistof waar de inktvis in zwemt deeltjes te doen die licht reflecteren. (Digital Particle Imaging Velocimetry DPIV)
Dan kun je bij lagere snelheden (10 cm/30cm per seconde)- als de inktvis wat in het water zweeft- en hogere snelheden (tot 2 mtr/seconde) zien hoe de snelheid van de waterstroom door het lijf van de inktvis naar buiten komt. Zij vonden meer aanwijzingen dat model 1 werkt. Een verlengde straalstroom dus, en geen vortex-ringen.
En die wijze van voortstuwing levert de inktvis een enorme energie-efficiency, vooral bij hogere snelheden verspilt hij nauwelijks iets:
Either way, the data suggest a decrease in slip with increasing swimming speed, asymptotically approaching 0, which is a trend common to plots of slip in vehicles driven by jets and propellers.
It reveals a relative decrease in the excess kinetic energy left in the wake with increased swimming speed, and therefore a higher propulsive efficiency. Propulsive efficiency during jettingη j from Eq. 3 (Fig. 12B) reaches relatively high values, even at medium speeds, and then levels off.
The average efficiency is 86% for speeds above 0.65 Lm s-1and 93% for speeds above 1.6 Lm s-1, with efficiencies for a handful of jet events reaching 95-97% at speeds above 0.9 Lm s-1.
Blijkbaar levert verlengde jetstroom-propulsie de pijlinktvis de minste wrijvingsweerstand in het water op, passend bij zijn eigen lichaamsbouw. Zo gebruikt hij de wetten van de natuur- via trial en error- om met minimale energie-inspanning de maximale voort-stuwing te halen. Hij is ‘Kung Fu’ als het ware. Want dan moet je ook op zo’n manier leren bewegen, dat je de natuurwetten, haar zwaartepunten en draaipunten niet TEGEN werkt.
Maar dat je de natuur het werk laat doen, en met je eigen gedachten en concepten haar niet in de weg zit. Want je weet ’t niet beter dan de natuur zelf.
Weer een prachtig , eerlijk , welgemeend en ongelofelijk goed artikel . zoals al je prachtige stukken . Mens lees mens lees aub en geen msm als je er tijd voor over heb . lukt het best wel doe het en kijk verder .
Inderdaad ,mooi artikel. Altijd heb ik dit interessante dieren gevonden.
Je ziet ook bij dit exemplaar de relatief grote ogen; grappig is dat de wat mysterieuze reuzen-versies ervan ( Architeuthis-soorten en Mesonychoteuthis Hamiltoni ) de grootste ogen van het hele dierenrijk schijnen te hebben.