Voor dit zaterdagverhaal, gepubliceerd in NRC Handelsblad (2 -7-2005), leerde ik op een valkeniersacademie in het Engelse Gloucestershire hoe een roofvogel te trainen. In de prachtige countryside van The Forest of Dean gingen we op jacht.

In Nederland zijn steeds vaker demonstraties van een zogeheten valkenier te zien die roofvogels voor publiek laat vliegen.Deze zogenaamde valkerij stamt af van de vroegere jachttraditie met roofvogels op wild. Drie valkeniersclubs geven de mogelijkheid de sport te leren bij een mentor, sommige clubs zoals Adriaan Mollen na ballotage.

De vaderlandse valkerij-scene bloeit, maar valt in het niet bij de Britse. ‘Falconry’ is overzees een waar modeverschijnsel. Het aantal mensen dat met roofvogels vliegt en jaagt is er in korte tijd verdubbeld tot tenminste 20.000 geregistreerde beoefenaars. Verschillende ‘falconrycentres’ bieden beginners meerdaagse cursussen aan om de kneepjes van de valk te leren.

Een van de grootste opleidingscentra, het National Birds Of Prey Centre (NBPC), gelegen in de countryside nabij Gloucester biedt bijvoorbeeld een valkeniersstoomcursus van vijf dagen. Het centrum heeft 180 roofvogels en sommige dienen als oefenvogel. Het NBPC claimt dat aspirant-valkeniers na deze cursus zelf in staat zijn om als valkenier te beginnen. Als een Arabische oliesjeik zou je dus met een valk kunnen jagen, aangenomen dat geld geen rol speelt.

Het NBPC ligt afgelegen buiten het dorpje Newent in het natuurpark Forest of Dean. Enige afschrikking voor de buitenwereld komt van een bord bij de ingang:‘The dogs don’t bite, but Ms Parry Jones does’. Het bord slaat op de voormalige directrice, Jemima Parry-Jones. Zelfs onder Britse valkeniers geldt ze als excentriekeling die een staande uitdrukking maakt van iedere uitgesproken zin.

Van Parry-Jones komt de eerste instructievideo die onze vierkoppige cursusgroep bekijkt onder begeleiding van onze leraar Phil Jones. Uit de video blijkt dat een valk voor onze groep te wild en moeilijk is om te trainen. In de woorden van Parry Jones; “Falcons tend to be a pain in the rear end for their boisterous temperament”.

Alleen ervaren valkeniers, met een flinke lap grond kunnen met de soms 200 kilometer per uur vliegende valken jagen. Phil schrapte de valk uit de cursus toen een beginner met het loerdraaien (zwaaien met kunstprooi waar valk opaf vliegt) een vogel uit de lucht sloeg.

Wij beginnen onze carrière als valkenier dus met een instapmodel; een nogal gemoedelijk ogende woestijnbuizerd. Deze Mexicaanse buizerdsoort blijkt ’s werelds enige sociaal voelende roofvogel. Rond 1985 werd de vogel om deze eigenschap in Engeland in de sport geïntroduceerd. De buizerd maakt valkerij toegankelijk voor beginners en is een oorzaak van de groei in de sport.

Phil leert ons dat lokken met eten de enige manier is om een roofvogel aan je te binden. De liefde gaat bij een roofvogel enkel door de maag. “De woestijnbuizerd is een uitzondering, maar een valk wordt nooit je vriend”, zegt Phil die dat juist de charme vindt van de vogels. “Ze zijn niet zo slaafs als bijvoorbeeld een hond. Je kan ze nergens toe dwingen, je moet ze op hun gemak laten voelen zodat ze voor je willen vliegen.

Sharon, een 30 jarige ex-ICT-consultant helpt bij de eerste praktijkles: het losmaken en oppakken van de beginnersbuizerd op de handschoen en de valkeniersknoop. Deze knoop moet je met één hand vast en losmaken, terwijl de vogel op je handschoen zit. Tijdens het oppakken hou ik oogcontact met mijn vogel die me piepgeluiden makend met haar felle blik doorboort. Ook leert Sharon hoe wij onze buizerd moeten wegen, en onderwerpen aan een strak dieet.

Sharon is een van de vele jongelui bij het NBPC die tijdelijk het normale burgerbestaan heeft ingeruild voor het valkeniersbestaan. Een andere valkenier, de 28-jarige Disco (echte naam David) was vorig jaar nog modeontwerper bij Fila in Londen, maar werd de wereld van geld en stress zat. Via werk als paardentrainer kwam hij in Newent waar hij roofvogels leerde trainen.

Drie lesdagen gaan voorbij vol vogeltheorie, gezondheid, leerbewerken voor vogelschoentjes. We leren gebroken veren repareren en uitgegroeide snavels vijlen. Nadat we hebben geleerd de buizerds te ‘temmen’en naar onze vuist te laten vliegen is het zover. Disco en Phil helpen ons ’s middags bij onze eerste jachtvlucht met twee buizerds in de countryside van de Forest of Dean.

Het gebied roept sterke herinneringen op aan landschapsbeschrijvingen uit Watership Down, de konijnenroman van Richard Adams. De bedoeling is dat hier een paar konijntjes hun Waterloo vinden in de klauwen van onze roofvogels.

De harris hawks, zoals deze buizerds in Engeland heten, zitten nu los op de vuist van Phil en Disco met enkelveters aan de poten. Hieraan houdt de valkenier de vogel vast zodat hij alleen wegvliegt als dat moet. Zodra Disco zijn vuist opent, zeilt de harris met de naam Los Angeles in de harde wind omhoog. Torrence, een andere buizerd vliegt haar achterna. Ik roep Los Angeles met een hapje biefstuk en ze zeilt naar mijn hand.

Dan maant Disco ons tot stilte. In de verte scharrelt een wipstaartje, traag door beginnende konijnenziekte. Die moet LA toch kunnen vangen, zo denkt onze instructeur Phil. Zo stil mogelijk gebaart hij naar mij om mijn positie in te nemen.

Ik laat mijn buizerd los. Samen met Torrence vliegt ze spelend met de wind richting het konijn. Maar eenmaal bij het doel aangeland toont mijn ‘woeste’ roofvogel totaal geen interesse. Met haar maatje Torrence dartelt ze rond het konijn, dat nauwelijks aanstalten maakt om te vluchten. De buizerds lopen zelfs even met het knaagdier mee, als op een paradijsplaatje uit de krant van de Jehova’s getuigen.

“Ooh Torrence, I am so ashamed of you”, roept Disco, en ook Phil kan dit gebrek aan jachtinstinct moeilijk verteren. “Dat is precies wat je met een tamme Harris kan krijgen”,zegt hij. “Another hawk would have nailed the rabbit.”

Anders dan bij geweerjacht is niks vangen niet erg bij valkerij, zolang de vogel mooi vliegt. “Natuurlijk wil je altijd iets vangen”, zegt Phil. “Maar kijk om je heen hoe mooi het hier is. Waar anders op de wereld zou je nu willen zijn?”

De Engelse anti-jachtlobby, de Leage against bloodsports zou goedkeurend naar de verrichtingen van mijn buizerd hebben gekeken. Wij iets minder, omdat we nu geen konijn eten. ’S avonds bij een bord met vet overgoten chips droom ik daarom van een echte valk en een landgoed . Zodra ik het geld heb zal dat er zeker komen.