‘Mijn zoon Absalom, Absalom mijn zoon’ (2 Samuel 19)

Lijsterbes in eikenbos, de tak waarin Absalom verstrik raakt

Op de zondag geen profane boodschappen. Dan lezen we uit de Heilige Schrift, en vandaag is het burgeroorlog. Niet alleen in Nederland, maar ook in Israel in het Bijbelboek 2 Samuel, waarin in de zoon van Koning David, Absalom tegen hem is opgestaan.

David vluchtte uit Jeruzalem, trok over de Jordaan met zijn getrouwen van de stam van Juda, maar de andere stammen van Israel houden het met zijn zoon.

Zo gemakkelijk kunnen loyaliteiten bij mensenmassa’s verschuiven…. Absalom komt opmerkelijk aan zijn einde, hangend aan een eikentak.

Mijn ge-erfde Statenbijbel

Wees niet zo ‘vroom’, en de Bijbel wordt een stuk leuker
In de vorige zondagspreek zagen we al hoe Absalom zijn dominantie over David etaleerde, door te copuleren mete de tien ‘bijwijven’ van zijn vader in het zicht van heel Jeruzalem. Als een ware leeuw die de troep van de voorganger heeft overgenomen.

De nieuwe leeuw bijt dan eerst de welpen dood van de verslagen concurrent.  Vervolgens worden de vrouwtjes weer tochtig, en kan de nieuwe dominante leeuw zijn zaad weer verspreiden. Net als bij mensen, de vrouwtjes houden het bij de winnaar.

Het Oude Testament hoef je ook niet vromer te maken dan het is, omdat het beschrijft hoe mensen zijn. Het Woord- versmald tot ‘een tekst’- is niet God zelf, want dat zou idolatrie zijn.

Meisje met fantastisch kontje. Dan moet de krijgsmacht ook even kijken…

Je kunt er ook meer in willen lezen, vanuit het idee dat alle tekst even heilig moet zijn. Neem die vergeestelijkte lezingen bijvoorbeeld van Hooglied, die je in evangelische sekte-gemeentes hoort.

Salomo was gewoon een gezonde vent. Wanneer een jonge meid voorbijloopt en haar borsten dansen als ‘hertenjongen’, dan zie je het zelfde als Salomo in de ijzertijd. Meteen wanneer je dat zo opschrijft krijg je al kriebels in je ballen. Je kunt daar een verhullend gedicht over maken, waarin je prikkelende energie in complimentjes voor de vrouw omzet.

Dan oogst je meer succes dan met de Fokke&Sukke-methode. Wel, dat is Hooglied.

Nog mooier meisje

Platonische erfenis
Die vergeestelijking van Bijbelverhalen kan zelfs een vorm van Platonisme zijn (Ideeën- leer), dus een erfenis van Griekse filosofie. Het Oude Testament is juist vaak aards als stront, heel materialistisch. (‘wie zal u loven in het graf’, ergo: dood is dood)

De eigen ervaring is, dat wanneer je alles te zeer wilt vergeestelijken of zelfs als voorbeeld voor ‘goed gedrag’ wilt stellen, dan krijg je er enkel een schuldgevoel bij, of je wordt krampachtig. Of je gooit de hele Bijbel als wrede onzin aan de kant.

Bij oorlogvoering gold in de IJzertijd nog niet de conventie van Genève, om maar eens een voorbeeld te noemen.

De omgang met mensen door David die hem in de weg zitten, die is gelijk het groenbeleid van de Gemeente de Friese Meren: Net wanneer je denkt, er zal toch niet nog meer sneuvelen… en je houdt je hart vast….Dan blijkt er altijd nog meer kapot gehakt, omgezaagd en opgeruimd te kunnen worden voor de biomassacentrale.

Het meisje van de veiligheidsbrillen, wat een lieverd

Wees dus niet heiliger dan de Bijbel zelf is, want voor je het weet is er geen bal meer aan om er in te lezen. En voor je het weet, lees je dan die hele Bijbel niet meer. En dat is zonde.

Afgelopen jaren leerde je vooral, dat het onderscheid vooral zit in ‘hang ik een modern of klassiek mensbeeld aan’. Wie modern wil zijn, is niet Bijbels. ‘Modern christen’ is dan ook een innerlijke tegenspraak. Net als ‘links christen’: Beter dan God willen zijn, is dat christelijk?

‘De Wereld’ verbeteren = andere mensen verbeteren, tot eer en glorie van jezelf.

Zoals Gemeente de Friese Meren met bomen omgaat, zo ging David ook met tegenstanders om

Absalom mijn zoon
Van de protestantse basisschool herinner je nog steeds, dat ondanks alle misdragingen en opstand, Koning David zijn zoon Absalom bleef liefhebben. Dit tot ergernis van zijn legeroverste en manschappen, die strijdend tegen het leger van Absalom hun leven waagden.

Dit avontuur lees je in 2 Samuel 17-19. Wat bij lezing opvalt, is hoe gemakkelijk de 11 stammen buiten Juda van David afvallen. Er hoeft maar een andere kandidaat op te staan, en ze volgen die als leider na.

We herinneren ons echter, hoe David zelf via de moord op ‘het huis van Saul’ zich meester maakte van het koningschap, na lange burgeroorlog. Weliswaar gold David als voorkeurskandidaat van ‘De Heere’, maar tussen de regels van Samuel door zie je steeds: overlevenden van het huis van Saul blijven hem als koningsdoder zien die bloedschuld op zich heeft.

Het thema bloedschuld als collectief fenomeen doortrekt steeds het Oude Testament. Zit er 1 kwaaddoener onder je volk, dan moet de hele stam over de kling gejaagd, dat idee.

Ook David’s tegenstanders beroepen zich even zeer op ‘De Heere’. We lazen al dat iemand van Saul’s nazaten, Simeh daarom David vervloekte en eigenlijk stelde: eigen schuld David, dat je zoon nu tegen je opstaat, dat komt omdat je het huis van Saul hebt uitgemoord (Mefiboseth uitgezonderd, omdat die kreupel was en militair dus geen bedreiging)

…eerste Wereld Oorlog (Berchtesgaden) Voor de dappere Krijger (net als bij de Indianen…)

Spion Husai gooit strijdplan in de soep
We laten ook, dat David en zijn generaal Joab een spion in het gevolg van Absalom plantten: Husai. En die zal Absalom nu letterlijk de kop kosten. Was het Achithofel geweest, die Absalom aanraadde om met de 10 bijwijven van David te copuleren, zijn militaire raad had hij ook beter op kunnen volgen:

Voorts zeide Achithofel tot Absalom: laat mij nu twaalf duizend mannen uitlezen, dat ik mij opmake en David dezen nacht achterna jage: Zoo zal ik over hem komen daar hij moede en slap van handen is, en zal hem verschrikken, en al het volk dat met hem is zal vluchten: dan zal ik den Koning alleen slaan.

En ik zal al het volk tot u doen wederkeeren: de man dien gij zoekt, is gelijk het wederkeeren van allen; zoo zal al het volk in vrede zijn.

Dit woord was recht in Absaloms oogen, en in de oogen van alle oudsten Israel’s

..en in de herkansing, de Tweede Wereld Oorlog, alweer een dappere krijger, met eikenloof als Germaanse variant op de Lauwerkrans

Het kwaad over Absalom gebracht door de Heere
Ja, had Absalom dat maar gedaan, Achitofel het vuile werk opknappen en zelf thuis blijven. Want David was wel degelijk verzwakt. Maar dan komt Husai met een heel academisch verhaal, waarin de aanwezigheid van Absalom op het strijdtoneel onmisbaar is. Oftewel, waarin hij tenminste sneuvelen kan…

De rol van De Heere in deze verhalen is beperkt tot die van ‘het Noodlot’ voor David’s tegenstanders. Dus lezen we:

‘Doch de Heere had het geboden, om den goeden raad Athithofels te vernietigen, opdat de Heere heet kwaad over Absalom bracht’.

Dus Absalom luistert naar Husai, en dat wordt hem noodlottig. Ondertussen is David zo wijs naar zijn legeroversten te luisteren, die stellen ‘blijf lekker thuis, wij knappen het voor je op’.  Immers, zoals Athithofel terecht opmerkt: valt ‘de leider’ weg, dan valt de condensatiekern van een macht weg.

En voor je het weet, verstrooien al je aanhangers dan.

…Militaire begraafplaats Eilat (Israel)

Burgeroorlog over Israel
In hoofdstuk 18 brandt de burgeroorlog dan in alle hevigheid los. De duizenden van Absalom en het gros van Israel, versus de duizenden van David en zijn Judeers. David geeft zijn manschappen echter mee, dat ze zijn oogappeltje Absalom niet mogen doden.

In 2 Samuel 18:9 -17 lezen we hoe in die strijd Absalom sneuvelt in een eikenbos:

Alzoo toog het volk uit in het veld, Israel tegemoet, en de strijd geschiedde bij Efraims woud, en het volk Israel’s werd aldaar voor het aangezicht van Davids knechten geslagen, en aldaar geschiedde te die dage een groote slag van twintig duizend;

want de strijd werd aldaar verspreid over al dat land, en het woud verteerde meer van het volk dan die het zwaard verteerde te dien dage.

Dikke eeuwenoude eiken…

Dat klinkt bijna als de Varusschlacht in het Teutoburgerwald (jaar 9 onzes Heeren). Daarbij gaf de terreinkennis van de Germanen hen de zege op de Romeinen. Je lokt je tegenpartij het moerasbos in, of een kloof waarin ze zich nauwelijks verdedigen kunnen. En dan begint het ouderwetse handwerk.

Zo sneuvelen dan ook velen in de blinde paniek die ontstaat. Op die wijze sneuvelt ook Absalom, op de vlucht geslagen op zijn muildier:

Absalom nu ontmoette het aangezicht der knechten Davids; en Absalom reed op en muildier, en als heet muildier kwam onder de dichte takken van een grooten eik, zoo werd zijn hoofd vast aan den eik,dat hij hangen bleef tusschen de hemel en tussen de aarde, en het muildier dat onder hem was, ging door.

Dat zijn verhalen, die in je kindertijd al indruk maakte. Alleen zijn Mediterrane eiken niet zo massief als onze Germaanse. Hoe je daar aan hangen blijft is me een raadsel.

Onze oprijlaan in de herfst, kronkelende eikentakken

Absalom mijn zoon
Wat verder bijbleef: de generaal van David doodt tegen zijn bevel in Absalom, door hem met drie pijlen te doorboren. Vervolgens proberen ze dat slechte nieuws zo omvloerst mogelijk te brengen. Wat ook nog van de lagere school bleef hangen, is hoe David toen ging rouwen over zijn gesneuvelde zoon, die omgekeerd even goed zijn vader zou hebben gedood. (2 Samuel 18:33)

Toen werd de Koning zeer beroerd, en ging op naar de opperzaal der poort, en weende, en in zijn gaan zeide hij alzoo: Mijn zoon Absalom, mijn zoon,mijn zoon Absalom! Och, dat ik, ik voor uw gestorven ware, Absalom mijn zoon, mijn zoon!

Je zou haast zeggen dat David een van de pot gerukte borderline is. Iets dergelijks is ook de reactie van zijn legeroverste Joab (19:5)

Ton kwam Joab tot den Koning in het huis, en zeide: Gij hebt heden beschaamd het aangezicht uwer knechten, die uwe ziel en de ziel uwer vrouwen en de ziel uwer bijwijven  heden hebben bevrijd: liefhebbende die u haten en hatende die u liefhebben;

want gij geeft heden te kennen dat oversten en knechten bij u niets zijn; want ik merk heden, dat zoo Absalom nog leefde en wij heden ten allen dood waren, dat het alsdan recht zoude zijn in uwe oogen.

Maarschalk-embleem met eikenloof, de Germaanse variant op Laurierkrans, het embleem van Hermann Goering (Schorfheide)

De tien seksslavinnen van David zijn nu afgekeurd
David toont zich vervolgens aan zijn manschappen om de loyaliteit te herstellen. Zo maken ze zich op om weer Jeruzalem in te trekken, terug naar het koningshuis. Hoe broos de overwinning op Absalom en zijn coup op de stammen van Israel is, dat blijkt vervolgens in hoofdstuk 20.

Er hoeft maar 1 belialsman, wiens naam was Seba een zoon van Bichri, een Benjaminiet’ te zijn, die zijn middelvinger naar David uitsteekt, en de andere stammen van Israel doen alweer het zelfde. Alleen Juda blijft David onvoorwaardelijk trouw.

Als David weer thuis komt, ‘nam de Koning de tien vrouwen, zijne bijwijven die hij gelaten had om het huis te bewaren, en deed ze in een huis van bewaring, en onderhield ze, maar ging tot haar niet in; en zij waren opgesloten tot op den dag van haren dood, levende als weduwen.

Baduhenna zou in de vorm van een kraaiachtige op het slagveld verschijnen. Dat leek mij in eerste instantie een raaf

Met die door Absalom ontwijde 10 seksslavinnen hoefde David dus niks meer. Nu is er nog een ander probleempje, waarmee zijn legeroverste Joab afrekent: de opstandige Seba, die de rebellie van Israel tegen Juda aanwakkert. Die blijkt onder te duiken in de stad Abel Beth-Maacha.

Normaliter zouden ze bij belegering dan de hele stad uitmoorden. Dat vinden de bewoners een wat te hoge prijs voor 1 onruststoker onder hen, Seba. Een vrouw in de stad, spreekt generaal Joab toe met een deal: als wij Seba’s kop afhakken en het je toewerpen, stop je dan met belegeren?

En de vrouw kwam in tot al het volk met hare wijsheid; en zij hieuwen Seba den zoon van Bichri het hoofd af, en wierpen het Joab toe’

Joab stopt de belegering, en de rust keert terug. Mooi dat Bijbelverhalen dan toch weer zo’n goede afloop hebben. In de moderne tijd, zouden Bijbelschrijvers bezoek van de politie krijgen ‘voor wat je hebt geschreven’. Mij arresteren ze voor Bijbels taalgebruik. Wat zegt dat over de moderne mensen?

Heb een goede zondag!

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *