Duurzame energie roeit Zweedse palingen uit

Bron, ‘The Last Eel’ SVE: bioloog Ingemar Alenas over doodsoorzaak 1 in Zweden

Bij een steekproef in 2020 blijkt dat bij slechts 4 van de 354 grotere waterkrachtcentrales in Zweden maatregelen zijn genomen om schieraal (met 1 miljoen eitjes beladen vrouwtjes op trek naar paaigronden) te beschermen. Terwijl Zweedse energieconcerns als Vattenfall in 2010 een Aalconvenant tekenden om maatregelen ter bescherming te nemen.

Door uitblijven van maatregelen sneuvelt per waterkrachtcentrale nog steeds zeventig procent van de als ‘ernstig bedreigd’ (IUCN Rode Lijst) geclassificeerde palingen in de turbines. Dat toont de film ‘Uppdrag Granskning‘ (De laatste paling) van SVE die deze maand op het web te zien is. De conclusies van de film zijn ook van toepassing op landen als Nederland met haar duizenden gemalen in watergangen.

Screenshot uit de film ‘The Last Eel’ SVE

Zeventig procent sterfte per turbine
Zweden is voor 45% van haar stroomvoorziening afhankelijk van waterkracht. Bij de grote waterkrachtcentrales vindt Vattenvall dat het eenvoudigweg te duur is voor aanpassingen die vismigratie effectief bevorderen. Daarom kiezen ze voor compensatiemaatregelen zoals het opkopen van in het Severn-estuarium (Engeland) gevangen glasaaltjes, die ze dan in Zweedse meren laten uitzetten.

Toen bioloog Ingemar Alenas het slechte nieuws van aalsterfte naar buitenbracht in een Zweeds magazine over natuurbescherming, namen eigenaren van waterkrachtcentrales maatregelen tegen … toezichthoudende biologen. Ze bouwden betonnen bakken rond de uit turbines weggeviste rotzooi met daarin vermalen palingen. Zodat je de kapot vermalen palingen niet meer kon zien.

Dat toont bioloog Ingemar Alenas die in de film aan het woord komt.

In 2010 ondertekenden de uitbaters van de 2100 waterkrachtcentrales in Zweden, met Vattenvall als nationale reus, een Aalconvenant om migratieknelpunten voor uittrekkende paling op te lossen. Dat volgde op het Europese Aalherstelplan uit 2008 dat ook Nederland volgt. Maar het convenant dat de energiemaatschappijen ondertekenden ging op basis van vrijwilligheid.

De maatregel die Vattenval cs namen: het publiek ervan weerhouden de slachting te zien met betonnen wanden. Must See

Palingvissers kregen als enige de volle laag
Tegelijk werden palingvissers in Zweden kortingen in visstijd opgelegd, die verplicht waren en die streng gehandhaafd worden. Ook in Nederland werd een palingvisverbod ingesteld van september tot december.

Alleen bij de kleinere waterkrachtcentrales zijn functionerende vispassages aangelegd. Net als in Nederland krijgen in Zweden nu de laatste palingvissers de volle lading van milieuclubs. Die zouden deze door IUCN als ‘ernstig bedreigde’ (dus op uitsterven staande) vissoort de laatste duw geven.

De film toont echter dat het dammen zijn (bij ons gemalen) die misschien wel de grootste bedreiging vormen voor de paling. De aal is een zwakke zwemmer, die minder dan andere trekvissen als de zalm en forel langs hindernissen in het water komt.

Daarnaast heeft de illegale vangst van glasaal en export naar China een grote vlucht genomen. Voor een kilo glasaal zou je wel een miljoen Zweedse kronen kunnen krijgen, dus enkele tonnen euro’s.

Die Europese aaltjes komen dan terecht in palingmesterijen, om uiteindelijk als delicatesse op het bord te landen van Aziaten.

…er is paling zat in het IJsselmeer, maar ook polders, wanneer vissers maar voldoende glasaal in hun water uitzetten…

Paling over de dijk
In Nederland is Vattenvall eigenaar van de waterkrachtcentrale in de stuw bij Maurik. Die doodt ook palingen, voor een opbrengst van enkele Megawatts ‘duurzaam’ elektrisch vermogen. Dat kun je ook met 1 grote windmolen opwekken.

De Sustainable Eel Group is een collectief vissers geleid door natuurbeschermer Andrew Kerr. Die proberen met de resterende palingvissers via herbevoorrading (met glasaal uit de Severn) en het transporteren van schieraal (‘paling over de dijk’) langs knelpunten de aalstand te redden.

Dat doen ze uit economisch eigenbelang, behoud van de visserij en de vijftien palingkwekerijen in Nederland, die glasaal uit Engeland opmesten voor verkoop. Anders zijn ze zelf brodeloos. Daartoe ontwierpen ze het ESF-keurmerk, waarbij 1 euro per verkocht pakje van 100 gram naar aalbescherming en onderzoek gaat.

Na turbinepassage, screenshot uit film SVE: Must See!

De webzijde www.depalingvissers.nl van een Zuid Hollandse palingvisser (en jurist) en journalist/sportvisser Michel Verschoor toont de kant van het verhaal van de palingvissers, en wat zij doen om hun broodwinning te beschermen. Op de grote rivieren zwemt overigens een overvloed grote paling rond. Overal waar geen gemalen staan die de toegang blokkeren tot sloten en rivieren is de palingstand relatief goed.

Milieuclubs geven visserij alle schuld en verzwijgen waterkrachtcentrales met tientallen tonnen palingsterfte per jaar

Nederlandse milieuclubs als Wereld Natuur Fonds richten met Sportvisserij Nederland uitsluitend hun pijlen op beroepsvissers als doodsoorzaak. Duurzame energie en ‘fossielvrij’ zijn mogelijk grotere bedreigingen, omdat je dan het gehele buitengebied industrialiseert tot energiecentrale. Zo bestaan ook plannen om het Severn Estuarium te verbouwen tot getijdencentrale.

Dat zou een nieuwe bedreiging voor de intrek van glasaal in Engeland betekenen.

One Reply to “Duurzame energie roeit Zweedse palingen uit”

  1. Bijzonder interessant verhaal weer! There’s no such thing as a free lunch. Alles is een set van compromissen. Daarom is de term ‘duurzaam’ absurd. Tip: Tim Morgan, Surplus Energy Economics. Mooie website met veel informatie. Kernpunten:
    1. The economy is a ‘surplus energy system’
    2. Money is a claim on energy
    Zie ook zijn rapport ‘Perfect Storm’.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *