Op de zondag geen profane boodschappen. Dan lezen we uit De Heilige Schrift, Het Boek zonder welk er geen Westerse beschaving was geweest. We vervolgen onze cyclus over de Bergrede, een prediking op de berg waarin Jezus zijn radicale ethiek ontvouwt.
De opvolgende passages over het ontzorgen op goddelijk gezag, staan nagenoeg haaks op de moderne voorzorgcultuur die ieder risico uit het leven moet bannen. De teksten roepen wel een belangrijke vraag op: Wat is nu dat ‘koninkrijk van God’ waarover Jezus spreekt?
Is dat ‘verlangen uitdoven door wereldverzaking’, zodat je niet meer hoeft te lijden? Of ligt het in een andere houding die je naar leven en wereld aanneemt?
Geen hemelen meer maar Ruimte
Als prediker kun je het maar makkelijk hebben. Je legt een ethische lat voor geestelijke hoogspringers, trekt drie jaar predikend rond en niemand kon je vervolgens meer toetsen aan je eigen meetlat. Want toen ging Hij al dood en kwam de Hemelvaart. Heb je bij rocksterren de ‘Club 27’ van artiesten die sterven in de kracht van hun bestaan. (bv Jimi Hendrix), Jezus was ook maar een broekje van 33 toen hij dood ging.
Om na 3 dagen op te staan, en vervolgens als een raket op Cape Canavaral naar de Hemel te gaan. De plaats die ‘de ruimte’ werd dankzij de ruimtevaart, een leeg vaccuum waarover Russisch astronaut Youri Gagarin vervolgens triomfantelijk kon concluderen: Nje Bog, God niet gezien.
De hoeveelheid inspiratie (letterlijk: ‘inblazing’) die een worstelend mens in de moderniteit kan halen uit onwaarschijnlijk klinkende verhalen, die varieert. Maar zoals JK Chesterton al stelde in ”Orthodoxie’ na zijn bekering tot het katholicisme, hij wil ook graag leven in de sprookjeswereld, de plek waar van alles mogelijk is dat normaliter niet kan.
Leven in de onvoorzienigheid, wat je niet kon voorzien.
Ontzorgen met de Bergrede
Logica brengt je van A naar B, verbeelding brengt je overal. Zo kan controledwang je een zekere uitkomst geven, overgave kan nieuwe vergezichten openen. Zo lees ik dan ook het Bergrede-gedeelte uit Mattheus 6- 25:
Daarom zeg Ik u: Wees niet bezorgd over uw leven, over wat u eten en wat u drinken zult; ook niet over uw lichaam, namelijk waarmee u zich kleden zult. Is het leven niet meer dan het voedsel en het lichaam meer dan de kleding?
Kijk naar de vogels in de lucht: zij zaaien niet en maaien niet, en verzamelen niet in schuren; uw hemelse Vader voedt ze evenwel; gaat u ze niet ver te boven?
Wie toch van u kan met bezorgd te zijn één el aan zijn lengte toevoegen? En wat bent u bezorgd over de kleding? Kijk naar de lelies in het veld, hoe ze groeien; ze werken niet en spinnen niet; en Ik zeg u dat zelfs Salomo in al zijn heerlijkheid niet gekleed ging als één van deze.
Als God nu het gras op het veld, dat er vandaag is en morgen in de oven geworpen wordt, zo bekleedt, zal Hij u niet veel meer kleden, kleingelovigen?
Van monnik tot familyguy in anderhalf jaar tijd
Twee jaar terug was ik nog een vrijgezel, levend als monnik. Gisteren reed ik met mijn vrouw en twee zingende tienermeiskes achter in de auto na een dagje bootjevaren. Ineens ben je Familyguy.
Een daarvan de dochter van een goede vriend hier in Friesland, die twee jaar terug spontaan voor de deur stond met fles whisky in de hand. Een lezer van Interessante Tijden, die kwam kennismaken, spontaan. Hij werd het best geslaagde fotoportret in mijn Meisterwerk Liever dood dan Slaaf…Het leven overkomt je. Wie vooraf teveel vastlegt, sluit juist allerlei onvoorziene mogelijkheden uit.
Al achttien jaar werk ik als zelfstandige zonder perspectief, (ZZP’er) zonder enige inkomenszekerheid. Net wanneer je dacht ‘nu moet ik een baantje in de fabriek zoeken’ kwam er weer een nieuw initiatief of clubje mensen in je leven. En dan was er weer werk, inkomen.
Zo leven, was mogelijk omdat je alleen leefde, zonder verantwoording naar gezin.
Ieder huisje zijn eigen inlegkruisje
Met het materialistische (‘mater’ = moeder) geslacht erbij gelden andere maatstaven, en dat is de norm bij ieder standaard-huishouden. Ieder huisje draagt zijn eigen inlegkruisje. Dus kun je van Jezus ook zeggen dat hij makkelijk praten heeft, een beetje leven als rondtrekkende prediker met wat discipelen. En als er geen eten is, dan breek je wat broden en vissen tot je stapels overhoudt. Maken ze je dood, dan sta je gewoon weer op…
Zijn woorden die nu volgen in Mattheus 6:31-34 zou je ook als ‘gemakkelijk praten’ kunnen uitleggen:
Wees daarom niet bezorgd en zeg niet: Wat zullen wij eten? of: Wat zullen wij drinken? of: Waarmee zullen wij ons kleden? Want al deze dingen zoeken de heidenen. Uw hemelse Vader weet immers dat u al deze dingen nodig hebt.
Maar zoek eerst het Koninkrijk van God en Zijn gerechtigheid, en al deze dingen zullen u erbij gegeven worden.Wees dan niet bezorgd over de dag van morgen, want de dag van morgen zal voor zichzelf zorgen; elke dag heeft genoeg aan zijn eigen kwaad.
Dus denk je wel eens, was ik maar monnik gebleven. Dan had ik de Imitatio Christi kunnen doen, en geheel ontzorgend hier wat van dag tot dag levend als heremiet, studeren en bidden, Ora et Labora, net als Dodo van Haske tot het plafond van De Abdij door een gebrek aan onderhoud op je instort.
Levend in een ‘mannenhuishouden’, een studentenkot met overal boeken in plaats van een huis. Je kunt een gebrek aan wereldlijke ambitie en navenant resultaat (geen materiele ijver) ook met een spiritueel excuus inkleden, wanneer we even advocaat van de wederpartij spelen. ‘Dat heb ik niet nodig,’ zeggen terwijl het een vorm van luiheid kan zijn.
‘Schatten in de Hemel’
Want zo zou je de beginpassage van dit stukje Bergrede kunnen interpreteren, dat je geen enkele ambitie meer vervult behalve als geestelijk mens rondtrekken, wachtend op een Koninkrijk dat niet van deze wereld is:
Verzamel geen schatten voor u op de aarde, waar mot en roest ze verderven, en waar dieven inbreken en stelen; maar verzamel schatten voor u in de hemel, waar geen mot of roest ze verderft, en waar dieven niet inbreken of stelen; want waar uw schat is, daar zal ook uw hart zijn.
De lamp van het lichaam is het oog; als dan uw oog oprecht is, zal heel uw lichaam verlicht zijn; maar als uw oog kwaadaardig is, zal heel uw lichaam duister zijn. Als het licht dat in u is, duisternis is, hoe groot is dan de duisternis zelf!
Niemand kan twee heren dienen, want of hij zal de één haten en de ander liefhebben, of hij zal zich aan de één hechten en de ander minachten. U kunt niet God dienen en de mammon.
Is de Bergrede dus gehouden voor al die mensen die eigenlijk als een berg tegen het leven opzien, al dat gedoe, gezeur, pijn, ellende? Want wat is dat ‘koninkrijk van God en zijn gerechtigheid’ nu? Is dat ‘dood en er vanaf zijn’? Is dat ‘innerlijke rust’ door wereldverzaking, zoals het boeddhisme leert? Dan kun je zelfs onaangeroerd voor je uitstaren terwijl iemand met hartaanval voor je ineen zijgt, of terwijl de gehele Westerse beschaving instort: ‘ach, alles is maya’…
Is boeddhisme ten diepste niet een oefening in onverschilligheid, ’the art of not giving a f*ck?’ Dan kan Jezus daar niet ver genoeg van af staan met zijn ‘heb God lief en uw naaste als uzelf’.
Of is dat koninkrijk de wereld die je om je heen schept door de levenshouding van overgave en behulpzaamheid aan te nemen zoals Jezus hier leert? Is dat het verlangen naar heelheid en rechtvaardigheid, en het contrast van dat verlangen met de realiteit om je heen waarin ‘De Leugen’ het nieuwe normaal werd?
Denk daar eens over na, en breng me een onderbouwd antwoord. Ik weet het niet. Heb een goede zondag in deze Interessante Tijden.
Pfff, God, wat moet je er mee?
Gehoorzamen en mee worstelen. Dat gehoorzamen valt niet mee, vandaar dat worstelen. Dat stelt Hij zeer op prijs, probeer of ga er mee door.
Nou heb ik hier al overgedacht dus je hoeft geen week te wachten op mijn inzichten, voor wat die waard zijn dan.
Ik begrijp niet helemaal waarom mensen dit kunnen lezen alsof je maar geen ene fuck om iets geven moet. Christus spreekt over de dagelijkse zorgen en zaken die in het leven spelen maar wijst erop dat mensen zich EERST op het Koninkrijk van God moeten richten. Hij zegt dus niet “Wordt maar hippie” of “Laat alles maar waaien”. Juist niet, maar Hij geeft aan waar je de hoogste prioriteit leggen moet. Het is geen aansporing niets te doen, in tegendeel, het is juist een aansporing om het juiste te doen!
Dat juiste is te zoeken naar Gods Koninkrijk, wanneer je dat als hoogste prioriteit hebt en altijd voor ogen houdt zal de rest ook komen.
De eerste Christenen vind ik een mooi praktijk voorbeeld. In een van de boeken van Rodney Stark las ik dat zij zieken verzorgden. Dat ging dan ook om mensen met besmettelijke ziekten waar de heidenen met een boog omheen liepen. Al lezende dacht ik ‘Die lui waren gestoord, dat zal alleen meer ellende hebben veroorzaakt’. Wanneer je mensen met besmettelijke ziekten gaat verzorgen kan je zelf ook ziek worden, zeker met de praktisch niet bestaande medische kennis van toen. Daarom wist iedereen dat je om zieken heen lopen moest. Maar nee, de overlevingskans van deze mensen was juist groter dan mensen die niet verzorgd werden en en dat woog nog op tegen Christenen die eventueel ziek werden van het verzorgende werk. Kortom, de gevolgen besmettelijke ziekten werden minder.
Je weet zelf ook veel van klooster, vol mensen die bij uitstek het koninkrijk van God zochten. Die hebben de Europese beschaving zo ongeveer uit de modder getrokken (in deze streken bijna letterlijk). Je weet zelf ook hoeveel de kerk bijgedragen heeft aan de wetenschap. Die wetenschap was er zonder kerk en zonder deze aansporing van Christus niet geweest. En daarmee ook geen einde aan hongersnoden, epidemieën etc. etc.
Je vraag over het boeddhisme kan ik niet helemaal goed beantwoorden. Compassie is vrij belangrijk in het boeddhisme maar onthechting van de (materiele) wereld ook. Met die onthechting kan je inderdaad te ver gaan en dan blijft de houding over die je beschrijft met “Is dat ‘innerlijke rust’ door wereldverzaking, zoals het boeddhisme leert? Dan kun je zelfs onaangeroerd voor je uitstaren terwijl iemand met hartaanval voor je ineen zijgt, of terwijl de gehele Westerse beschaving instort: ‘ach, alles is maya’… “. Maar hoe ‘mainstream’ dit in het boeddhisme is, is me niet helemaal bekend.
Via onderstaande link wordt een zienswijze weergegeven:
https://seedandbread.org/download/Seed-and-Bread/SB029KINGDOMMeansGOVERNMENT.pdf