‘Herstel’ veronderstelt dat er iets stuk is dat moet worden gerepareerd in een oude staat. En dat is exact de formulering die ‘Nature Restoration Act’, de Natuurherstelverordening beoogt van Frans Timmermans zijn Green Deal. Die verordening legt een ‘herstel’-doel op twintig procent van het grondoppervlak van landen, dus niet alleen binnen maar ook buiten bestaande Natura 2000-gebieden.

Daarnaast zou 30 procent van de habitats die nu op papier niet voldoen, ‘hersteld’ moeten zijn voor 2030. De Raad van Europa (ministers van landen) stemde 20 juni al vóór die verordening, die in de Milieucommissie van het Europees Parlement nipt de stemming overleefde.

Experimenten om ‘natuurherstel- ook via boskap- in te zetten als CO2-spons krijgen nu al miljoenen euro’s Europese subsidies.

Een kolencentrale per jaar in Nederland
Nieuw is dat nu subsidies vrijkomen om de CO2-doelen van hun Europese Commissie te combineren met ‘natuurherstel’. Dat laatste is vooral gunstig voor terreineigenaren met grote oppervlakten veengrond. Zij kunnen zich gaan profileren als leverancier van ‘negatieve emissies’, die men dan ook wel ‘ecosysteemdiensten’ noemt, of ‘nature based solutions’ of ‘Climate Solutions.’

Dat betekent dat je de eigen grond uit naam van ‘natuurherstel’ verbouwt tot een CO2-spons, wat ook wel ‘carbon farming’ wordt genoemd. Denk hierbij aan verhoging van het grondwaterpeil in veenweides, zodat er geen inklinking en oxidatie van veen (via micro-organismen) meer optreedt van de bestaande veenbodem.

Daar schreef ik vorig jaar al over. Het Greifswald Mire Centre had met Wetlands International een schatting gemaakt van de CO2 die de nu volgens hen ‘degraderende’ veengronden zouden kunnen opslaan, op basis van landelijke rapportages aan de Verenigde Naties (LULUCF). In Nederland zou  5-10 megaton CO2-uitstoot per jaar vrijkomen door landbouw op veengrond, dus gelijk aan een kolencentrale-emissie.

Je bespaart dus CO2-emissies door verdere afbraak van veen (oxidatie ) te voorkomen met vernatting via hoger grondwaterpeil. Zo vermarkte Wetlands International in 2021 al de voordelen van zogenaamde Paliducultuur: een extensiever landbouw met gewassen die zijn te telen op vernatte veengrond:

Food production might be limited, but high quality biomass for fibres, construction materials, substrates in horticulture etc. can be produced in a potential carbon-negative way. By rewetting just 3% of the EU agricultural land, the EU can cut up to 25% of GHG emissions from EU agriculture and agricultural land use (see Annex I below).

Zo spaar je (op papier) CO2-emissies uit. De Rabo Carbon Bank voert al vernattingsproeven uit op 9 hectare veenweidegebied in het Groene Hart met Commonland-spinoff Wij.Land. Omdat de EPP voor de emissiehandel van de Klimaatwet stemde, kan voor 2030 een ton te compenseren CO2 voor bedrijven wel 120 euro gaan kosten.

CO2-credits en herstelsubsidies voor veengrond-eigenaren
Zo wordt het in theorie lucratief om bezitter te zijn van marginale landbouwgronden met veen. Wanneer je dat veen ‘herstelt’ kan dat met subsidie van de overheid. Maar straks ook met Carbon Credits, die bedrijven verplicht moeten inkopen om voor 2030 van 55% CO2-emissies op papier af te komen.

Ook Natuurmonumenten en het in Tilburg gevestigde Eurosite begeven zich nu op die klimaatoplossingmarkt. De Europese Commissie stelt verschillende subsidies daartoe beschikbaar, zoals LIFE+subsidies voor Multipeat ( 4,3 miljoen euro subsidie voor in totaal 689 hectare veengrond in 5 Europese landen). Daarvoor kapt Natuurmonumenten bos in het 30 hectare grote Witte Veen op de grens bij Duitsland, om vervolgens hoogveen te ‘herstellen’, door het oppervlak heide te vergroten.

De uitvoering van de natuurherstelmaatregelen wordt uitgevoerd door aannemer Negam uit Borne, met Eelerwoude als directievoerder en toezichthouder. Om CO2-uitstoot te beperken wordt 25% van de werkzaamheden emissievrij uitgevoerd. Het hout dat vrijkomt gedurende de werkzaamheden wordt duurzaam hergebruikt. En wordt onder andere verwerkt tot vogelhuisjes, roomdivers en vleermuiskasten.

Mede mogelijk dankzij
Natuurmonumenten kan dit project uitvoeren mede dankzij de Ontwikkelopgave Natura 2000. Daarmee participeren provincie Overijssel en gemeente Haaksbergen in dit project. Het ministerie van LNV draagt ook bij via Versneld Natuurherstel. De Europese Unie subsidieert het natuurherstel vanuit het LIFE Multi Peat project. Hierbij wordt in 5 landen gewerkt aan herstel van (hoog)veen om te kijken hoe dat bijdraagt aan het behalen van klimaatdoelen.

Ook LNV draagt wat miljoentjes bij via het potje Versneld Natuurherstel.

LIFE+, de levensader van groene clubs
Daarnaast komt voor het CO2-deel van het project dan subsidie uit het LIFE Climate Mitigation project. Daarvoor liep in Polen en de Baltische Staten al sinds 2016 een onderzoeksproject Peat Restore, voor dik vijfduizend hectare te hernatten veengrond. Multipeat startte in 2021 onder die gelijke klimaatvlag, onder penvoering van de NABU/Eurosite. Degraderende veengrond zou 5% van de Europese CO2-emissies veroorzaken:

On the global scale, the EU is the second largest emitter of GHG from drained peatlands (0.22 Gt CO2 eq./yr or 15% of total global peatland emissions). This is equivalent to circa 5% of the official EU GHG emissions total of 4.483 Gt CO2 eq./yr in 2017.

Peatland emissions are reported by EU countries in their National Inventory submissions to UNFCCC but are not yet fully accounted for in the National Inventories. LULUCF GHG emissions are due to be fully integrated into the EU GHG target by 2030. Peatland restoration, i.e. the revitalisation of the peatland ecosystems, can bring significant emission reductions.

Bomenkap voor natuurherstel
Het Nijmeegse B-Ware moet na de maatregelen bij Natuurmonumenten met CO2-fluxkamers meten hoeveel CO2 er uit de bodem komt en er weer in opgenomen wordt via groei van organisch materiaal. Aan dat onderzoek klampt een commerciële component.

Wanneer je op grote schaal ‘veenherstel’ vermarkt als CO2-compensatie zul je nauwkeuriger schattingen moeten geven van hoeveel ton CO2 je per gebied kunt opslaan. Dit in verband met de certificering, zodat je als bedrijf dan je CO2-zonden met een controleerbare standaard kunt afkopen. Er zijn wel mondiale spelers actief als Permian Global, die CO2-credits verkopen voor ‘moerasbehoud’ in Indonesië.

Een ander CO2-veenproject – Care Peat- vindt plaats bij Natuurmonumenten in de Wieden, betaald met Interreg-subsidies van de EU. Uit naam van ‘natuurherstel’ graaft Natuurmonumenten 10 hectare nieuwe petgaten, na eerst de bestaande bossages te kappen. Het afgegraven organisch materiaal zou via een aangelegde afvoerbuis dan onder water moeten worden opgeslagen, zodat het niet rotten gaat en methaan laat vrijkomen.

De nieuw gegraven petgaten zouden volgens een promotievideo vervolgens evolueren tot ‘CO2-opslagsysteem.’ Ook het Belgische Natuurpunt doet mee in Multipeat en Care Peat, ze claimen dat ‘herstel’ van hun 130 hectare grote Grote Beek-vallei 1000 ton CO2 zou helpen opslaan. Met een CO2-prijs van 120 euro per ton, zo die vermeden CO2-emissie dan plots 120 duizend euro waard worden.

Het project Carepeat– dat voor 4,3 miljoen Europese Interreg-subsidies loopt in 5 landen van 2019-2023, waaronder dus bij Natuurmonumenten in de Wieden- is expliciet opgesteld, als CO2-sponsproef:

Care-Peat is ambitious. By the end of the project in 2023, we expect that about 8,137 tonnes of carbon emissions per year are prevented from losses and stored in the 7 pilot sites (in total approximately 645 hectares).

Met een CO2-prijs van 120 euro per ton in 2030 dankzij de Klimaatwet van Timmermans en de ETS-emissiehandel praat je dan over een geldwaarde van 9 miljoen euro in CO2-compensatiekrediet voor 645 hectare ‘woeste gronden’ die op papier CO2 opslaan.

Al dit soort projecten krijgen dankzij de ‘Natuurherstelverordening’ van Timmermans (22 juni 2022) dus de gesubsidieerde wind mee. In 2022 kreeg Natuurmonumenten ruim 7 ton euro aan LIFE+grants. Maar of er dus ‘natuur’ hersteld wordt, dat lijkt discutabel. Immers wat zijn petgaten anders dan restanten van vroegere turfwinning, dus menselijke biomassawinning, die eigenlijk tot natuurverstoring leidde. Immers, de natuurlijke staat zou uiteindelijk bos zijn.

En dat houdt Natuurmonumenten dus tegen uit naam van ‘natuurherstel’, ze kappen zelfs bomen en roepen vervolgens dat ze CO2 opslaan. Het European Environmental Bureau, waarvan Natuurmonumenten lid is beweert dat de agrarische sector in Europa 15% van de Co2-emissies veroorzaakt. En dus zou het ‘onvermijdelijk zijn om in die sector te snijden. Als oplossing voor het eigen vermarkte probleem bieden zijn ondermeer:

– Reduce farm animal numbers in Europe
– Promote EU-wide adoption of agroecological farming practices – a nature-friendly and climate-neutral approach to farming
– Enforce best practices in nutrient management
– Protect and manage permanent grasslands, climate and biodiversity
– Ensure the conservation and fund the restoration of wetlands, peatlands and forests

En zo hebben ze de eigen strategie en het aanhangend verdienmodel alvast mooi veiliggesteld, en nu dus in de Timmermanswet verankerd. Maar omdat Natuurmonumenten en al deze clubs zichzelf als ‘goed doel’ in de markt zetten, kunnen ze als multi-miljoenenbedrijf het volgende opgeven:

IN de praktijk is de groene sector dus fondsenwervend bedrijf, grondopkoper, gesubsidieerd politiek lobby-orgaan, alles dat de kasstroom gaande houdt.