Dankzij de vloeibare afsplitsing van WWF-satelliet Rewilding Europe, de World Fish Migration Foundation (Herman Wanningen, Arjan Berkhuysen) circuleert nu een nieuw pakkend campagnegetal, de 93 procent afname van trekvis, gekoppeld aan de ‘nieuwe oplossing’:

Het opblazen en opruimen van zoveel mogelijk stuwdammen in rivieren op het Europees platteland, zodat zoetwaterreservoirs verloren gaan voor landbouw en drinkwater en rivieren vaker droog komen te staan. Ze noemen zich ‘Dambusters’…. Maar waarop is die 93% nu gebaseerd, vast campagnegetal van Dam Removal Europe? 

Open Rivers Programme
Met name in Spanje werden al een dam of driehonderd verwijderd, dankzij een wet die landeigenaren verplicht om dammen die in onbruik te zijn op te ruimen. Zij worden in de Europese ranglijst opgevolgd door Frankrijk waar 150 dammen zouden zijn verwijderd uit rivieren. In Nederland zouden nu zes dammen zijn opgeruimd.

Nederland is ook thuisbasis van het dankzij die campagne opgestarte Open Rivers Programme, gevestigd aan de Keizersgracht 241 in Amsterdam. Is dat een kantoorpand van pandjes-Oranje Bernhard, de zoon van Pieter van Vollenhoven en Margriet? En er is een European Centre for River Restauration aan verbonden, dat sinds 2019 gevestigd zit aan het Jagersveld 28 in Lelystad, bereikbaar via (+31) 651216467, met Martin Janes als de lobbyist in Europa.

De 93 procent is bij de actie ‘Dam Removal Europe’ (world fish migration foundation) voor opruiming een vast onderdeel van de campagnetrom van het Wereldbestuurfonds:

Last year 2021, severe floodings in Germany, Belgium and the Netherlands caused devastating damage. More than 220 people were killed and there was an estimated €33 billion in losses, the costliest natural disaster in Germany and Europe to date.

Climate change fueled natural disasters are a rising tendency, and it’s up to society to get ready for them by restoring nature so it can successfully face these challenges. Some restoration measures include reconnecting rivers to their floodplains, eliminating dykes, removing unnecessary dams, recovering drained wetlands, inundating peatlands, restoring riverine vegetation or, building permeable pavements, among others.

The facts are still there, 60% of EU rivers, lakes and wetlands are not healthy, and Europe has the most fragmented river landscape on the planet. One in three freshwater fish species in Europe are currently threatened with extinction and migratory freshwater fish populations have seen a 93% collapse since 1970. There are only 3 remaining free flowing rivers of over 1.000km of length left in Europe.

Living Planet Index
Herman Wanningen en Arjan Berkhuysen zijn bekenden, ze verenigden zich in de World Fish Migration Foundation, en in functie als directeur voor de Vereniging tot behoud van de Waddenvereniging, hielp Berkhuysen de Vismigratierivier door drukken in de Afsluitdijk. De bron is een Living Planet Rapport uit 2020 dat zij hielpen samenstellen, toegespitst op zoetwatervis:

Globally, migratory freshwater fish have declined by an average of 76%. Average declines have been more pronounced in Europe (-93%) and Latin America & Caribbean (-84%), and least in North America (-28%). The percentage of species represented was highest in the two temperate regions of Europe and North America (almost 50%).

Die afname zou sinds 1970 plaatsvinden, toen er nog maar kwalijk rioolwaterzuivering, milieubeleid en de restauratie van rivier- en beeklopen plaatsvond. Alle miljarden die in rioolwaterzuivering werden gestoken en vispassages, de tientallen miljarden in natuurbescherming, die blijken volgens de ‘wetenschap’ van het WWF dus voor niets geweest. Want sindsdien namen de populaties van zoetwatervis op trek in Europa met een spectaculaire 93 procent af…

• Je zou bijna Sandoz in Basel nog even een email sturen en vragen of ze nog wat gif lozen in de Rijn. Want het was in 1986 tijdens die giframp veel beter gesteld met trekvissen in de Rijn volgens het WWF dan nu…Wanneer geloof moeten hechten aan het campagnegetal 93%, was het toen beter met bijvoorbeeld de zalm en de forel in de Rijn gesteld dan nu…

Op bladzijde 17 lezen we dan dat dit getal 93 procent is gebaseerd op 408 populaties van 48 soorten. Maar vervolgens staat negens in het rapport vermeld, WELKE soorten en welk gewicht iedere soort of populatie in het totaalplaatje kreeg. We lezen verder dat de steur en de paling veel gewicht krijgen. Zesendertig populaties van veertien ‘soorten’ Steur zouden zijn afgenomen met 75% tot 97%.

Daarnaast geeft de paling veel gewicht aan de LPI voor Europa. En de data voor paling leunen vooral op Nederland, en die Nederlandse data leunen vooral op vangstdata door vissers in het IJsselmeer. En op een glasaalindex van Wageningen UR. Dat is opmerkelijk, omdat WNF-campagnes voor paling zich uitsluitend tegen visserij keerden, en niet de vermaling door waterkrachtcentrales van Vattenfall en door gemalen.

’25 duizend kilometer rivieren van dammen ontdoen’
Op de bladzijden 29-30 bij een plaatje van Arjan Berkhuysen zijn Vismigratierivier, het duurste aalscholverrestaurant ter wereld, schrijft Berkhuysen met Wanningen al naar ‘de oplossing’ toe, dammen opblazen:

The findings from Europe are broadly in line with the fact that 37% of freshwater fish are threatened with extinction on the European Red List (Freyhof & Brooks 2011).

Ja is dat echt zo Arjan en Herman? Of betekent die 37 procent, dat 37 van de soorten in 1 van de categorieen van bedreiging staat, buiten ‘least concern’ van de IUCN. Ik denk het laatste, maar kan nu in dit ochtenduurtje niet alles tegelijk uitzoeken.

One particularly prominent threat is fragmentation – there is a lack of free-flowing rivers in Europe (Grill et al. 2019), with a high level of fragmentation through dams (Barbarossa et al. 2020) and over 1.2 million barri- ers across the continent (Belletti et al. 2020).

Few rivers are still unaffected by dams or other barriers (Garcia de Leaniz et al. 2019) and these contain very few remaining viable migratory fish populations in Europe (van Puijen- broek et al. 2019).

Mechanisms are being developed to restore stream connectivity in Europe’s rivers by removing barriers (see Box 6), in particular starting with a small proportion of the 15% of dams that have been found to be obsolete (Garcia de Leaniz et al., in prep). This would be in line with the European Biodiversity strategy for 2030 which has a target of “at least 25,000 km of rivers will be restored into free-flowing rivers by 2030” (European Commission 2020).

Beroven van watervoorziening
Wat ik van het Wereld Natuur Fonds (WNF) bewonder, is hun vermogen om campagnegetallen te fabriceren voor fondsenwerving, zonder ooit eens bij zichzelf te rade te gaan. Als het volgens onze eigen onderzoeken zo historisch slecht gaat met de dieren die wij claimen al een halve eeuw te beschermen, terwijl onze inkomsten verveelvoudigden tot 1 miljard dollar in 2020: Wat doen wij zelf dan fout? Spendeert het WNF haar geld wel daar, waar het meeste effect per euro zichtbaar is?

Zie daarover mijn rapport uit 2012 alweer, het verjaardagskadootje voor Kirsten Schuijt, getiteld ‘Wereldbestuurfonds’…

Zo circuleert nu dus die 93% sinds 2020 rond, voor heel Europa, alsof dit veelzijdig continent 1 uniforme landmassa is waar alle ecologische omstandigheden uniform zijn uitgesmeerd. En dan ook precies 93%, alsof hier van Hogere Viskunde sprake is. Als Bullshitdetector ruik je dan natuurlijk al direct de rat.

Conclusie: De LPI is een soort smoothy voor trends in diersoorten, waarbij je via kersen plukken populaties bij elkaar op 1 hoop gooit die geheel niets met elkaar te maken hoeven hebben. Die gooi je dan in de blender, en al gooi je er appels, peren, meloen bij de rode en zwarte bessen met bramen: Er komt altijd een knalrood kleurtje uit, ondanks het vele toegevoegde blanke fruit.

De LPI is voor mijn eerdere cursisten dus direct herkenbaar voor wat het is; pseudo-wetenschap, en wel puntje drie van de vier herkenningspunten van valse wetenschap. Een aggregaat.  Ik zou dus graag de brondata van deze studie in willen zien, welke 408 populaties van welke 48 soorten gaat het hier om. Het is van het zelfde kaliber als de ‘trend’ in ‘boerenlandvogels’ die SOVON met Arco van Strien van het CBS fabriceerde…

Je suggereert een universele afname omdat je 1 universele oorzaak de schuld wilt geven… Vanwege je fondsenwerving. Terwijl bij de zalm- die ondanks uitzet van tientallen miljoenen zalmpjes- de oorzaak van falende terugkeer veelvuldig is.

Maar je trekt er wel mooi de aandacht mee, bij je campagne om het Europees platteland verder te ontdoen van haar economische dragers, de landbouw en de visserij (rewilding). En je berooft het platteland dus van een stabielere watervoorziening, want daarvoor werden de meeste dammen in Europa in afgelopen eeuw ooit aangelegd. Dat er in een periode van weinig neerslag meer water wordt vastgehouden, in plaats van dat alle water snel naar zee stroomt.

Daarover later meer…In de tussentijd, kan Herman Wanningen mij de brondata geven voor deze studie in relatie tot Europa? Oh ja, mijn prachtige foto’s worden veel te veel gekaapt door piraten op het internet. Ik zag net op Netflix bij de serie ‘onder vuur’, dat ook een foto van mij was gestolen. Dus heeft Afke nu een watermerkje voor mij ontworpen: Cool heh?

Dit zalmdossier heeft de potentie om te groeien tot een (foto)boek over effectieve natuurbescherming, het thema waar mijn hart werkelijk naar uit gaat sinds ik geboren ben. We kwamen al op zoveel mooie plekken om te fotograferen, het is een kwestie van de zaak bijeen brengen.

Uiteindelijk wilde ik ook nooit journalist worden, maar boswachter.

• Steun mijn tijdrovende maar niettemin lonende uitzoekwerk door te doneren in het Rypke-potje van de stichting die mij ondersteunt: Stichting MW&B. IBAN NL04INGB 0005526038 ovv ‘Rypke’