De Kievit, ook in Weidum
Het aantal enthousiaste vrijwilligers in Friesland dat weidevogels als de grutto wil beschermen keldert. Oorzaak: Ze zien het resultaat van hun inspanningen teloorgaan door roofdieren en roofvogels.
Bij grutto’s zou de kuikenoverleving dankzij roofdieren zelfs in de goede kerngebieden niet boven de 20-30 procent komen. Daardoor kan het al binnen tien jaar met de grutto gebeurd zijn.
Weidevogel-totem bij Bolsward van Murk Nijdam
De echte klap komt nog
Ik sprak zojuist kampioen-eierzoeker en nazorg-vrijwilliger Jan (59) uit Bolsward. Al zijn vrije uren naast zijn baan in Leeuwarden steekt hij al 25 jaar in nazorg en weidevogelbescherming. Zijn nazorg vindt plaats in belangrijke weidevogel-kerngebieden tussen Bolsward en Workum, zoals bij Tjerkwerd.
Rij er naar toe, en je ziet dat het aan het biotoop niet kan liggen, kruidenrijk grasland, plasdras, alle voorwaarden voor een succesvolle broedpoging.
Jan gooit echter de handdoek in de ring, en richt zich op de natuurfotografie. “We zien iedere keer dat alle jongen opgevreten worden”, stelt hij. “De overleving van kuikens is te laag. Daardoor kan het met de grutto binnen een paar jaar gebeurd zijn.”
…en weer de buizerd
De echte klap kan over een paar jaar komen, wanneer reeds oude vogels die in de kerngebieden terugkeren overlijden. Grutto’s kunnen wel twintig jaar oud worden, zodat de lage aanwas van jonge vogels een tijd lang niet opvalt.
Maar dan ineens kan het gebeurd zijn.
“En dan roepen mensen ineens, hee wêrom is de Skries fuort.’ Aan Jan’s waarschuwingen heeft het niet gelegen. Bij vergaderingen over weidevogelbescherming, in aanwezigheid van Theunis Piersma werd hij zelfs ‘Jan Fox’ genoemd, omdat hij bleef hameren op legsel- en kuikenverliezen door de vos.
In zijn eigen nazorggebied wisten ze veertig vossen op te sporen. Soms huizen die ook in stedelijke randzones, waar niet gejaagd mag worden. Van daaruit gaan ze op strooptocht.
Kievit jaagt kiekendief na…
Duidelijk kiezen voor weidevogels in weidegebied
Maar niet alleen vossen weten de kuikens en eieren te vinden. In zijn nazorggebied tussen Bolsward en Makkum, kan Jan met de verrekijker live volgen wat bijvoorbeeld (bruine) kiekendieven soldaat maken en in hun klauwen meenemen. “Die keren om de tien minuten terug om een volgend kuiken mee te nemen”, zo zag hij herhaald.
Zijn nazorggebied- een ultiem weidevogelbiotoop- is tegelijk omringd door geschikt broedgebied voor deze roofvogels. Het is vooralsnog omstreden bij grote groepen in de natuurbeleidswereld, om radicaal te kiezen voor de ene of de andere diersoort. Niet alleen in Nederland, ook internationaal.
Kievit met drie kuikens, daar doe je het voor! LIFE
Terwijl weidevogelbescherming in deze kritieke fase, dus alleen werkt wanneer je de overleving van kuikens serieus neemt. Jan constateert:
“Maar wanneer je zelf alles zou opruimen, dan kom je in de gevangenis en dat heb ik er niet voor over. Ik heb er al die jaren voor gewaarschuwd maar er gebeurt niks mee. Zo smijten al je inspanningen niks op. Op een gegeven moment word je daar moedeloos van.”
Bruine Kiekendief boven Slachte
‘actief predatorenbeheer’
Het Aanvalsplan Grutto krijgt dit jaar 67 miljoen euro toebedeeld voor weidevogelbescherming.
Daarbij wordt ‘actief predatorenbeheer‘ ook aangehaald als noodzakelijke factor bij broedsucces. Altenburg en Wymenga schreef een advies voor vossenbeheer met lichtbak-ontheffing, dat de juridische toets moet doorstaan. Clubs als Faunabescherming vechten deze jacht met enige regelmaat aan, in Utrecht in 2022 nog met succes.
Dat bureau adviseert ook over de ontheffing voor vangen en doden van steenmarters.
Zoals gisteren beschreven bestaat de vogelbescherming uit verschillende bloedgroepen. De donateurs van fondsenwervende organisaties als Fryske Gea en Vogelbescherming zullen een andere opvatting huldigen dan traditionele Friese veldmensen , over hoe je moet omgaan met roofdieren in en (5km) rond de uitgekozen 18 weidevogelkerngebieden.
Het P-woord (predatie) is al decennia een gevoelig onderwerp, dat politiek lastig valt.
Met een kievit op de grafsteen, Friese natuurverbondenheid
Het punt van vandaag; Natuurbescherming betreft echter ook het beschermen van de juiste mensen, de dagelijkse oren en ogen in het veld, die het om niet uit willen voeren. Als de ervaren veldmensen met hart voor de zaak uitsterven, het bijltje er bij neer gooien. Wat blijft er dan van effectieve natuurbescherming over. Alleen betaalde krachten achter computers?
Dat zijn vragen die de nieuw gezochte Projectleider Aanvalsplan Grutto (leek mij een droombaan) bij de Provincie Friesland moet beantwoorden.Wil er ook boven de kerngebieden in het voorjaar nog ‘gruttogruttogrutto’ klinken
- Steun Interessante Tijden met haar zoektocht door de Friese natuur en ziel: