Onze buurman was even bezig, het land ploegen en met mest/kalk mengen
De Italiaanse chefkok Gabriele Bonci ging (op Netflix) op jacht naar de ideale pizza, de bodem en het beleg, en kwam tot de slotsom: “Eten is een daad van Agri-Cultuur”. Je kunt niet lekker en goed eten zonder het omringende platteland en een gezonde boerenstand, die een eigen filosofie op eten hanteert.
Die cultiveren het land op een manier, waarbij kwaliteit boven kwantiteit staat. Meer dan ‘landbouw’ of ‘voedselsysteem’ (favoriet bij Wageningen UR en de FAO) geeft de term ‘agricultuur’ dus de essentie weer van voedsel. Voedselproductie zonder ambtenarij en academici er tussen, gebaseerd op smaak, tradities en ervaringskennis.
De olijven zijn rijp klaar voor de oogst
Nieuwe mest op het land
Wij kwamen ’s avonds terug in onze omgebouwde boerenschuur op Sicilië, toen de buurman bezig was geweest. Een bedwelmende ammoniaklucht. Hij maakt het land klaar voor het nieuwe agrarische seizoen, en gebruikt biologische mest met veel ammonium die vrij komt. Je ging er bijna van je stokje van.
Het nieuwe agrarische seizoen start hier na de droge zomermaanden. Alle landerijen worden geploegd, bemest en bekalkt, zo tussen de stenen muurtjes waarmee heel het eiland is dooraderd.
Heel ons deel van Zuid Oost Sicilië oogt als een extensieve voedselfabriek, waar je afwisselend olijfplantages vindt, amandelen, groenten, tomaten en rundvee tussen bossages die de Ricotta helpen maken, de room die door veel Italiaanse gerechten zit. Maar die kun je ook krijgen in de vorm van een toetje met amandel.
Van de honger zul je hier niet gauw omkomen. Wat een smakelijk eten hebben ze hier ook. Ondergetekende is bepaald geen fan van groente, maar voor de Pacino-tomaten hier kun je me altijd wakker bellen. Wat zijn die smakelijk, onvergelijkbaar met de Wasserbombe uit kassen hier. Al blijft de voorkeur nog steeds uitgaan naar kaas, melk, room. vlees en vis.
De eerste les is alvast hoe bewerkelijk voedselproductie is. Wanneer je olijven uit een bakje eet, merk je niet hoeveel arbeid daaraan vooraf ging. Eet maar eens zo’n rijpe olijf rechtstreeks van de boom en je snapt waarom. Veel te bitter, er is een eindeloos bewerkingsproces nodig om ze als snack eetbaar te maken.
Pacino tomaat
Je eigen eten kunnen verzorgen
De afgelopen twintig jaar krijgt voedsel in de journalistiek weer de aandacht die het verdient. Denk aan de boeken van Michael Pollan, zoals ‘The Omnivore’s Dillemma’. Die typische ‘liberal’ gaat dan mee een zwijn schieten, of bij een biologische kippenboer aan de slag. Als Urban Professional die van de oorsprong vervreemd raakte van de eigen dis komt hij dan weer in aanraking met de basis: wie zorgen er eigenlijk voor dat ons eten op het bord komt.
Van een vakslager in Dalfsen leerde ondergetekende dat het nog vrij normaal was in vroeg 20ste eeuws NL om je eigen dorpsbig te hebben. Die voerde je met wat je nu GFT ‘afval’ zou heten, en met de kerst ging hij aan het spit als ‘spaarvarken’. En passant kreeg je zo alle vaardigheden bij die je nodig hebt om zelf je eten te verzorgen.
Het voedselblad VORK van Agrio diende de zelfde functie, maar moest helaas voortijdig opgeheven worden. Er bleek in Nederland te weinig animo te bestaan om zo’n detailblad overeind te houden, met misschien wel eens wat te academische stukken. Maar de Allerhande van Appie Heijn en het succes van TV-kokken laat zien dat het thema leeft.
Scharrelrunderen
Het punt is alleen, of consumentenmagazines afdoende de connectie maken met de producenten. Die hebben in Nederland te lijden van een totalitaire en lastenverzwarende bureaucratie, die eigenlijk maar twee opties openlaat:
- met subsidie verder en iets geks roepen over ‘het klimaat’
- hyperintensiveren als slaaf van het agrifoodcomplex en de Rabobank
- de wens van consumenten voor goedkoop, goedkoper, goedkoopst
Beide eerste opties mogen dan een agrifoodsystemsustainableresilientclimatechangetippingpoint voorkomen, het is geen Agri-CULTUUR, een in een sociaal-ecologisch organisme ingebedde voedselproductie die lang voort kan duren. Verder kun je consumenten niet kwalijk nemen dat ze willen besparen, wanneer de bezettingsmacht Rijksoverheid ze via belastingen en prijsverhogingen uitkleedt.
Veeteelt op z’n Siciliaans
De beste weg naar duurzaamheid is natuurlijk: Lastenverlichting. Hoe minder een producent moet afdragen aan een overheid, hoe meer deze kan investeren in het land, zijn sociaal-economische infrastructuur en verder alles dat het leven de moeite waard maakt. Wanneer een Nederlandse visser geen twee dagen hoeft te vissen om daarvan 1 dag belasting af te dragen, wat doet dat met de visserij-intensiteit?
- Waardeer de reportages van Interessante Reizen met een bijdrage: