Vissersschip in haven Palma
Voor een eiland als Mallorca waar vis op elke menukaart staat, valt op: Er zijn hier verrassend weinig professionele vissers nog actief. Je ziet in de meeste van de dertig havens maar enkele vissersbootjes liggen.
Liefst negentig procent (Bron Mallorca Preservation, Groene NGO) van de visconsumptie op Majorca wordt van buiten worden aangevoerd, vooral uit Noord Spanje (Galicia). De traditionele visserij wordt hier vervangen door recreatieve visserij.
Het aantal beroepsvissersbootjes kelderde met een factor vier in vijftig jaar, terwijl de sportvisvloot met een factor vijf groeide. Overheidsbeleid en de explosie van de recreatieve sector zijn oorzaken.
Vis vis en nog eens vis in Spaanse restaurants
De Spanjaarden zijn de op 1 na grootste visconsumenten van Europa, ze eten dik 44 kilo per persoon per jaar. Alleen de Portugezen verslaan de Spanjaarden, met bijna 58 kilo per persoon per jaar. Dat meldt dit marktonderzoek van de Amerikaanse overheid uit 2023, die bekijkt hoe zij bij de Spanjaarden meer Amerikaanse vis kunnen slijten.
Het is hier vis, schaal en schelpdieren overal, en ze worden ook fantastisch klaar gemaakt. Kom daar in Nederland eens om. De Spanjaarden importeren ook erg veel vis, met name Ansjovis en andere pelagische vis uit Ecuador en verder is Marokko een belangrijke visleverancier.
Die kilo’s zijn het brutogewicht, inclusief alle scharen, schalen en schelpen. Volgens Vistikhetmaar zouden Nederlanders 20 kilo aan brutogewicht vis- schaal en schelpdieren eten. Kaal blijft er dan een magere vier kilo per Nederlander per jaar over, wat tien maal minder is dan wat Nederlanders aan vlees eten.
Nederland blijft vooralsnog een Koekipvarkenland,
Kleinschaliger visserij haven Soller. Het aantal bootjes kelderde met een factor vier sinds de jaren ’70
Visserspopulatie gedecimeerd sinds jaren ’70
Die negentig procent invoer heeft als bron een groene NGO, die lobbiet voor gesloten visgebied rond Mallorca. Die stellen dat hier 35 trawlers actief zijn. Of dat ook klopt moet je meerdere grondige bronnen raadplegen.
Voor een kijkje de historische trends van wat hier op visserijgebied gaande is, raadpleegden we daarom vandaag deze studie in het Journal of the European Society for Rural Sociology uit 2023, van Daniel J. Albero Santacreu PhD.
Deze stelt na een uitgebreid data-onderzoek inclusief interviews met de lokale vissers dat er nog 22 trawlers over zijn, die actief zijn in 9 havens. Zoals in Palma en Soller, vandaag bezoeken we ook nog de haven van Andratx.
Sinds de jaren ’60 veranderde de visserijpopulatie sterk, van een grote hoeveelheid (duizenden) kleinschalige vissers die van de eigen vangst leefden, naar een meer staatsgedirigeerde visserij die op volumes per trawler ging dirigeren.
Die trawlers brengen nu 85 procent van het vangstvolume binnen.
Hengelvisserij zou nu goed zijn voor 25 procent van de (deels ongerapporteerde) aanvoer
Tegelijk kwam hier de verbouwing van Majorca tot recreatieve bestemming bij, die een vertienvoudiging bracht van professioneel-recreatieve visserij. Denk daarbij aan boottrips waar je met een visser gaat hengelen op tonijn en de hier populaire Goudmakreel (Coryphaena hippurus) die ze hier ook DoradO noemen, niet te verwarren met de DoradE
Tijgergarnaal import uit Azië
Zoals Santacreau beschrijft, daalde het aantal professionele zelfvoorzienende vissers (PSSF, professional small scale Fisheries) sterk. Het aantal actieve vissersbootjes daalde vanaf de jaren 70 van dik 900 scheepjes naar slechts 125 scheepjes. Waren er eerder 5000 zelfstandige vissers, dit aantal kelderde naar slechts 293 vissers in 2016:
The community linked to traditional fishing appears closely connected with the PSSF in the Balearic Islands, which currently represents 85% of the professional fishing fleet and 18% of the catches (Carreras et al., 2015).
PSSF is present in 11 ports scattered throughout the coast of Mallorca (Figure 1). This fishing community had a great socioeconomic relevance and extensive development in the Balearic Islands in the 19th century, developing also a significant activity during the 20th century.
In spite of its historical significance, there has been a significant decline regarding artisanal PSSF communities in Mallorca (Quetglas et al., 2016a), whose fleet has experienced a significant decrease (from more than 900 vessels in the mid-1970s to only 125 boats in 2018).
De Visveiling aan de haven van Palma
Staatsgestuurde modernisering van de vloot, zou daar aan bij dragen:
Reports published by the local public institutions (Presidència, Àrea d’Agricultura i Pesca) claim that the modernisation of the Balearic fishing fleet has promoted the disappearance of 85% of the traditional fishing boats. Likewise, the number of fishers dramatically decreased from 4976 fishermen in 1950 to 293 in 2016 (Carreras et al., 2015; Quetglas et al., 2016a).
De groene NGO citeert dus verouderde cijfers over de hoeveelheid actieve trawlers. Die 35 stamt nog van 20 jaar geleden, er zijn er nu nog 22 actief die al twee decennia evenveel vis aanvoeren. Santacreau beschrijft, dat de Spaanse overheid de vergroting van motorvermogen ging subsidiëren.
Die grotere trawlers vissen op meer dan zes mijl uit de kust. Toen verhalen van overbevissing de ronde gingen doen, kwamen er opnieuw vanuit overheidszijde reguleringen. Die moesten de door overheidsbeleid aangerichte trends dan weer met meer beleid tegen gaan.
Tegelijk werden vissers gestimuleerd om hun vangst niet meer lokaal te verkopen, maar om deze via de visveiling in Palma aan te leveren. Dat is die ochtendmarkt van 4 uur ’s ochtends tot half acht. Daar zou nu 70-80% van de rond Mallorca gevangen vis verhandeld worden.
Bron: Chart showing the evolution of marina berths and the number of professional fishing vessels recorded in the Balearic Islands since 1975 (Source: Barrientos et al., 2021a, 2021b; Carreras et al., 2015; Morales-Nin et al., 2010; Velasco, 1992).
Wat de studie van Santacreau inzichtelijk maakt, is hoe hij de enorme groei van sportvisserij in kaart brengt. Die zou mogelijk 25 procent van het totaal gevangen visvolume zijn uit gaan maken. De regering geeft sportvislicenties uit.
Daarvan zouden er afgelopen jaren tienduizenden verstrekt zijn:
The data published by the Dirección General de Pesca y Medio Marino in 2020 are illustrative; 6410 recreational marine fishing licences were issued in 1999, while there were up to 30,488 in 2019.
However, some authors (Grau, 2008, 2010; Morales-Nin et al., 2007, 2010) estimate that the number of RMF may reach up to 5%–10% of the active population of the Balearic Islands (i.e., 70,000–100,000 fishers) and up to 55,000 new licences can be issued in the Balearic Islands in a single year.
The number of RMF increases during the tourist season in the Balearic Islands, when more than 7000 tourists carry out fishing activities. It is estimated that in total there are circa 20,000 vessels dedicated to RMF (Morales-Nin et al., 2015).
Therefore, this fishery develops an important fishing activity, with 25% of the total official landings in the Balearic archipelago (Grau, 2008; Morales-Nin et al., 2005).
Het resultaat kun je nu dus in de havens van Mallorca zien.
Van de 1072 professionele vissersscheepjes die een halve eeuw geleden nog actief waren, bleef een kwart over. Tegelijk vervijfvoudigde het aantal sportvissersbootjes, die gewapend met een hengel het water op gaan naar dik 20.000 bootjes in 2019.
De beroepsvissers hebben nu hun eigen beroepsvereniging, en de sportvissers ook. De recreatievissers zijn verenigd in de Associació de Pescadors de les Illes Balears. Daarnaast is er nog een bond voor ‘verantwoorde’ sportvissers, de Asociación Mallorquina de pesca recreativa responsable.
De beroepsvissers hebben een eigen belangenvereniging, Federació Balear de Confraries de Pescadors.
Beide voeren campagne tegen de instelling van meer mariene reservaten en visserijrestricties. We zullen vanmiddag nog een visserijhaven bezoeken, maar dan vind je dus weinig traditionele kleinschalige vissers meer.
Die zijn grotendeels verdrongen door sportvissers, en door overheidsgereguleerde visserij op meer industriële leest. Dus door 22 boten die vier keer zoveel vangen dan de 272 bootjes die er overbleven, meest voor de centrale visveiling in Palma.
Baai van s’ Illot
We duiken er morgen dieper in, voor onze Visserijnieuws-reportage. Nu snap je dus waarom je zo weinig vissersschepen ziet op een viseiland als Mallorca. Verdeel 272 schepen over 30 havens, waarvan 20 trawlers en tussen al die recreatieve bootjes vallen ze niet meer op.